گروه بین الملل: اولین کشورهای امضا کننده پیمان آتلانتیک شمالی، که اعضای موسس سازمان ناتو نیز به شمار می روند، کشورهای کانادا و ایالات متحده از منطقه امریکای شمالی و کشورهای انگلیس، پرتغال، نروژ، ایتالیا، ایسلند، فرانسه، دانمارک و کشورهای بنه لوکس(بلژیک، هلند و لوکزامبورگ) از قاره اروپا هستند.
در سال ۱۹۵۲ میلادی ناتو برای اولین بار گسترش یافت و کشورهای ترکیه و یونان را نیز در خود جای داد. سپس با عضویت آلمان غربی در ۱۹۵۵ و اسپانیا در سال ۱۹۸۲ میلادی شمار اعضای ناتو، به عدد ۱۶ رسید.
روند افزایش تعداد اعضای ناتو در خلال این سالها به گونه ای بود که تعداد کشورهای عضو در این بزرگترین اتحادیه نظامی به ۲۸ کشور رسیده است.
اکنون پس از قریب ۶۵ سال از فعالیت ناتو بار دیگر این سازمان اقدام به عضوگیری کرده و با دعوت از مونته نگرو برای عضویت در تلاش است تا حد امکان این سازمان را بسط و گسترش دهد.
مونته نگرو، آخرین جمهوری از یوگسلاوی سابق که ۲۱ ماه می ۲۰۰۶ (۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۵) با برگزاری همه پرسی از صربستان جدا شد و به این ترتیب مراحل فروپاشی یوگسلاوی پس از گذشت ۱۵ سال پایان یافت.
مونته نگرو به لحاظ وسعت و جمعیت، کوچکترین جمهوری از یوگسلاوی سابق است و به لحاظ جغرافیایی در جنوب شرقی اروپا واقع است.
در حالی از مونته نگرو دعوت شده تا به عنوان بیست و نهمین عضو به این سازمان بپیوندد که «ینس استوتنبرگ» دبیر کل ناتو در نشست وزرای خارجه این سازمان در بروکسل، پیوستن این کشور را «آغاز یک هم پیمانی زیبا» توصیف کرد.
وی در این باره گفت: «عضویت مونته نگرو در ناتو برای اروپا و برای تمام هم پیمانان دیگر خوب است. پس بار دیگر به مونته نگرو خوش آمد می گوییم.»
از سوی دیگر «ایگور لوکسیچ» وزیر امور خارجه مونته نگرو در این خصوص اظهار داشت: «من باور دارم که این دعوت تشویق بزرگی برای همه کشورهایی است که خواهان پیوستن به ناتو هستند.
این خبر خوبی برای کشورهای غرب حوزه بالکان است زیرا عضویت یک کشور دیگر از این منطقه در ناتو به معنای افزایش امنیت و ثبات در تمام منطقه است.»
از سوی دیگر مخالفت های مردمی در مونته نگرو در خصوص پیوستن این کشور به ناتو به چشم می خورد.
«اسرجان میلیچ» رئیس حزب سوسیالیست خلق در این باره می گوید: ما همواره شاهد بوده ایم که در کشورهای دموکرات، شهروندان در همه پرسی تصمیم گیری می کنند حتی برای مسائلی که از اهمیت کمتری نسبت به مسئله ورود به اتحادیه نظامی تهاجمی برخوردارند.
به عقیده وی، دعوت از مونته نگرو در چیزی که اکثریت با آن مخالفند، تهدید مستقیم صلح، ثبات و امنیت شهروندان است.
«کوچا پاولویچ» از «جبهه دموکرات» نیز معتقد است: همه پرسی درخصوص عضویت مونته نگرو در ناتو ضرورت دارد.
«پاولویچ» با متقلب خواندن دولت مونته نگرو بر این باور است که برای آنکه شاهد یک همه پرسی واقعی و دموکراتیک باشیم، نباید آنرا دولت میلو جوکانوویچ برنامه ریزی کند.
«مارکو میلاچیچ» رهبر جنبش بی طرفی مونته نگرو در این باره گفت که دعوت کشور به جایی که انتخابات آزادانه وجود ندارد و پلیس مخالفین را کتک می زند، هدف واقعی ناتو را نشان می دهد.
