به گزارش خبرنگار مهر، احمد توکلی بعدازظهر شنبه در جمع دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی با اشاره به وضعیت نامطلوب اقتصاد کشور، تصریح کرد: در حال حاضر تولید ناخالص داخلی ما با نوسانات فاحشی منفی است؛ نرخ بیکاری با نوسانات کمتر صعودی است و تورم گرچه نزولی است ولی از متوسط جهانی بیشتر است.
وی افزود: در تحلیل اوضاع اقتصادی دولتی‌ها می‌گویند سهم اصلی وضعیت فعلی به تحریم نفتی و تحریم بانکی یعنی بازرگانی خارجی برمی‌گردد درحالی‌که عوامل زیادی دخیل است که توضیح دوستان را توجیه نمی‌کند.
اقتصاددان برجسته کشور عمده علل مؤثر در وضعیت فعلی اقتصادی را بیماری هلندی، هدفمند کردن یارانه‌ها، بازار متلاطم ارز، بالا بودن سود سپرده بانکی و تحریم ظالمانه غرب برشمرد و تأکید کرد: اثر تحریم‌ها در اقتصاد بالا رفتن بی‌اعتمادی و ریسک سرمایه‌گذاری را به دنبال داشته است.
توکلی با تأکید به اینکه عموماً سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر نیستند و بالعکس ریسک گریزند، متذکر شد: در ادامه این وضعیت برخی سرمایه‌گذاری‌ها در نیمه راه رها شده و برخی متوقف شده است.
نماینده مردم تهران در مجلس اثرات دیگر تحریم‌ها بر کشور را کاهش درآمد نفتی و افزایش هزینه مبادله در اقتصاد ملی دانست و تأکید کرد: افزایش هزینه در ریسک کار بانک‌های نامعتبر، هزینه بندی مکرر ارز، هزینه انحصار چندجانبه بازار فروش خدمات بانکی، هزینه انحصار چندجانبه بازار بیمه و حمل مجدد کالا را به دنبال داشته است.
وی با تأکید به اینکه این مشکلات در ادامه تأثیر خود را در کالاهای وارداتی نشان می‌دهد و قدرت خرید را پایین آورده و تولید را سخت می‌کند، ادامه داد: در مقابل این معضلات مقاوم‌سازی اقتصاد طرح‌شده است.
اقتصاد مقاومتی اقتصاد ریاضتی نیست
توکلی در تشریح ابعاد اقتصاد مقاومتی با رد این دیدگاه که گفته می‌شود اقتصاد مقاومتی اقتصاد ریاضتی است، متذکر شد: نیت اقتصاد مقاومتی مقاوم کردن تکانه‌های درونی و بیرونی است و به‌عنوان‌مثال وقتی تکانه ارزی وارد می‌شود کشور بتواند در مقابل آن مقاومت کند.
وی با طرح دو حالت بعد از بروز تکانه‌های مختلف در اقتصاد تصریح کرد: در حالت اول اقتصاد مقاوم است و تکانه را رد می‌کند و در حالت دوم غیر مقاوم است که اگر منعطف باشد به وضع اول برمی‌گردد و اگر شکننده باشد بعد از تکانه دچار مشکل خواهد شد.
این اقتصاددان معتقد است مقاومت اقتصادی به این معنی است که در مقابل شوک‌های مختلف بتوان مقاومت کرد و باید در مقابل تکانه‌ها ازجمله ارزی، ساختاری، بلایای طبیعی و تکانه‌های تخاصمی مقاومت کنیم.
توکلی تأکید دارد که ازجمله علل اینکه دهه شصتی‌ها در کشور دچار رکود تورمی شده‌اند همین ناتوانی در مقابل تکانه‌ها است و این گروه فرصت استخدام را از دست داده اند و اگر دولت به فکر آن‌ها نباشد ممکن است برای همیشه فرصت اشتغال و استخدام را از دست بدهند.
