خبرگزاری مهر- گروه استانها: به گفته مسئولان حدود ۷۰ درصد از ۷۰۰ گرم زباله تولیدی هر گلستانی در یک روز، تر است و قابلیت تبدیل‌شدن به کمپوست را دارد. اما متاسفانه نه‌تنها این زباله تفکیک نمی‌شوند، بله شاهدیم که در ساعات مختلف شبانه‌روز، بخش خشک این زباله‌ها، توسط دوره گردان به سرقت می‌رود و تلی از زباله‌های تر در کنار سطل‌های زباله مشاهده می‌شود.
سال ۱۳۷۷ بود که شهرداری گرگان با انتخاب پیمانکار، نخستین قدم برای اجرای طرح تفکیک از مبدأ در استان گلستان را برداشت. این طرح در زمان اجرا توسط اعضای شورای اسلامی و شهرداری موردحمایت قرار گرفت اما پس از زمان کوتاهی با شکست مواجه شد.
شهرهای دیگر گلستان هم کم‌وبیش وارد فاز تفکیک زباله از مبدأ شدند، اما به دلایل مختلف مانند بود نظارت، مشکلات مالی و به‌صرفه نبودن و همچنین نبود زیرساخت‌های مناسب همه با شکست مواجه شدند تا همچنان سطل‌های زباله، جولانگاه دوره‌گردانی باشد که به امید پلاستیک، کاغذ و مقوا و فلزات وقت خود را در این سطل‌ها سپری می‌کنند.
با جدیت در تفکیک زباله از مبدأ ورود نکرده‌ایم
در همین رابطه، مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر، بابیان اینکه ۳۰ درصد از زباله خشک تولیدی استان باید از مبدأتفکیک شود، به ارائه آماری از محتویات این زباله‌ها می‌پردازد و تصریح می‌کند: در حال حاضر سه درصد از زباله‌های خشک استان را شیشه و پنج درصد را مواد سلولزی و مابقی را تخته، چوب، منسوجات، فلزات و قوطی کنسرو تشکیل می‌دهند که باید تفکیک شوند.
وی که تأکید دارد باید طرح تفکیک زباله از مبدأ در شهرهای گلستان اجرا شود، به انتقاد از وضعیت فعلی پرداخت و گفت که تاکنون گلستان در این حوزه به‌خوبی و با جدیت ورود نکرده است.
وی با یادآوری اینکه زباله تر در یک فرآیند ۴۵ روزه در سوله به خاک مرده و سپس کمپوست تبدیل می‌شوند، از ساخت دستگاه جدیدی برای جداسازی و تبدیل زباله به کمپوست به نام «بی تی آر» در شرکت ماشین‌سازی البرز خبر داد که در مرحله تولید انبوه قرار دارد.
به گفته مهاجر این دستگاه می‌تواند فرایند ۴۵ روزی تبدیل زباله تر به کمپوست را، در مدت ۴۵ دقیقه انجام دهد و این امر می‌تواند تحول اساسی در صنعت بازیافت استان و کشور ایجاد کند.
شرایط موجود در سطل‌های زباله و حضور فعال دوره گردان هم گواه اظهارات مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست استان است و بر این موضوع تأکید دارد که گلستان تاکنون با جدیت در بحث تفکیک زباله از مبدأ ورود نکرده است. اما معاون پژوهشی سازمان مدیریت پسماند استان گلستان نظر دیگری دارد و می‌گوید که از حدود دو سال گذشته سازمان پسماند استان گلستان با یک مدیریت یکپارچه طرح تفکیک زباله از مبدأ را در فازهای مختلف به اجرا گذاشته است.
دوره گردان مهم‌ترین چالش اجرای طرح تفکیک
حجت‌الله رشیدی با یادآوری اینکه مهم‌ترین هدف اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ کاهش میزان تولید زباله است، از آغاز فاز مقدماتی این طرح در ۱۵ شهر از شهرهای ۲۹ گانه گلستان خبر می‌دهد.
