به گزارش خبرگزاری مهر، پس از آنکه عربستان سعودی با عرضه نفت خام به پالایشگاه‌هایی در سوئد و لهستان به طور رسمی وارد بازار نفت خام روسیه در اروپا شد حالا نوبت دومین کشور عربی منطقه خلیج فارس شده تا رقابتی جدیدی با روسها این بار در بازار گاز اتحادیه اروپا را آغاز کند.
بر این اساس همزمان با کاهش تقاضا و به تبع آن سقوط قیمت گاز طبیعی و LNG در بازار آسیا، قطر به عنوان تولید کننده و صادرکننده LNG جهان، صادرات گازهای ترش پارس جنوبی به کشورهای اروپایی همچون انگلیس، بلژیک و هلند را از ابتدای سال‌جاری میلادی تاکنون افزایش داده است.
از این رو آمارهای ارائه شده توسط منابع ثانویه نشان می دهد که از ابتدای سال ۲۰۱۵ میلادی تاکنون حجم صادرات LNG قطر به کشورهای اروپایی با رشدی ۲۱ درصدی در مقایشه با مدت مشابه سال گذشته همراه شده است به طوری‌که شیخ نشینان قطری به منظور جلوگیری از سقوط بیشتر گاز در بازارهای آسیایی، بازاریابی و صادرات بیشتر LNG به کشورهای اروپایی را در دستور کار قرار داده اند.
در طول ۹ ماهه نخست سال جاری میلادی قطر بیش از هشت میلیون و ۶۰۰ هزار مترمکعب گاز در قالب محموله های LNG به کشورهای اروپایی صادر کرده است که انگلیس با واردات ۶ میلیون تن LNG به بزرگترین مشتری گاز قطر در قاره سبز تبدیل شده است.
پس از انگلیس، در این مدت بلژیک حدود ۲.۲ میلیون تن LNG از قطر به عنوان مهمترین شریک گازی ایران در طرح توسعه میدان مشترک پارس جنوبی وارد کرده است و هلند هم در کنار سایر کشورهای اروپایی سهمی از واردات LNG قطر را به خود اختصاص داده اند.
از این رو حجم صادرات LNG قطر در حالی به کشورهای اروپایی افزایش یافته است که هم اکنون اختلافات گازی بین کیف- مسکو کماکان پابرجا بوده و به دلیل همین اختلافات کشورهای اروپایی به دنبال متنوع سازی تامین کنندگان انرژی و به ویژه گاز طبیعی خود در بلند مدت هستند.
در طرف مقابل هم شرکت ملی نفت ایران هم با انصراف از ساخت خطوط لوله جدید انتقال گاز طبیعی به اروپا به دلیل بالا بودن هزینه های ساخت خطوط لوله ۳ تا ۴ هزار کیلومتری و مشکلات انتقال و ترانزیت گاز از مسیر کشورهای مختلف همچون ترکیه و یونان، قصد دارد در میان مدت با تولید ۱۲.۵ تا ۱۳ میلیون تن LNG وارد بازار گاز اروپا شود.
تکمیل طرح ۱۰.۵ میلیون تنی تولید LNG در کارخانه ایران ال. ان. جی در عسلویه و تبدیل گازهای مشعل سکوهای میدان نفتی فروزان با ایجاد یک واحد شناور FLNG از مهمترین سناریوهای روی میز ایران به منظور حضور در بازار گاز اروپا است.
رونمایی از ۳ رقیب گازی ایران در بازار اروپا
هر چند در شرایط فعلی ایران با در اختیار داشتن بیش از ۳۴ تریلیون متر مکعب بزرگترین دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان است اما ایران به منظور ورود به بازار گاز اروپا یابد با کشورهایی همچون آمریکا و قطر رقابت کند.
در این بین همزمان با افزایش صادرات LNG قطر به کشورهای اروپایی و به ویژه انگلیس، شمارش معکوس به منطور آغاز صادرات LNG آمریکا هم به کشورهای منطقه یورو آغاز شده است.
آمریکایی‌ها که از حدود سه سال قبل با دستیابی به یک تکنولوژی جدید امکان استخراج نفت و گاز از ذخایر نا متعارف و به اصلاح " شیل گس و شیل نفت" را پیدا کرده اند و از یک کشور واردکننده نفت و LNG حالا این روزها به یک کشور صادرکننده گاز و میعانات گازی و حتی نفت خام تبدیل شده اند و به دنبال صادرات گسترده گاز به بازارهای آسیایی و اروپایی هستند.
بر اساس آمارها و تحلیل‌های ارائه شده از سوی مجمع کشورهای صادرکننده گاز " GECF" آمریکا از سال ۲۰۱۶ میلادی قصد دارد که سالانه حدود ۱۲ میلیون تن LNG را راهی بازارهای کم رمق و ارزان قیمت گاز به ویژه در هند، چین، کره جنوبی، اندونزی و ژاپن بکنند و سناریوی نهایی افزایش تولید گاز آمریکا با عرضه سالانه ۶۰ میلیون تن LNG تا حدفاصل سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ میلادی تکمیل خواهد شد.
آمریکا همچنین به منظور کاهش زمان ارسال و صادرات گاز خود به کشورهای آسیایی برنامه ریزی و سرمایه گذاری قابل توجه‌ای در عریض کردن کانال پاناما و طراحی کشتی‌های حمل LNG باریک و با ذخیره بالاتر به منظور صادرات گاز به بازار آسیا را در دستور کار قرار داده است.
در کنار آمریکا و قطر، روسیه هم هر چند با تحریم های جدید اتحادیه اروپا در حال دست و پنجه نرم کردن است اما یک رقیب سنتی برای ایران در بازار جهانی گاز و به ویژه اروپا به شمار می رود.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسها در حاشیه برگزاری سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز گوشه ای از برنامه بزرگ گازی روسیه را تشریح کرد. بر اساس این برنامه‌ها تولید گاز روسیه از ۶۳۰ میلیارد متر مکعب فعلی به بیش از ۸۵۵ میلیارد مترمکعب در سال افزایش می یابد و قرار است نزدیک به ۶۰ میلیون تن LNG هم توسط روسیه تولید و به بازارهای آسیایی و اروپایی عرضه شود.
در این میان اخیرا مذاکراتی بین روسیه و ژاپن به منظور تکمیل طرح توسعه کارخانه تولید LNG ساخالین انجام شده است و پیش بینی می شود با تکمیل و بهره برداری از طرح جدید افزایش تولید LNG روسها با مشارکت شرکت‌های چند ملیتی از جمله دو شرکت ژاپنی تا سال ۲۰۱۲ میلادی با افزایشی ۷.۵ میلیون تنی به ۲۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تن در سال افزایش یابد که بدون شک بخشی از این LNG روانه بازارهای اروپایی و آسیایی خواهد شد.
از این رو روسها در کنار آمریکا و قطر یک رقیب جدی برای ایران در بازار LNG اروپا به شمار می روند و پیش بینی می شود در دورانی که قیمت های گاز در سطوح بالایی قرار ندارند ایران باید رقابتی برای باز شدن جای گازهای ترش پارس جنوبی را آغاز کند.
با این وجود در حال حاضر مهمترین سیاست گازی ایران در دوران پسا تحریم، افزایش صادرات گاز به کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده بازاری که به دلیل مسافت جغرافیایی فعلا از خطر ورود گازهای آمریکایی و روسی در امان است.