وی با تأکید به اینکه می‌توان اقتصاد را مقاوم کرد و به این منظور مقاوم کردن اقتصاد سیاست بنیان است، بیان داشت: درواقع با سیاست‌گذاری صحیح می‌توان اقتصاد را مقاوم کرد.
اعتبار دولت عامل تعیین‌کننده در رشد
نماینده مردم تهران در مجلس با اذعان به اینکه عوامل غیراقتصادی در شکننده بودن اقتصاد مؤثر است، ادامه داد: ازجمله این عوامل نقش دولت است بسته به اینکه دولت چه عقاید، روش و کیفیتی داشته باشد.
وی تأکید دارد که اگر دولتی‌ها وفادار به مردم باشند، دولت عاقل، پاک دست و اهل مشورت باشد و معتقد به مردم‌سالاری باشد یک‌جور می‌توان نتیجه گرفت و اگر برخلاف این‌ها باشد نتیجه‌گیری در اقتصاد نیز متفاوت خواهد بود.
به گفته توکلی اگر سیاست کلان اقتصادی خوب باشد اما قوه قضاییه مبتلا به فساد باشد، مردم فراری از مالیات باشند، طرح‌های عمرانی غیرضروری و غیرعلمی اجرا شود، نظام اداری لخت و بی‌تحرک باشد و فعالیت بانک‌ها فاسد باشد نمی‌توان اقتصاد مقاوم داشت.
اقتصاددان برجسته کشور با استناد به تحقیقات انجام شده در کشورها متذکر شد: شاخص‌هایی برای اعتبار دولت در رشد و سرمایه‌گذاری تعریف‌شده که هرقدر اعتبار بیشتر باشد نرخ رشد افزایش خواهد داشت و این شاخص‌ها عبارت‌اند از پیش‌بینی پذیری و تقیین سیاست‌گذاری، فساد، امنیت شخصی و حقوق مالکیت، پیش‌بینی پذیری رفتار قضایی و برداشت از ثبات سیاسی.
نماینده مردم تهران در مجلس شاخصه تأثیرگذار دیگر در اقتصاد را میزان کشمکش و تنازع دانست و افزود: اگر در جامعه وحدت ملی بیشتر باشد به‌تبع نرخ رشد و سرمایه‌گذاری نیز افزایش خواهد یافت.
وی بابیان اینکه بعد از جنگ مدل اقتصادی تمامی دولت‌ها در کشور بر اساس مدل نئوکلاسیک بوده و این مدل به دنبال افزایش نرخ رشد بوده است، تصریح کرد: درواقع این مدل تحمیلی صندوق بین‌المللی بود که به زور وام و عوامل دیگر ملزم به اجرا می‌کرد.
توکلی معتقد است چون در این مدل به موضوع عدالت توجه نشده درنتیجه اهداف عدالت خواهانه اسلام نتیجه نداده و حتی رشد را نیز به دنبال نداشته است.
نماینده مردم تهران در مجلس با تأکید به اینکه این مدل می‌گوید در سیاست خارجی تقسیم‌کار را بپذیرید و مثلاً اگر قتل‌عام شیعیان در آذربایجان شد اینجا نماینده ولی‌فقیه نظری بیان نکند، تأکید کرد: متأسفانه این مدل برخلاف دین و عقل و احساسات بشری است و سازگار با آن نخواهد بود.
وی افزود: در سیاست داخلی نیز گفته می‌شود انگیزه‌بخش خصوصی حداکثر سازی سرمایه است و دولت باید انگیزه را برای سرمایه‌گذاران تنظیم کند که این یعنی مسئولان سیاسی کشور منتخبان سرمایه‌گذاران باشند که به این معنی است که منافع جمع قربانی منافع فرد شود.
برنامه چهارم توسعه اشتباه بود
توکلی با اشاره با اظهارات قبلی خود مبنی بر اینکه برنامه چهارم توسعه در امر اقتصاد اسلام ناب آمریکایی است، ادامه داد: هرچند سه هزار نفری که این برنامه را نوشتند ایرانی و مسلمان بودن اما فکرشان غلط بوده و به اقتضائات کشور توجه نداشته اند.