وی بابیان اینکه انبارالوم و کلاله از شهرهای موفق در اجرای این طرح هستند، وعده می‌دهد که طرح تفکیک زباله در شهرهای رامیان، گنبد، مینودشت و سیمین شهر به‌زودی آغاز شود.
رشیدی سرانه تولید زباله هر شهروند گلستانی در فصول و شرایط مختلف را بین ۵۶۰ تا ۷۰۰ گرم در روز اعلام می‌کند و معتقد است، استراتژی و اولویت مدیریت پسماند کاهش سرانه تولید زباله است و با اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ و جداسازی مواد خشک به‌خودی‌خود میزان زباله تولیدی استان کاهش می‌یابد.
وی که دوره‌گردها و جمع‌آوری مواد خشک از سطل‌های زباله توسط آن‌ها را مهم‌ترین چالش استان گلستان در اجرای این طرح می‌داند، می‌گوید: شناسایی، ساماندهی و ملبس کردن دوره‌گردها و افرادی که توانایی انجام قانونی تفکیک زباله خشک را دارا هستند ازجمله اقداماتی است که تلاش شده در اجرای موفق این طرح به اجرا گذاشته شود.
شناسایی، ساماندهی و ملبس کردن دوره‌گردها و افرادی که توانایی انجام قانونی تفکیک زباله خشک را دارا هستند ازجمله اقداماتی است که تلاش شده در اجرای موفق این طرح به اجرا گذاشته شود.
وی ادامه می‌دهد: تاکنون نشست‌هایی با پیمانکاران، شهرداری‌ها و دیگر دستگاه‌های مرتبط برای آغاز طرح ساماندهی دوره‌گردها برگزارشده است و شهرهای کلاله و انبارالوم موفق به پاک‌سازی و ساماندهی کامل دوره‌گردها صورت گرفته است.
به گفته وی در این طرح در کنار فرهنگ‌سازی برای تفکیک زباله از مبدأ پیمانکار ظروف پلاستیکی مخصوص و گونی برای جداسازی مواد خشک در اختیار شهروندان می‌گذارند و سپس در مقاطع زمانی مشخص و راه‌اندازی سامانه پیامکی مواد خشک را درب منازل از شهروندان تحویل می‌گیرند.
معاون پژوهشی سازمان مدیریت پسماند گلستان با یادآوری اینکه بین ۷۰ تا ۷۵ درصد زباله استان را مواد عالی فسادپذیری تشکیل می‌دهند که قابلیت تبدیل به کمپوست رادارند، اضافه می‌کند: هم‌اکنون با توجه به جمع‌آوری زباله کلیه شهرها و ۶۰ درصد از روستاهای استان، احداث دو زون شرقی و غربی، در صورت اجرای تفکیک زباله از مبدأ و کمپوست خالص‌تر می‌توانیم موفقیت‌های بیشتری را در مدیریت زباله در کشور کسب کنیم.
زیرساخت‌های لازم فراهم نبود
در گفتگوی ما با معاون پژوهشی سازمان پسماند استان، وی گلستان را جزو استان‌های موفق در مدیریت پسماند می‌داند و معتقد است طرح تفکیک زباله از مبدأ استان که با گرگان آغازشده بود به دلیل نبود فرهنگ‌سازی و فازبندی نشدن، با شکست مواجه شد.
نبود فرهنگ، موضوعی است که شاید در ابتدای امر قابل توجیه باشد اما اکنون با تبلیغات فراوان رسانه‌های مختلف این مسئله در بسیاری از محله‌های گرگان و سایر شهرهای استان، به‌صورت خودجوش توسط شهروندان رعایت می‌شود. یعنی شاهدیم که ساکنان محلات، زباله‌های خود را تفکیک کرده و زباله‌های خشک مانند کاغذ یا پلاستیک را جدا قرار می‌دهند و این موضوع خود گواه تأثیرات فرهنگ‌سازی است.
