خبرگزاری مهر- گروه استانها: هرچند سریال ساخت پیاده‌راه فرهنگی شهر رشت که بزرگترین پیاده راه شمال کشور است به روزهای اوج خود رسیده اما کشف تکه‌های استخوان و سفال در محل اجرای این پروژه گمانه زنی‌های متفاوتی را در این باره به وجود آورده است.
پیاده راه- قسمت اول:
میدان شهرداری رشت از سال‌های دور محلی خاطره انگیز برای شهروندان و مسافران بوده است. قدمت سیمای کنونی این میدان به سال‌های ۱۳۴۰ یعنی ۵۴ سال پیش بر می‌گردد و همواره مرکز تجمعات بزرگ این شهر بوده و مردم رشت خاطرات بزرگی را در این میدان در ذهن تاریخ به ثبت رسانده‌اند.
اما این میدان که همواره کانون توجه مردم رشت بوده از اواخر مهر ماه امسال به دلیل اجرای پروژه پیاده راه فرهنگی در نوک پیکان توجه‌ها قرار گرفت. این پیاده راه که نام بزرگترین پیاده راه شمال کشور را با خود به یدک می‌کشد، باقیمانده طرحی است که پیش از این و در سال ۹۱ به دستور شهردار فعلی رشت که آن زمان نیز تصدی شهرداری این شهر را به عهده داشت در خیابان علم الهدی رشت – یکی از چهار خیابان منتهی به میدان شهرداری- اجرا شده و نخستین گام‌ها برای تبدیل میدان اصلی شهر به مرکز گردشگری و ساماندهی خیابان‌های اطراف آن برداشته شد.
شهردار رشت هدف از اجرای این پیاده راه را در میدان اصلی و خاطره انگیز شهرداری این شهر، توسعه گردشگری رشت و حفظ هویت تاریخی میدان شهرداری عنوان کرده است.
از ابتدای اجرای عملیات عمرانی پیاده راه فرهنگی میدان شهرداری، مخالفت‌هایی با اجرای آن از سوی اقشار مختلف مردم و همچنین برخی اعضای شورای شهر رشت صورت گرفت که هر کدام دلایل خود را برای مخالفت با اجرای این پروژه ابراز می‌کردند اما با وجود این مخالفت‌ها، اجرای پروژه همزمان با عملیات اجرایی راه اندازی خط ویژه اتوبوسرانی تندرو در یک مسیر منتهی به میدان و به همراه اجرای طرح محدوده ترافیک کلید خورد تا شهروندان رشتی و گردشگران، نیمه دوم سال در مرکز استان شاهد دگرگونی قابل توجهی در سیمای شهر باشند.
هر چند در زمان اجرای طرح پیاده راه علم الهدی نیز دگرگونی‌های سیمای شهر برخی اعتراضات را به وجود آورده بود اما با پایان پروژه در آخرین روزهای اسفند سال ۹۱، پیاده راه اعلم الهدی با همه زیبایی و نواقصش هم اکنون یکی از شلوغ‌ترین مسیرهای منتهی به میدان شهرداری رشت محسوب می‌شود.
اما تکرار داستان اجرای پروژه پیاده راه تنها به اعتراضات و دگرگونی‌ها ختم نشده و اجرای آن در سال ۹۱ با سال جاری اشتراک دیگری نیز دارد و آن شایعه کشف عتیقه‌ها و خمره‌های پر از سکه و نقشه‌های گنج در مسیر اعلم الهدی در حین عملیات عمرانی بود که هیچگاه صحت این خبر از سوی کار‌شناسان و مراجع قانونی تایید نشد.
اخیرا از محل عملیات عمرانی پروژه پیاده راه میدان شهرداری نیز چنین اخباری به گوش می‌رسد با این تفاوت که این بارصحت اخبار توسط شهرداری رشت و همچنین اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان تایید شده است.
هفته گذشته بود که پیمانکاران اجرای پیاده راه در حین کندن زمین برای اجرای پروژه در ضلع شمالی ساختمان پست که از بناهای به ثبت رسیده در فهرست آثار ملی کشور است، بقایای استخوان و تکه‌های سفال پیدا کردند. این کشفیات منجر شد که شایعات زمان پروژه علم الهدی مجددا زنده شده و بر سر زبان‌ها بیفتد.
با پیدا شدن بقایای استخوان و سفال، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان در محل مذکور حضور پیدا کرد و در رویارویی با شهردار که بر سر پروژه حاضر شده بود، اجرای آن در منطقه مورد نظر را به لحاظ اهمیت موضوع متوقف کرد.
اگرچه این اعمال نظر از سوی رضا علیزاده مورد پسند شهردار رشت واقع نشد و دلیل این نارضایتی نیز خلف وعده شهرداری در به پایان رساندن پروژه در زمان مقرر از سوی محمدعلی ثابت قدم عنوان شد اما با این همه حواشی دامان پیاده راه میدان شهرداری را نیز گرفت.