اقتصاددان برجسته کشور بدترین نوع نفوذ را اقتصادی دانست و افزود: نفوذ همواره به معنی وابسته بودن به گروه دیگر نیست و کمترین هزینه برای نفوذ در جهان اسلام تربیت افرادی است که به سمتی بروند که آن‌ها می‌خواهند.
نماینده مردم تهران در مجلس با اذعان به اینکه برنامه اقتصادی نئوکلاسیک برای چهار پنج کشور موفق بوده که این‌ها هم ازجمله کره جنوبی شرایط خاصی داشتند، ادامه داد: ازجمله مدل‌های جدید پیشنهادی مدل رشد همه‌گیر است که حامی عدالت است.
وی با انتقاد از برخی اقدامات صورت گرفته تصریح کرد: متأسفانه در رفتارهای دولتی عقل و علم را رعایت نمی‌کنیم و به‌عنوان‌مثال تصمیمات بودجه‌ریزی غیرعاقلانه است.
توکلی با اشاره به‌کلنگ زنی تعداد قابل‌توجهی پروژه در کشور و نیمه‌کاره رها شدن آن‌ها بیان داشت: ازجمله مهم‌ترین نقدهای وارده به وضعیت فعلی مناطق آزاد در کشور است.
مناطق آزاد ناموفق در اهداف خود
وی افزود: مناطق آزاد باهدف ترویج سرمایه‌گذاری است چراکه قواعد اداره اقتصادی آن سهل‌تر از سرزمین مادری است و سرمایه خارجی جذب می‌شود و نیروی کار مشغول به کار می‌شود و مواد خام داخلی نیز به فروش می‌رسد.
اقتصاددان برجسته کشور معتقد است نه‌تنها در اغلب مناطق این اهداف محقق نشده بلکه به‌عنوان‌مثال در منطقه آزاد قشم که قرار بود در پنج سال ۵۰۰ هزار شغل ایجاد شود در ۱۰ سال فقط ۲۴ هزار شغل ایجاد شده است.
وی افزود: سهم واردات از مناطق آزاد در چهار سال برنامه چهارم ۸۶ درصد و سهم صادرات فقط ۱۴ درصد بود و درحالی‌که از سال ۷۳ تا ۸۳ ایرانی‌ها بیشتر به مناطق آزاد سفر کرده اند سهم گردشگری خارجی فقط ۳.۴ درصد بوده است.
نماینده مردم تهران متذکر شد: این مشکلات به قوت خود باقی است و با این وجود دولت راه‌اندازی ۱۱ منطقه آزاد دیگر را در برنامه دارد و در مجلس ۸۰ منطقه نیز پیشنهاد شده است و باید به دوستان گفت که به یکباره کشور را منطقه آزاد کنند.
وی درعین‌حال تأکید کرد: متأسفانه در مناطق آزاد نه‌تنها حمایت از نیروی کار نمی‌شود بلکه برخی قوانین نیز رعایت نمی‌شود و اگر حل نشود در سایر مناطق نیز ادامه خواهد داشت.
وی آسیب دیگر در اقتصاد کشور را تکیه فزاینده بر درآمد نفت عنوان کرد و بابیان اینکه در بعد از جنگ در تمامی دولت‌ها این اتکا مشاهده می‌شود، ادامه داد: در وضعیت فعلی احتمال بروز بیماری هلندی در کشور وجود دارد.
دولت قبل بیماری هلندی را جدی نگرفت
اقتصاددان برجسته بابیان اینکه بیماری هلندی اولین بار در هلند بعد از کشف چاه‌های نفت اتفاق افتاد، تصریح کرد: بیماری هلندی تزریق بی‌حساب ارز نفتی به اقتصاد ملی است و نتیجه آن رکود تورمی است.
