خبرگزاری مهر - سیامک صدیقی؛ نمایشگاه کتاب و برگزاری احتمالی آن در محل «شهر آفتاب» بار دیگر نام مترو پرند را بر سر زبان‌ها انداخت و البته بار دیگر بازار وعده و وعیدها گرم شد و مسئولان دستگاه‌های مختلف در گفتگوهایشان وعده افتتاح تا پایان امسال یا اوایل سال آینده، را می‌دهند.
سینه‌هایی که از گلایه پُرَند
«پَرَند» پایتخت مسکن مهر کشور نام گرفته است و براساس طرح جامع شهری می‌بایست ۷۰۰ هزار نفر جمعیت را در خود جای دهد.
براساس آخرین مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری (مصوبه سال ۸۶) سقف جمعیت پذیری شهر جدید پرند به ۹۰۰ هزار نفر افزایش یافته است. جمعیتی که یکی از نیازهای اصلی آن و البته وعده دولت‌ها، توسعه شبکه حمل و نقل عمومی و ایجاد مترو بوده است.
اظهارات متناقض دو وزیر
علی نیکزاد وزیر راه، مسکن و شهرسازی دولت دهم در آخرین بازدید خود از روند ساخت متروی تهران- پرند در سال ۹۱ با تأکید بر اهمیت پروژه متروی تهران - پرند برای خدمت‌رسانی به مردم، این طرح را بیانگر عظمت جمهوری اسلامی ایران دانست و تأکید کرد: در سال‌جاری هزینه‌های ساخت متروی شهرهای اقماری تهران تأمین خواهد شد.
نیکزاد تاکید کرد: مشکلی از بابت تأمین اعتبار نخواهیم داشت.
جالب اینجاست که وزیر راه دولت یازدهم در بازدید از مترو پرند در مهر سال ۹۲ (یکسال پس از اظهارات وزیر پیشین) نظری کاملا متفاوت و صد در صد خلاف دیدگاه وزیر پیشین ارائه داد و گفت: احتمالاً مجبور باشیم از سیستم‌های فاینانس بین‌المللی و سیستم‌های سرمایه‌گذاری خارجی استفاده کنیم؛ در هر صورت منابع داخلی برای اجرای این کار محدود است.
چند سال متوالی است مترو پرند آخر سال افتتاح خواهد شد
مرور اظهارنظرهای مسئولان درباره مترو پرند و زمان افتتاح آن، و زیر هم ردیف کردن تاریخ وعده‌ها هم خالی از لطف نیست. به قول حافظ: دلم رمیده لولی وشیست شورانگیز...
باشگاه خبرنگاران(۲۱ اردیبهشت ۹۳) فرماندار رباط کریم خبر داد: افتتاح پروژه متروی شهر پرند تا پایان امسال(93)
خبر آن لاین(۲۰آبان ۹۳)/ استاندار تهران: متروی پرند، نیمه اول سال94 افتتاح می‌شود.
خبرگزاری مهر(خرداد ۹۳) مدیر عامل شركت مترو تهران و حومه با بیان اینكه روند احداث خط مترو تهران - فرودگاه امام(ره) - پرند متوقف نشده است، گفت: در صورت تامین اعتبارات لازم این خط تا پایان سال تكمیل و آماده بهره برداری می شود.
سعید صابونی ـ مدیرعامل شهر جدید پرند درگفتگو با ایسنا(شهریور ۹۱)/ فاز اول به طول ۱۸ كیلومتر از خطوط مترو پرند ـ تهران تا دو ماه آینده به اتمام خواهد رسید، فاز دوم نیز در یك برنامه زمانی ۱۱ ماهه تدارك دیده شده تا در مدت ۱۱ ماه تعیین شده، این بخش از مترو پرند احداث شود(کل پروژه در سال ۹۲)
اقتصاد آن لاین(خرداد ۹۳) مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید از افتتاح قطار شهری پرند - تهران تا اوایل سال آینده خبرداد.
بعد از ۴ سال، هنوز مترو فرودگاه امام(پرند) ۴ ماه دیگر افتتاح می‌شود
براساس قانون، دولت مسئول تأمین هزینه‌های توسعه مترو در شهرهای اقماری تهران است. با این پیش فرض، وارد ایستگاه در حال ساخت شاهد می‌شویم؛ به جای عبور قطار، در و دیوار این تونل هنوز صدای «میکسر» می‌دهد و میله‌های ریل و سکوت بیست- سی نفری کارگرها.
سیدقوام الدین حسینی، مدیر خط مترو پرند درباره مسیری توضیح می‌دهد که بعد از وعده چهارساله، هنوز انتظار قطار را می‌کشد: خط یک از تجریش که به ایستگاه شاهد می‌رسد، ۲ شاخه می‌شود، یک شاخه می‌رود کهریزک و یک سر آن می‌رود به فرودگاه امام و شهر پرند.
و باز واژه افتتاح در لابه‌لای صحبت‌های مدیر پروژه بیرون می‌آید: بخشی از این خط به طول ۴ کیلومتر که تماما زیر زمین قرار دارد قرار است به خاطر نمایشگاه کتاب تا شب عید به بهره برداری برسد.
کارگران مشغول کارند
این بار طول وعده‌ها کاهش می‌یابد وعده افتتاح ۴ کیلومتر از مسیر ۵۲ کیلومتری این خط داده می‌شود؛ با «درزین وانتی»(وسیله‌ای برای جابه‌جایی تجهیزات و نیروی انسانی بر روی ریل) داخل تونل می‌رویم و صدای چکش و کوبیدن روی ریل‌ها که برای یک لحظه هم داخل تونل قطع نمی‌شود، به استقبال‌مان می‌آید.