پیاده راه- قسمت دوم:
روبرت واهانیان که پژوهشگر تاریخ رشت است در گفتگو با خبرنگار مهر به وسعت گورستانی اشاره می‌کند که بیش از ۷۰۰ سال پیش در محل کنونی ساختمان شهرداری و گستره میدان شهرداری قرار داشته است.
وی اظهار می‌کند: از قدیمی‌ترین اسنادی که از رشت به دست آمده وجود این گورستان در محل کنونی میدان شهرداری مسجل است به طوری که در زمان ساخت ساختمان شهرداری در سال‌های ۱۳۰۳ تا ۱۳۰۴ توسط شهردار وقت نیز که فردی نظامی بود، تپه موردنظر یا همان گورستان ۷۰۰ ساله تراشیده و ساختمان شهرداری بر روی آن احداث شد.
به گفته واهانیان تبریز علاوه بر این، در زمان اضافه شدن بخش پشتی ساختمان شهرداری که در سال‌های اخیر ساخته شده نیز استخوان‌هایی در محل از دل خاک بیرون آمده و وجود آن‌ها بر وجود گورستان در صده‌های پیش مهر تایید می‌زند.
اما علاوه بر وجود استخوان‌ها آنچه که مهم‌تر جلوه می‌کند، کشف خرده سفال‌هایی است که از محل مذکور به دست آمده است. اگرچه تعیین قدمت و ارزش این سفال‌ها نیازمند بررسی‌های کار‌شناسانه است اما در نخستین گمانه زنی‌ها از سوی برخی باستان‌شناسان، قدمت آن‌ها به دوره تیموری بر می‌گردد.
اهمیت سفال‌ها هر چه که باشد سبب شده که بخشی از پروژه پیاده راه متوقف بماند اما از نظر مدیرکل میراث فرهنگی گیلان، توقف بخشی از پروژه به معنای توقف تمام پروژه نیست.
رضا علیزاده در این باره به خبرنگار مهر می‌گوید: متاسفانه با وجود اینکه در زمان کشف استخوان‌ها و سفال‌های به دست آمده به شهردار اعلام کردم که حساسیت کشفیات به قدری است که در محل و منطقه مذکور باید پروژه متوقف شود اما این شائبه به وجود آمد که اداره کل میراث فرهنگی مانع اجرای پروژه خواهد شد در حالی که توسعه گردشگری با حفظ هویت تاریخی میدان برای جلب گردشگران بسیار مورد تایید میراث فرهنگی گیلان است.
وی با بیان اینکه از ابتدای آغاز پروژه کار‌شناسان میراث برای اجرای آن در جلسات شهرداری حضور داشته‌اند، می‌افزاید: حضور ناظران میراث به دلیل اینکه فضای میدان مورد توجه و ارزش و قدمت تاریخی است غیرقابل انکار بود اما با کشف بقایای استخوان و سفال این حضور پررنگ‌تر شده و انتظار می‌رود که شهرداری نیز همکاری لازم را در این راستا با اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری داشته باشد تا پروژه با رفتاری منطقی جلو برود.
علیزاده قدمت بقایای به دست آمده از میدان شهرداری را نامعلوم عنوان می‌کند و می‌گوید: مطمئنا تعیین قدمت بقایای کشف شده به بررسی‌های کار‌شناسانه وابسته است و نباید شایعات سال‌های اجرای پیاده راه علم الهدی را مجددا در اذهان زنده کرد بلکه باید منتظر بمانیم تا با بررسی‌های کار‌شناسان، قدمت آثار فوق تعیین شود.
با استناد به اسناد تاریخ رشت و وسعت گورستان مذکور این احتمال می‌رود که در مابقی مسیر‌ها نیز چنین بقایای به دست آید که مدیرکل میراث فرهنگی گیلان در توضیح این پیش بینی به خبرنگار مهر بیان می‌کند: با در نظر گرفتن چنین احتمالی ناظران میراث فرهنگی بر اجرای پروژه حاضر هستند تا با دریافت کوچک‌ترین آثار برای حفظ و کاوش‌های کار‌شناسانه اقدامات لازم را انجام دهند.
علیزاده تاکید می‌کند: برای محل بقایای کشف شده نیز با بررسی‌های کار‌شناسانه در صدد هستیم که پیشنهادات لازم را به شهرداری ارائه دهیم تا در صورت نیاز به عملیات نجات بخشی و تغییر مسیر، علاوه بر اجرای پروژه آنچه که مطلوب سازمان میراث فرهنگی است نیز محقق شود.
پیاده راه- قسمت سوم:
هرچند تعیین قدمت اشیای کشف شده نیازمند نظر کار‌شناسان میراث است اما همانطور که علیزاده تاکید می‌کند، پروژه پیاده راه باید ادامه پیدا کرده تا افتتاح به موقع آن، پاسخ به شهروندانی باشد که با تمام دگرگونی‌هایی که در چهره شهر به وجود آمده، در انتظار پایان یافتن این پروژه هستند.
پروژه‌ای که به گفته شهردار شناسنامه فرهنگی شهر رشت خواهد شد و با رونق گردشگری در این شهر، توسعه شهری را برای رشت نشینان به ارمغان می‌آورد.
خبرنگار: مریم نوری