توکلی تخریب بخش تولید کالاهای قابل تجارت و تورمی که از بخش غیر قابل تجارت به‌کل اقتصاد سرایت می‌کند را از عوارض این بیماری دانست و متذکر شد: در دوران پهلوی شاه این اشتباه را کرد که به زیان کشاورزی تمام شد و در دوران احمدی‌نژاد هرقدر تشریح کردیم آقای احمدی‌نژاد گفت: «ما می‌توانیم».
وی بابیان اینکه در آن زمان مشکل ما با دولت نه اعتماد بلکه استدلال بود، ادامه داد: هرچند رکود تورمی را هشدار دادیم توجه نشد و الان هم خطرش هست و ممکن است پیش بیاید.
نماینده مردم تهران در مجلس معتقد است در سطح کشور تعداد کلنگ زنی قابل‌توجه است و تعداد طرح‌هایی که در زمان مقرر خاتمه یافته سیر نزولی دارد و متأسفانه دولت به‌جای سرمایه‌گذاری صرف خرج روزمره می‌کند.
وسعت فساد موجب کاهش اشتغال شده است
اقتصاددان برجسته کشور در تشریح ابعاد دیگر تأثیرگذار در امر اقتصاد کشور به موضوع فساد اشاره کرد و گفت: فساد استفاده از قدرت عمومی برای مقاصد خصوصی است و باعث انحراف در تخصیص منابع و کاهش سرمایه‌گذاری می‌شود.
توکلی ازجمله دلایل کاهش اشتغال و سختی پیدا کردن کار در کشور را وسعت فساد دانست و متذکر شد: نقض موازین شایسته‌سالاری مهم‌ترین عامل فساد است.
وی با ذکر مثالی به مقطع زمانی اشاره کرد که در سال ۶۱ سخنگوی دولت بود و افزود: در آن مقطع چون دروغ نمی‌گفتیم مردم حرف ما را مثل همین عسل سبلان می‌خوردند و باید توجه داشت هیچ‌چیز به‌اندازه ظلم حکومت‌ها را ساقط نمی‌کند.
نماینده مردم تهران در مجلس قالب‌های فساد را شامل رفیق‌بازی، تبار گرایی، حمایت ویژه، ویژه خواری و تجارت نفود دانست و افزود: به‌عنوان‌مثال حمایت شهرام جزایری از ستادهای انتخاباتی مصداق همین تجارت نفوذ بود.
توکلی معتقد است زمانی که فساد رشد کند نرخ رشد کاهش خواهد یافت و تولید سرانه پایین می‌آید و بخشی از سختی که در کشور تحمل می‌شود به همین دلیل است.
اقتصاددان برجسته کشور شکلی از فساد را فساد سیستمی دانست که خود دستگاه مقابله گر با فساد دچار فساد می‌شود و در ادامه جرم یقه‌سفید اتفاق می‌افتد که یعنی افراد با نفوذ بلدند کجا رفقای خود را نزدیک به ثروت نگه دارند.
وی جرم یقه‌سفید را مصداق غارت بدون خشونت و سرقت اموال مردم از خانه آنان بدون ورود به خانه آن‌ها دانست و تأکید کرد: جرم دیگر فساد در مجاری تصمیم‌گیری است.
وی مصداقی از این جرم را در مجلس فعلی دانست و تصریح کرد: متأسفانه نمی‌گذارند تصمیمات درست اتخاذ شود و برخی نمایندگان با مخ زنی گروهی که تسلط ندارند را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
نماینده مردم تهران در مجلس فساد را سمی دانست که مثل خوره به جان جامعه می‌افتد و تأکید کرد: اگر روش قاعده کشور به‌قاعده علم و عمل متکی نشود و اگر تبار بازی در انتخابات کنار گذاشته نشود و کشمکش جای خود را به اتحاد ندهد رفع تحریم‌ها هم نمی‌تواند معجزه کند.
توکلی از راه‌اندازی سایتی تحت عنوان www.daad.ir به همراه دو تن از سیاستمداران جهت مبازره با فساد خبر داد و افزود: به دنبال شفافیت و ایجاد عدل هستیم.