خبرگزاری مهر - گروه اجتماعی، این روزها بازار شایعه و اتهام زنی در حوزه اخبار شهری داغ است. وجود فضاهایی مانند کانال های تلگرامی هم به غبار آلوده کردن این فضا کمک بیشتری کرده اند، انتشار گسترده اخباری که مشخص نیست از کدام منبع منتشر می شوند. با شهرام گیل آبادی رییس مرکز ارتباطات راهبردی و امور بین الملل شهرداری تهران در فضای این روزهای اطلاع رسانی شهر گفتگو کرده ایم که در پی می آید.
*چرا فضای اطلاع رسانی در حوزه شهری پر از تهمت و تخریب شده است؟
- تخصص ما، یک تخصص ویژه و منحصربه‌فرد است. در این حوزه تکنیک های مشخص و روشنی وجود دارد. مدل ها و تکنیک های جنگ روانی کاملا روشن است، تکنیک های اطلاع رسانی هم مشخص است.
یک خبرنگار پنج وظیفه روشن و مشخص دارد. نخست ایجاد فضای آگاهی‌بخشی و دوم ایجاد فضای اطلاع‌رسانی است. وظیفه دیگر نقد است. بعد فضایی است که در داخل خود تحلیل دارد و در آخر آینده‌پژوهی است؛ یعنی یک خبرنگار باید این پنج کار را در تئوری‌های خبری انجام دهد، اگر انجام ندهد موفق نیست. برای انجام این پنج وظیفه، تکنیک‌های مشخصی وجود دارد. یک نفر از تکنیک‌های جنگ روانی بهره می‌گیرد، یکی از تکنیک‌های اطلاع‌رسانی و یکی از آگاهی‌بخشی. ولی این موقعیت کاملا روشن و مشخص است.
به هیچ وجه تیم اطلاع رسانی در سایه ای در شهرداری نداریم و این به نفع ارگان بزرگ شهرداری نیستترسیم موضوع هم کار سختی نیست. چون ما اینجا آموزش ندیدیم، چون برای این شغل خاص، پرورش پیدا نکردیم و زود به یک جایی رسیدیم، بدون آن که مسیری که باید را طی کنیم. بنابراین پختگی لازم را نداریم. گاهی اوقات، ضعف‌های خودمان را می خواهیم در قالب‌های خبر، در فضاهایی که به شکل بغض‌گونه برایمان جمع شده، پنهان کنیم. این می‌شود که فضا مخدوش می‌شود. آدم‌ها به جای اینکه خبررسانی کنند و امر مهم اطلاع‌رسانی به مردم را انجام دهند، فراموش می‌کنند هدفشان چیست و به جای این هدف بزرگ که تنویر افکار عمومی در راس آن وجود دارد، چه می‌کنند؟ می‌آیند خودشان را پشت ضعف‌های خودشان پنهان می‌کنند و این اتفاق می‌افتد که متاسفانه از ساحت‌های انسانی عبور می‌کنند، از ساحت‌های الهی که باید به آن اعتقاد داشته باشند و از ساحت‌های قانونی. و آدم‌ها را مورد هجمه قرار می‌دهند و تخریب شخصیت می‌کنند. در وادی تخصصی ما، هیچ‌کس حق این را ندارد که کسی را تخریب کند.
خداوند متعال، آدم‌ها را به گونه ای آفریده که همه با هم فرق کنند، نظرات متفاوت داشته باشند. اگر این را به عنوان مبنای یک مدل ارتباطی بپذیریم، پس باید بپذیریم همه آدم‌ها با تمام نظراتشان محترمند و ما حق نداریم کسی را به سخره بگیریم و تخریب کنیم. متاسفانه، فضای شهری ما کمتر خبرنگار پخته، کارکشته و خبرنگار آموزش‌دیده در خود دارد. به خاطر این است که حق‌گرایی به بغض‌گرایی تبدیل می‌شود. این بغض‌ها باعث می‌شود مردم آسیب ببینند. هیچ‌کس جز مردم آسیب اصلی را نمی‌بیند.
