به گزارش خبرگزاری مهر، برنامه «شعبده شوم» رادیو گفت‌وگو با حضور دکتر علیرضا روزبهانی بروجردی استاد حوزه و دانشگاه و عبدالقادر همایون استاد حوزه و دانشگاه، به نقد و بررسی موضوع فرقه بهائیت پرداخت.
دکتر علیرضا روزبهانی بروجردی با اشاره به فرقه بهائیت گفت: وقتی می خواهیم در مورد گروه اجتماعی صحبت کنیم باید به مسائلی که پیرامون آن هستند نیز توجه داشته باشیم در حال حاضر ما با گروهی بنام بهائی ها مواجه هستیم. این گروه خودشان را یک دین می دانند و تلاش می کنند خودشان را به عنوان دیانت بهائی معرفی کنند و در سایت ها و گفت‌وگوها و شبکه های مختلفی که در اختیار دارند و آثاری که منتشر می کنند خودشان را به عنوان دیانت بهائی بلکه دیانت جهانی بهائی معرفی می کنند.
وی به بررسی دین بودن، فرقه بهائیت پرداخت و اظهار داشت: در تعریف دین تعارف زیادی داریم. اما تعریفی که علامه طباطبایی در آثارشان از دین ارائه می دهند، می فرماید مجموعه ای از معارف است یعنی دین باید مجموعه معارفی را به جامعه بشری تقدیم کند، معارفی از قبیل مسائل مربوط به حیات دنیایی، حیات اخروی و موضوعاتی که بتواند در حیطه احکام و اخلاق و اعتقادات تکلیف بشر را روشن کند. ما در فرقه ضاله بهائیت با احکام و مسائل اخلاقی و مسائل اعتقادی مواجه هستیم.
وی افزود: اما در هر سه مورد چه در مسئله احکام، چه در مسئله اخلاقیات و چه در مسئله اعتقادات، چالش های فراوانی را در این آموزه ها و معارف در بهائیت شاهد هستیم که بهائیت باید پاسخگو باشد و بررسی ها و مطالعات و تحقیقاتی که انجام شده نشان می دهد که بهائیت پاسخگو نیست چراکه اساسا پاسخی برای این موضوع ندارد.
این استاد حوزه و دانشگاه به وحیانی نبودن دین بهائی اشاره داشت و بیان کرد: دومین پارامتری که دین را معرفی می کند این است که می فرماید دین مجموعه ای از معارف است که از یک منبع وحیانی به دست آمده باشد و دارای پیامبر باشد، اما آیین هایی که خدا را نفی می کنند نمی توانند دین نام بگیرند و دین باشند.
وی افزود: در فرقه بهائی شاهد هستیم کسی به نام سید علیمحمد شیرازی و شخص دیگری بنام میرزا حسینعلی نوری که اولی ملقب به باب و دومی ملقب به بهاء الله است این دو ادعای پیامبری دارند ولی در اثبات پیامبری این دو نفر ما چالش های فراوانی را داریم یعنی این دو نفر برای اثبات اتصالشان به منبع غیبی و پیام هایی که برای مردم آوردند با چالش های متفاوتی روبه رو هستند. این دو نفر هیچ کدام قادر به اثبات برهانی نبوت خودشان نیستند.
وی به ساختار جامعه فرقه ای اشاره داشت و گفت: جامعه فرقه ای جامعه ای است که مثلا غیر پویا باشد یعنی عناصر دورن این سازمان فرصتی برای ابراز وجود و فکر در این جامعه را ندارند و تحت تاثیر سازمان مرکزی فرقه قرار می گیرند، حتی اگر عالم فرهیخته باشند.
روزبهانی بروجردی، داشتن سرکرده در راس هرم را از جمله ویژگی های فرقه ها بیان کرد و اظهار داشت: فرقه ها بدون سرکرده و بدون رهبر و لیدر به آنها فرقه گفته نمی شود و ممکن است جریان منحرف اجتماعی باشند اما وقتی سر کرده می آید و در راس هرم می ایستد این را تبدیل به فرقه می کند.
وی ویژگی سوم فرقه ها را ساختار هرمی فرقه بیان داشت و تصریح کرد: در رأس هرم سرکرده می ایستد و بقیه عناصر تامین کننده منافع و نظرات سرکرده هستند.
در ادامه عبدالقادر همایون قبل از بیان زمینه های پیدایش فرقه بهائیت به تفکیک دو موضوع پرداخت و گفت: در تفکیک اول، این مسئله وجود دارد که بین پیدایش و گسترش ناچار هستیم تفاوت قائل شویم، چراکه در طول تاریخ مشاهده کردیم افرادی ادعاهایی کردند و ادعاهای متفاوتی را داشته اند نظیر جریان فکری سحابیه که شاید یک نفر در راس این جریان بود و ادعاهایی را مطرح کرد که بعضا مضحک هستند. اما امروز از این جریان و ادعاها چیزی را شاهد نیستیم. نتیجه اینکه ادعا گاهی اوقات پیدا می شود اما عوامل گسترش ندارد لذا در نطفه رو به افول می رود و مدعی، مریدی پیدا نمی کند.
وی ادامه داد: وقتی اینها را در مقابل فرقه ضاله بهائیت قرار می دهیم، ناخودآگاه باید این تفکیک را قائل شویم که اولا کسی که باعث پیدایش جریان بابیت شد، چه انگیزه هایی داشت و چه زمینه هایی در وجود آن شخص بود که باعث پیدایی این فرقه شد و دوم اینکه چه عواملی باعث شد این ادعا گسترش پیدا کند.