ناتو نشان داد که این سازمان در خصوص اصول دموکراسی نمی اندیشد. اتحادیه با این دعوت نامه، یک بار دیگر مونته نگرو را بی ثبات کرده و اختلاف نظرهای اجتماعی را تشدید می کند.
با توجه به اینکه کرواسی و آلبانی در سال ۲۰۰۹ میلادی به ناتو پیوسته اند و با پیوستن کشور کوچک مونته نگرو، حلقه هم پیمانان ناتو در منطقه بالکان کامل تر خواهد شد، به این ترتیب صربستان، متحد روسیه، تنها کشور در این منطقه از اروپاست که تا کنون درخواستی برای عضویت در ناتو مطرح نکرده است.
این در حالی است که روسیه گسترش هم پیمانان آمریکا در بالکان را عملی «تحریک آمیز» خوانده و مخالف آن است. از سوی دیگر یک سناتور روس تهدید کرد که در صورت پیوستن مونته نگرو به ناتو، پروژه های همکاری میان دو کشور متوقف خواهد شد.
کرملین نیز با انتشار بیانیه ای هشدار داد گسترش ناتو در شرق منجر به اقدامات تلافی‌جویانه مسکو خواهد شد.
از سوی دیگر «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه نیز چندی پیش گسترش ناتو را «یک اشتباه» دانست که «تحریک‌آمیز» است. وی سیاست درهای باز ناتو را «غیرمسئولانه» دانست.
این اعتراض ها در حالی ایراد می شود که وزرای خارجه ناتو آوریل سال گذشته در پی پیوستن شبه جزیرۀ کریمه به روسیه و بحران اوکراین، تماس رسمی خود را با روسیه قطع کردند.
تحلیلگران معتقدند که روسیه به دلیل بحران در سوریه ممکن است نتواند پایگاه دریایی خود را در بندر طرطوس سوریه حفظ کند و به همین علت نیز از دولت مونه نگرو برای ایجاد یک پایگاه نظامی دریایی تقاضای مجوز کرده بود که با مخالفت مقامات بلندپایه دولت مونته نگرو روبرو شده است.
بندر طرطوس سوریه برای ناوگان دریایی روسیه از اهمیت استراتژیک برخوردار است، زیرا روسیه حضور قوی خود را در آب های دریای مدیترانه حفظ می کند.
با توجه به تداوم بحران داخلی در سوریه و احتمال تشدید آن ممکن است روسیه تحت فشار گروههای مخالف دولت سوریه به منظور یکی از شرایط روند صلح مجبور به خارج کردن نیروهای خود از این بندر شود و به همین علت روسیه در جستجوی محل مناسبی برای جایگزینی و انتقال نیروهای دریایی خود است و با توجه به اینکه کشورهای منطقه بالکان که یا عضو ناتو هستند یا تحت تاثیر و نفوذ غرب قرار دارند لذا مسکو بندر بار مونته نگرو را بهترین گزینه برای پایگاه دریایی خود انتخاب کرده بود.
دولت مونته نگرو مدت زمان طولانی است که در حال بررسی تقاضای روسیه برای دادن مجوز برای ایجاد پایگاه دریایی در بندر بار بوده، اما «میلیتسا پیانوویچ جوریشیچ» وزیر دفاع مونته نگرو یکی از مخالفان سرسخت در دولت این کشور بوده که با دادن این مجوز مخالفت کرده است.
جمهوری مونته نگرو با داشتن ۱۹۹ کیلومتر سواحل دریای آدریاتیک و چندین بندر مهم از اهمیت استراتژیک در منطقه بالکان برخوردار است.
دولت مونته نگرو با استناد به حقوق بین الملل و همچنین اینکه در صورت موافقت با ایجاد پایگاه نظامی روسیه عضویت این کشور در ناتو با شکست روبرو می شود با تقاضای روسیه برای ایجاد پایگاه دریایی در خاک خود مخالفت کرده است.
گزارش های غیر رسمی نیز حاکی از آن است که فشار دولت آمریکا از طریق سفارتخانه خود در پودگوریتسا دولت مونته نگرو را وادار به رد تقاضای روسیه برای ایجاد پایگاه دریایی در بندر بار نموده است.
با دعوت مونته نگرو برای پیوستن به ناتو، تقریبا بین ۱۲ تا ۱۸ ماه طول خواهد کشید که سند عضویت مونته نگرو در پارلمان های ۲۸ عضو ناتو به تصویب برسد.