خبرگزاری مهر - گروه استانها: خشک‌سالی‌های ۱۷ ساله در استان کرمان گریبان کشاورزی این استان را گرفته است، بطوریکه از خشک‌سالی به‌عنوان مهم‌ترین چالش دهه جاری در استان کرمان یاد می‌شود و ادامه این رویه میتواند اقتصاد استانی را که بر اساس سند چشم‌انداز، کشاورزی مهم‌ترین محور اقتصادش است را با خطر جدی مواجه کند.
کم‌آبی در کرمان به حدی رسیده است که نزدیک به هزار روستای کرمان آب خوردن نیز ندارند و با تانکر آب‌رسانی می‌شوند، خشک شدن قنوات و رودخانه‌های فصلی و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی در استان کرمان هرروز تبعات جدیدی برای استان به بار می‌آورد و کشاورزان خطر را بیش از گذشته حس می‌کنند.
کم‌آبی در کرمان به حدی رسیده است که نزدیک به هزار روستای کرمان آب خوردن نیز ندارند و با تانکر آب‌رسانی می‌شوند، خشک شدن قنوات و رودخانه‌های فصلی و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی در استان کرمان هرروز تبعات جدیدی برای استان به بار می‌آورد
کاهش سطح کمی و کیفی کشاورزی در استان کرمان هرروز بیشتر گلوی کشاورزان را فشار می‌دهد و بسیاری از روستاییان به‌جای کشاورزی به سمت کارگری در شهرهای بزرگ سوق پیداکرده‌اند.
وجود شرایط سخت کم‌آبی، دور نمایی نامطلوب را در وضعیت کنونی در مقابل چشمان ناظران اقتصادی قرار داده است و برای رفع این مشکل اجرای طرح‌هایی ازجمله همیار آب در استان در دستور کار قرارگرفته است.
نسب کنتور بر روی چاه‌های آب، پلمپ چاه‌های آب غیرمجاز، توسعه صنعت و معدن در کنار کشاورزی، تغییر الگوی کشت و توسعه آبیاری مکانیزه در دستور کار قرارگرفته است بااین‌وجود بسیاری از کشاورزان استان کرمان به دلیل مهاجرت، حاشیه‌نشینان شهرهای بزرگ‌شده‌اند و تولیدکنندگان دیروز، امروز نقش، معضل اجتماعی و فرهنگی شهرهای بزرگ را ایفاء می‌کنند.
توسعه مزارع زعفران سیاست استراتژیک کشاورزی کرمان
در این میان طرح‌های تغییر الگوی کشت به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌های رفع مشکلات کشاورزی در استان کرمان مدنظر قرارگرفته است و مهم‌ترین گزینه تغییر کشت نیز توسعه کشت زعفران در دشت‌های کم آب استان کرمان است.
زعفران به دلیل نیاز کم به آب و صرفه بالای اقتصادی میتواند شاه‌کلید رفع مشکلات کشاورزان در استان کرمان باشد و به همین دلیل هم کشت این محصول در اکثر شهرستان‌های استان کرمان به‌خصوص در مناطق شمالی استان در دستور کار قرارگرفته است.
محمد قائم پناه، کارشناس کشاورزی استان کرمان در گفتگو با مهر در این خصوص می‌گوید: متأسفانه استفاده از کشت‌های آب بر در استان کرمان به‌خصوص در بین خانوارهای روستایی بسیار مرسوم است بطوریکه آب موجود در برخی مواقع صرف کشت بادمجان و کدو می‌شود و درنهایت هر کیلو از این محصول قیمتی معادل ۵۰۰ تومان در بازار دارد و برای تولید هر کیلو چهار لیتر آب استفاده می‌شود که هر لیتر آن قیمتی بسیار بیشتر از ۵۰۰ تومان دارد و این یعنی از بین بردن آب به‌عنوان ثروت اصلی کشاورزی است.