وی با اظهار به اینکه باید بین بابیت و بهائیت تفکیک قائل شویم، توضیح داد: وقتی که زمینه های پیدایش بابیت را بحث می کنیم آن زمینه هایی که باعث گسترش بابیت شدند همان عوامل پیدایی بهائیت را در پی داشتند چراکه بهائیت، فرقه جدای از بابیت نیست. کما اینکه امروز مستر است که خودش را یک دین مستقل جلوه دهد و خودش را یک شریعت بعد از شریعت بیان معرفی کند. اما حقیقت موضوع این است که جریان بهائیت یک جریان انشعابی از بابیه است.
این استاد حوزه و دانشگاه متذکر شد: اگر بخواهیم نگاه دقیق و ظریفی از بابیت و بهائیت داشته باشیم باید ببینیم علیمحمد شیرازی بعنوان کسی که آغازگر این انحراف بزرگ گردید، چه زمینه های درونی و شخصیتی داشتند و چه زمینه های فکری داشتند و مجموع این دو مورد، علل پیدایش بابیت می شود.
وی یادآور شود: طبق منابع بهائیه، علی محمد شیرازی فردی بوده که در پنج سالگی شاگرد شیخ محمد عابد می شود که شیخی مسلک بوده و عقاید منحرف جریان شیخیه در ذهن علیمحمد شیرازی شکل می گیرد و مهمترین آن اعتقادی است که باید فردی میان مردم و امام زمانشان واسطه باشد.
همایون ادامه داد: علی محمد شیرازی بعدها در درس فردی به نام سیدکاظم رشتی شرکت می کند و بعد از فوت آن، برای این شاگرد جوان که دچار بلوغ فکری منحرفی شده است بهترین فرصت است که یک نفر جانشین انتخاب شود لذا می بینیم علیمحمد شیرازی که یکسری عوامل درون شخصیتی دارد مثل حس ریاست طلبی و عواملی از این دست، اینها به کمک تفکرات انحرافی اش می آیند و ادعا می کند که من نائب امام زمان هستم. البته جنس ادعایش با جنس ادعایی که سران شیخیه داشتند متفاوت است.
روزبهانی بروجردی با بیان اینکه در فرقه بهائیت جایی برای پرسش افراد فرقه وجود ندارد، افزود: در مسیر انکار اندیشه سوالاتی برای فرد پیش می آید، این سوالات را نه به طور معمول که به صورت غیرمعقول و غیرمنطقی پاسخش را می گیرد و فرد را در شرایطی از نظر روحی قرار می دهند که اساسا پرسیدن سوال را به صلاح خودش نمی بیند.
این استاد حوزه و دانشگاه علت عدم خروج افراد از فرقه بهائیت را مسائل مادی و عاطفی بیان کرد و گفت: وقتی فرد در درون سازمان فرقه قرار می گیرد از یکسری امکانات مادی بهره می گیرد، بسیاری از این افراد، علت عدم خروجشان از فرقه را استفاده کردن از امکاناتی که برایشان وجود دارد و یا مسائل عاطفی که برایشان وجود دارد بیان می کنند.
وی با بیان اینکه در فرقه بهائیت دو کمیته وجود دارد به توضیح این کمیته ها پرداخت و گفت: در فرقه ضاله بخشی وجود دارد که انحصاری و منحصر به فرد است، این فرقه کمیته ای بنام صیانت و کمیته ای بنام تبلیغ دارد، یعنی همانجوری که سازمان تبلیغ و جریان تبلیغ در فرقه تلاش می کند برای جلب دیگران به درون فرقه، کمیته صیانت بلعکس، برای جلوگیری از خروج اعضا از فرقه تلاش می کند.
وی متذکر شد: این کمیته صیانت به اشکال مختلف تلاش می کند افرادی که به هر دلیلی ممکن است از فرقه خارج شوند را مانع شوند و اگر کسی این ریسک را پذیرفت و از فرقه جدا شد تنبیهاتی را برای آنها بسته به شرایطی که تشخیص می دهند، در نظر می گیرند.
در ادامه همایون در خصوص تاریخ نگاری فرقه بهائیت اظهار داشت: تاریخ نگارانی که بعدا آمده اند تاریخ بهائیت را به قلم درآورده اند، هدفشان این بود که تاریخ را آنگونه که خودشان می خواهند و باعث بقای این فرقه می شود، بنگارند چراکه اگر همانجا اعلام می شد علیمحمد شیرازی ادعای بابیت کرد خیلی از سوالات بعدی در پیش روی بهائیت قرار می گرفت اما چون می خواستند جلوی این سوالات را بگیرند، تاریخ را انگونه نگاشتند و به تبع آن گاف هایی را هم در این قضیه داده اند.
وی سه عامل را در گسترش بابیت و پیدایش بهائیت تاثیرگذار دانست و عنوان کرد: مهمترین عواملی که مطرح می شود زمینه های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است.
یادآور می شویم برنامه «شعبده شوم» پنج شنبه ها ساعت ۲۰ تا ۲۱ در رادیو گفت‌وگو به روی آنتن می رود و علاقi مندان می توانند فایل های صوتی این برنامه را در سایت شبکه دریافت کنند.