*شما دررسانه های خودتان این مواردی را که اشاره کردید رعایت می کنید؟
- ما جدا از بدنه مطبوعات کشور نیستیم. کسانی هم که دارند برای ما کار می‌کنند جدای از بدنه مطبوعات کشور نیستند. بدنه رسانه‌ای کشور از نظر منابع انسانی قدرتمند است اما از نظر آموزش و از نظر رسیدن به مدل‌ها بسیار نحیف است. ما از نظر قوانین رسانه‌ای در کشور بسیار نحیف و ضعیفیم. ما هم جدای از این بدنه نیستیم. اما تلاشمان بر این است چند چیز را رعایت کنیم: یک، به قول حضرت رسول اکرم (صلوة الله علیه)، «دنیا را با آبروی مردم نمی‌شود عوض کرد.» پس این خیلی مهم است. سعی مان این است که با آبروی مردم بازی نکنیم. نکته دوم، بغض در خبر من، در اطلاع‌رسانی من، در آگاهی‌بخشی من، نباید وجود داشته باشد. نگاه، باید به گونه‌ای باشد که سلامت نسبی را در خودش داشته باشد. اگر زاویه دیدم براساس حب و بغض‌ها باشد، بدون شک اولین کسی که متوجه می‌شود مردمند. سعی کردیم در رسانه‌های خودمان داشته باشیم.
نکته سوم، تلاش می کنیم یک کار تخصصی انجام دهیم ممکن است ضعف جدی داشته باشیم اما سعی می‌کنیم کار غیرتخصصی را انجام ندهیم. آمادگی این را هم داریم که رسانه های ما تحلیل محتوا شوند، هر جایی این سه ویژگی که برای خودمان تعریف کرده‌ایم نداشتیم، واقعا خودمان را بازیابی و بازسازی خواهیم کرد.
*به نظر می رسد یک تیم اطلاع رسانی در سایه و پنهانی هم در شهرداری وظیفه سایر امور را بر عهده دارند. یک تیم که در زمان بحران ها به کمک این تیم رسمی اطلاع رسانی می آیند؟
به هیچ وجه فضای پنهان و سایه‌ای نداریم. من این را به شدت تکذیب می‌کنم. نکته دوم که می‌خواهم روی آن پافشاری کنم، این است که هیچ کدام از این فضاهای پنهان که ممکن است مواقعی به وجود بیاید، به نفع یک ارگان بزرگ مثل شهرداری نیست. نکته بعد، تحلیل محتوای دو سه کانالی که تازه در فضای تلگرام راه افتاده، خود من محتوای این کانال ها را تحلیل کردم، نشستم جداولش، متدش و فضایش را تحلیل کردم. هیچ چیزیش به نفع شهرداری تهران نیست و جز ایجاد اختلاف بین کسانی که دارند زحمت می‌کشند، جز مخدوش کردن زحمتی که شهرداری تهران می‌کشد و زحمات شبانه‌روزی‌ای که دارند انجام می‌دهند، هیچ کمکی به ما نمی‌کند. نتیجه؛ من به یقین دارم، جز یک بغض شخصی یا یک بغض سیستمی برای ایجاد اختلاف، در این کانال ها چیز دیگری نیست. خودم شخصا فضاهای پنهان کانالهای تلگرامی را تحلیل محتوا کردم و معتقدم این فضا جز مخدوش کردن زحمت شهرداری تهران و ایجاد اختلاف بین زحمت کشان این حوزه نتیجه دیگری ندارد
*پس چه کسی دنبال تخریب منتقدان تازه شهرداری است ؟
حتما گزینه سومی نیاز به این دارد که اختلاف را ایجاد کند و نفع خودش را در این اختلاف می‌بیند و یقینا این کار از نظر ما کاملا غیرانسانی است.
*یک موضوعی که در رسانه های شما وجود دارد، پافشاری بر رد هرگونه انتقادی است که در سایر رسانه ها منتشر می شود در حالی که وظیفه اصلی سایت روابط عمومی شهرداری اطلاع رسانی در حوزه اقداماتی است که شهرداری در حال انجام آن است. رویه ای که پیش از این سایتی مانند سما در پیش گرفته بود.
به یقین یکی از کارکردهایی که در ذهن ماست، همین نکته‌ای است که گفتید. یعنی به مردم خبر برسانیم. نکته دوم، آگاهی‌بخشی است. نکته سوم، یکی از ماموریت‌هایی که خود من تعریف کردم، این است که بچه‌های ما روزانه روزنامه‌ها را ببینند، هرنکته‌ای که مردم سوال دارند یا انتقادی نسبت به ماست، پاسخ دهند. یکی از چیزهایی که خداوند متعال قرار داده، این است که به آدم‌ها احترام بگذارید. خب! یکی از نکاتی که من در حوزه شغلی خودم به آن دست پیدا کردم این است که نباید هیچ انتقاد، پیشنهاد، نکته‌ای و گفتگویی را بی‌پاسخ بگذاریم. خلاف ادب است و پاسخ دادن به سخنانی که مخاطبش ما هستیم یکی از ماموریت‌های جدی ما است که خود ما تعریف کرده‌ایم و از این به بعد هم این سیاست را برای احترام به مخاطبمان انجام می‌دهیم.