در چنین شرایطی، رئیس کمیسیون خدمات شهری، فضای سبز و زیست شهری شورای اسلامی شهر گرگان، انجام نشدن مطالعات لازم و فراهم نشدن امکانات و زیرساخت‌های کافی را دلیل شکست این طرح در گرگان می‌داند و به خبرنگار مهر می‌گوید: اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ گرگان هرچند با حمایت‌های مالی و معنوی شورا و شهرداری همراه بود اما به دلیل انجام نشدن مطالعات و تأمین زیرساخت‌ها از سوی شهرداری و فراهم نبودن تجهیزات لازم، از ادامه مسیر بازماند.
وی از برنامه‌ریزی‌های مجدد برای اجرای این طرح خبر می‌دهد و بیان می‌کند: مصوبه آن از سوی شورا به شهرداری برای اجرا ابلاغ‌شده و به‌زودی این طرح با انتخاب پیمانکار توانمند آغاز می‌شود، اما همچنان دوره‌گردها، تخریب سطل‌های زباله و نبود برخی از باکس‌های مخصوص زباله خشک در شهر از مشکلات و معضلات اجرای این طرح هستند.
وی با یادآوری اینکه روزانه بین ۱۸۰ تا ۲۴۰ تن زباله خشک در گرگان تولید می‌شود که حدود ۳۰ درصد آن خشک است، معتقد است تا زمانی که کاری قانونمند برای ساماندهی دوره‌گردها و سرقت زباله خشک از سطل‌ها و سطح شهر صورت نگیرد نمی‌توان انتظار موفقیت از این طرح داشت.
جرجانی اظهار می‌کند: امیدواریم بتوانیم در ابتدای سال آینده طرح تفکیک زباله از مبدأ و ساماندهی دوره گردان را با همکاری دادگستری، نیروی انتظامی و بهداشت اجرایی کنیم.
مسئولان و متولیان اجرای طرح تفکیک زباله از مبدأ در کنار مشکلات فرهنگی و زیرساختی، دوره‌گردان و سرقت زباله‌های خشک را مهم‌ترین چالش می‌دانند. موضوعی که در گفتگو با برخی از آن‌ها رد شد. ناویانی که اکنون توسط یکی از شهرداری‌ها ساماندهی شده، بابیان اینکه اجرای این طرح کمکی به کاهش حضور دوره گردان نکرده است، به خبرنگار مهر می‌گوید: عملاً تفاوت چندانی بین اجرای این طرح و زمان قبل از آن وجود ندارد زیرا همچنان دوره گردان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
ناویانی که از همکاری شهروندان در این حوزه ابراز رضایت دارد، معتقد است حمایت‌های قانونی برای برخورد قاطع با دوره‌گردان بدون شناسنامه هنوز به سرانجام نرسیده است.
وی هرچند صدور مجوز برای جمع‌آوری زباله‌های خشک برای برخی از دوره‌گردان را یک اقدام مثبت دانست اما تأکید می‌کند که تا برخورد قاطع با دوره‌گردان انجام نشود، هیچ تفاوتی در این حوزه احساس نمی‌شود.
طرح تفکیک زباله از مبدأ گلستان به گفته دوره گردان ساماندهی شده با حمایت‌های شهروندان همراه بوده و حتی در برخی از محلات خود شهروندان باکس‌هایی را برای زباله‌های خشک در نظر گرفته‌اند اما به نظر می‌رسد اجرای موفق این طرح در گلستان نیازمند تأمین زیرساخت‌ها ازجمله در نظر گرفتن باکس‌ها و سطل‌های مخصوص مجزا برای زباله‌های خشک و تر در محلات مختلف از سوی شهرداری‌ها و حمایت‌های قانونی برای برخورد قاطع با دوره گردان بدون شناسنامه دارد.