هر کیلو این بادمجان قیمتی معادل ۵۰۰ تومان در بازار دارد و برای تولید هر کیلو چهار لیتر آب استفاده می‌شود که هر لیتر آن قیمتی بسیار بیشتر از ۵۰۰ تومان دارد و این یعنی از بین بردن آب به‌عنوان ثروت اصلی کشاورزی است
وی تأکید کرد: کشاورزان اگر به تداوم روند زندگی روستایی خود علاقه دارند باید برای رفع این مشکل برنامه‌ریزی کنند در حقیقت نیاز نیست برخی از محصولات آب بر در استان کشت شود و باید محصولی تولید کنیم که سود افزوده بالایی برای استان به همراه داشته باشد.
این کارشناس کشاورزی گفت: ما در برخی از دشت‌های استان شاهد افت سطح آب در طول سال هستیم بطوریکه چندین متر از سطح آب کم شده و چاه‌ها کف شکنی شده‌اند و به بستر زمین رسیده‌ایم اما هنوز در این شرایط هندوانه می‌کاریم.
وی ادامه داد: این روند نیاز به اصلاح دارد و تغییر الگوی کشت نیز در همین راستا مطرح می‌شود در حقیقت جهاد کشاورزی باید با توجه به میزان آب در دسترس، نوع خاک و شرایط اقلیمی بهترین محصولی که در هر منطقه تولید می‌شود را به کشاورز پیشنهاد دهد.
قائم پناه افزود: یکی از دلایلی که ما شاهد از بین رفتن ۷۰ درصد از آب در آبیاری مزارع در استان هستیم این است که آب مجانی در اختیار کشاورز قرارگرفته است و باید این سبک را تغییر دهیم و کشاورز بداند برای مصرف آب در بخش کشاورزی باید پول بدهد.
وی گفت: در چنین شرایطی شاهد کشت زعفران در استان کرمان هستیم که به‌خصوص در زرند و کرمان و راور در حال انجام است و خوشبختانه زعفرانی بسیار مرغوب در این مناطق به‌خصوص «دشت خاک» کشت می‌شود و میتواند به برندی قابل‌توجه تبدیل شود.
این کارشناس کشاورزی افزود: این محصول در طول کشت به آب بسیار اندکی نیاز دارد که اکثراً این نیاز با بارش یک باران نیز رفع می‌شود و در مقابل سود زیادی را عاید کشاورز می‌کند و توسعه این کشت در کرمان در حقیقت رمز توسعه کشاورزی و تداوم روستانشینی است.
به کشاورزان تسهیلات پرداخت می شود
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان در گفتگو با مهر در خصوص کشت زعفران می‌گوید: خوشبختانه شاهد اقبال کشاورزان کرمانی به سمت تولید زعفران بوده‌ایم و نهایت همکاری نیز با کشاورزان در این خصوص انجام‌شده است.
عباس سعیدی افزود: در سال جاری دو هزار و ۹۰۰ کیلوگرم زعفران در مزارع محدود زعفرانی که در استان وجود دارد برداشت‌شده است که رقم قابل‌توجهی است و باید توسعه یابد.
وی تصریح کرد: در راستای سیاست‌های جدید آبی که در استان کرمان در حال انجام است تغییر الگوی کشت در دستور کار جدی قرارگرفته و از تولید محصولاتی آب بر و کم بازده جلوگیری می‌شود و در مقابل، کشاورزانی که به سمت تولید محصولات کم آب و پربازده می‌روند کمک و حمایت می‌شوند.
وی ادامه داد: در سال جاری شاهد افزایش بیش از ۲۴۲ هکتاری مزارع زعفران در استان کرمان هستیم و این روند مطابق برنامه‌ریزی آتی که صورت گرفته است ادامه خواهد یافت.