*اما گاهی ادبیات تندی در این پاسخ ها استفاده می شود؟
- یک زمانی هست یک نفر از آن بالا می‌خواهد به شما نگاه کند و توهین هم به شما بکند. این نگاه، نگاه تحقیرآمیز است. حتما باید ادبیاتی متناسب با خودش به کار گیرد. ما اینها را می‌آوریم تحلیل می‌کنیم. این ادبیات، ادبیات توهین‌آمیز است. این ادبیات توهین‌آمیز انتشار هم پیدا کرده است. سعیمان این است که مثل خودش برخورد نکنیم. اما حتما جوری برخورد می‌کنیم که پاسخ درخوری باشد. اما اگر شما حاشیه روزنامه‌ها را ببینید، مردم هر انتقادی هم داشته باشند ولو تند، ما موظفیم سرمان را پایین بیندازیم، فقط پاسخی بدهیم که محترمانه باشد.
*به طور مثال دفاع از پروژه ای مثل تونل امیرکبیر که به گفته مسئولان شهری روزانه 1000 خودرو از آن عبور می کنند کار درستی است ؟
-۲۱سال پیش، یک جایی می‌آیند تملک می‌کنند. یک گودبرداری صورت می‌گیرد. این گودبرداری مسکوت می‌ماند. می‌گویند ۳سال هم مطالعاتش انجام شده است، بعد در یک زمان طولانی آن گود نگه داشته می‌شود. به جایی می‌رسد که بعضی از خانه‌های مردم تخریب می‌شود؛ زیرشان خالی می‌شود. به جایی می‌رسد که تبدیل به آشغالدانی می‌شود. به جایی می‌رسد که شما هیچ راهی ندارید جز اینکه رهایش کنید یا اینکه تکمیلش کنید. ۱۰سال قبل، شما یک فضای نیمه‌کاره رابه این صورت تحویل می‌گیرید. خب! مجبورید براساس یک طرح توجیهی تازه بیایید و تمامش کنید؛ تونل امیرکبیر شکل می‌گیرد. خب، حالا تونل امیرکبیر شکل گرفت، طرح دیگری کنارش می‌آید که باید اتوبان امام علی به آن وصل شود. نمی توانستیم این گود را رها کنیم که مردم خاک بخورند و خانه مردم خراب شود.
*این که می گویند لیست سیاهی از خبرنگاران وجود دارد که به مدیران شهری توصیه شده با آنها گفتگو نکنند درست است ؟
هیچ لیست سیاهی از خبرنگاران در شهرداری تهران وجود ندارد- هیچ لیست سیاهی در شهرداری تهران وجود ندارد. ما به عنوان مرجع تخصصی اطلاع رسانی در شهرداری با یک چنین تفکری به شدت برخورد می‌کنیم. شهردار تهران بارها به من تذکر دادند که همه رسانه‌ها را باید در فضای خود ببینید. با همه تعامل داشته باشید. کار همه را انجام دهید. حداکثر تلاش ما هم همین است. اگر یک چنین چیزی وجود داشته باشد به یقین با آن برخورد می‌کنیم و به شهردار تهران گزارش می‌دهیم.
*اما برخی از معاونت های شما به جز سایت های راوبط عمومی با دیگر رسانه ها گفتگو نمی کنند؟
به یقین یک سایتی مثل شهرنوشت یا یک جایی مثل سما که مال خود ماست، دسترسی راحت تری به معاونان شهرداری دارد. این را نمی‌شود کتمان کرد. اما نکته قابل تامل این است که وظیفه ما این است که ارتباط برقرار کنیم. هرجایی که این ارتباط برقرار نشود خود من زنگ زدم و اگر هم نتوانیم این ارتباط را برقرار کنیم، حتما به شهردار تهران گزارش می‌دهیم. شهردار تهران خودشان در شورای معاونین مطرح کرده که «معاونین موظفند در مباحث تخصصی خودشان، پاسخگوی رسانه‌ها باشند» و تلاش ما هم بر این است که این ارتباط را برقرار کنیم.