سعیدی سطح زیر کشت کنونی این محصول را در استان ۸۲۲ هکتار دانست و گفت: این روند به‌سرعت در حال افزایش است و خوشبختانه محصول تولیدی نیز از کیفیت بسیار بالا برخوردار است و توان صادراتی نیز دارد.
وی از زرند، کوهبنان و بافت به‌عنوان شهرستان‌های پیش رو، درزمینهٔ کشت زعفران یاد کرد و افزود: کشت در سایر شهرستان‌ها نیز در حال انجام است و برای تشویق کشاورزان تسهیلات مناسبی نیز به کشت زعفران اختصاص‌یافته است و باسیاست‌های حمایتی سعی داریم کشاورزان را به سمت تولید این محصول پرسود سوق دهیم.
خوشبختانه در سال جاری کشت زعفران در استان کرمان توسعه‌یافته است و هرسال شاهد اقبال بیشتر کشاورزان به این محصول هستیم
سعیدی به رتبه هفتم استان کرمان درزمینهٔ سطح زیر کشت زعفران در کشور اشاره کرد و افزود: کشت محصول زعفران در استان بسیار نوپا است و با ادامه روند فعلی کرمان میتواند به یکی از قطب‌های اصلی تولید زعفران در کشور تبدیل شود.
وی گفت: هم‌اکنون کار برداشت زعفران در استان کرمان در حال انجام است و تا آخر آذرماه ادامه خواهد یافت.
وی ادامه داد در هر دوره کشت زعفران در هر هکتار ۲۰ نفر مشغول به کار می‌شوند و این میزان قابل‌توجه است.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان نیز در این خصوص در گفتگو با مهر اظهار داشت: خوشبختانه در سال جاری کشت زعفران در استان کرمان توسعه‌یافته است و هرسال شاهد اقبال بیشتر کشاورزان به این محصول هستیم.
مهدی لطفعلی زاده ادامه داد: مهم‌ترین شهرستان استان درزمینهٔ تولید این محصول زرند است و ۲۱۰ هکتار از اراضی این شهرستان زیر کشت قرارگرفته است که ۱۶۰ هکتاران بارور است.
وی ادامه داد: سعی می‌کنیم بهترین پیاز زعفران با توجه به شرایط استان در اختیار کشاورزان قرار گیرد و در مرحله نخست پیاز زعفران از زرند و درنهایت از خراسان رضوی تأمین می‌شود.
زعفران میتواند کاهش تولید پسته را جبران کند
وی گفت: توسعه این محصول میتواند در کنار افزایش توان اقتصادی روستاییان کشاورزی استان را نیاز نجات دهد.
وی اصلاح الگوی کشت و مکانیزه کردن آبیاری را از اهداف بسیار جدی بخش کشاورزی در استان کرمان دانست و خواستار پیگیری این سیاست از سوی کشاورزان شد.
معاون جهاد کشاورزی استان کرمان افزود: ما تسهیلات و حمایت‌های لازم را نیز انجام می‌دهیم و این کشاورزان هستند که باید همت کنند.
وی متوسط برداشت زعفران در استان را از هر هکتار پنج کیلو و در بهترین شرایط ممکن تا هفت کیلو اعلام کرد و گفت: بیماری و آفت این گیاه در استان بسیار نادر است به همین دلیل بهترین فرصت مقابل کشاورزی استان قرارگرفته است.
در حالی هرسال میلیون‌ها لیتر آب درمزارع استان هدر می‌رود که زعفران میتواند زمینه لازم را برای توسعه و رونق دوباره روستانشینی در استان مهیا کند این در حالی است که پسته به‌عنوان مهم‌ترین کشت ارزآور در استان کرمان هم‌اکنون در وضعیت نامطلوبی قرارگرفته و هرسال از میزان تولید این محصول به دلیل خشک‌سالی کاسته می‌شود و زعفران این فرصت را به استان می‌دهد که همچنان بتواند در این عرصه پیش رو باشد.
خبرنگار: اسما محمودی