نورجوشکاری که می‌رود و می آید، رقص دود و حجم آن را نشان می‌دهد، حسینی میگوید: ایستگاه شاهد در روزهای شلوغ خود حضور هم زمان ۲۰۰ کارگر را تجربه کرده است؛ روزهایی که از بسیاری صنعتکاران و میکسرها و جرثقیل‌های کفی که «تراورس»ها را جابه‌جا می‌کردند، چنان دودی داخل تونل جمع می‌شد که مجبور می‌شدند چند جای سقف را برای ورود هوای تازه‌تر سوراخ کنند.
در آن حجم صداهای غرق شده در هم، از لابه‌لای صحبت‌های حسینی می‌شنوم که کمتر از ۱۰ روز دیگر ریل گذاری و بتن ریزی تمام می‌شود، ایستگاه، بالای ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، ۱۰۰ درصد سازه‌ها تمام شده است و سقف کاذب دارد جوش می‌خورد؛ اگر اعتبارات برسد.
بازگشت به عقب؛ نیمه اول سال ۹۱/ پول، گم شده پروژه
عملیات اجرایی خط مترو پرند ابتدای سال ۹۱ آغاز شد؛ بر اساس موافقت‌نامه وزارت راه و شهرسازی و شرکت مترو تهران به نیابت از شهرداری قرار شد این خط برای اتصال شهر پرند به شبکه مترو تهران طراحی و ساخته شود.
کاظمی راد، مدیر پروژه مترو پرند از ۱۴ ماهی میگوید که قرار بود این پروژه تکمیل و افتتاح شود: سال ۹۱ با تمام توان آمدیم؛ آن اوایل وزیر یا معاون وزیر هر دو هفته یک بار می‌آمدند سر پروژه و از روند کار بازدید می‌کردند، اما الان فقط اهالی شهر پرند که چهارسال است ریل ها را بدون قطار می‌بینند و مسافران فرودگاه امام(ره) اخبار افتتاح را دنبال می‌کنند و درباره آن کنجکاوند.
و پای نیاز به ماهانه ۵۰ میلیارد تومان را وسط می‌کشد: قرار بود این خط تا تیر ۹۲ افتتاح شود، این یعنی تزریق اعتبار ماهانه ۵۰ میلیارد. الان مدت‌هاست که پیمانکاران پول دریافت نکرده‌اند و آن‌ها هم بالاخره ظرفیت مشخصی دارند.
اگر اعتبار کافی برسد، پروژه را ۶ ماهه می‌بنیدم. این را هم مدیر پروژه میگوید و ادامه می‌دهد: طراحی‌ها انجام شده و کارها پیش رفته و فقط مانده تزریق نقدینگی و اجرایی کردن قراردادها. اما متاسفانه پول، از ابتدا گم شده این پروژه بود.
رکوردهای خط پرند/ حرکت قطار روی پل؛ سرعت: ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت
اگر از بدقولی‌های جمیع مسئولان در باب زمان افتتاح خط مترو پرند، چشم پوشی کنیم، خط مورد بحث، تنها خطی است که هم روی زمین می‌رود، هم زیر زمین و هم روی هوا(!)
مجری خط مترو پرند درباره برخی از ویژگی‌های این خط میگوید: طول این خط ۵۰ کیلومتر است و چون در مجاورت اتوبان تهران - قم پیش می‌رود، تمام تقاطع‌ها با اتوبان به صورت غیر هم سطح(زیرگذر یا پل) دیده شده است. ۱۹ پل داریم که قطار یک کیلومتر روی هوا می‌رود. ارتفاع بیشتر این پل‌ها هم ۸ و ۹ متری است.
اما سرعت قطارهای این خط، که با حداکثر سرعت مجاز خودروها در آزادراه برابری می‌کند هم ویژگی دیگری است که حسینی درباره آن میگوید: سرعت قطارهای مترو پرند، ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت طراحی شده که با سرعت متوسط ۱۱۰ کیلومتر حرکت خواهند کرد. وقتی سرعت از مرز ۱۱۰ می‌گذرد، معادلات حرکت تغییر می‌کند.
توضیحات مجری خط درباره علت سرعت بالا مستقیما با حوصله مسافران سروکار دارد: در خطوط داخل شهری فاصله ایستگاه‌ها بین ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ متر است، اما اینجا فاصله دو ایستگاه شهر آفتاب و فرودگاه امام به ۳۰ کیلومتر می‌رسد، فاصله ۳۰ کیلومتری را نمی‌توان با سرعت ۷۰ کیلومتری متروهای داخل شهری یا ۸۰ کیلومتری مترو کرج رفت؛ حوصله همه سر می‌رود.
قطارها فاصله ۵۰ کیلومتری مسیر را بین ۳۵ تا ۳۸ دقیقه می‌روند و ظرفیت جابه‌جایی ۱۳۲۰ مسافر را در هر مسیر دارند. به گفته حسینی، هد وی(فاصله زمانی قطارها) از هم، ۶ دقیقه است و این در خط ۱۴ «ست» قطار کار خواهند کرد.
ایستگاه‌هایی که بوی«جوش» می‌دهد
در ورودی ایستگاه شهر آفتاب، دماسنج‌ها، زیر صفر را نشان می‌دهند. گروهی روی داربست‌ها جوشکاری می‌کنند و گروهی دیگر در حال پیچ و مهره کردن ستون‌های چند ده متری‌اند. درون ایستگاه بوی تکراری «جوش» فلز می‌آید.
ایستگاه شهر آفتاب آن طور که احمد میرزایی، مدیرفنی پروژه میگوید، جزیره‌ای است: اینجا سکوی جزیره‌ای است. برخلاف بسیاری از ایستگاه‌ها که دو سکو داریم و قطارها وسط می ایستند، اینجا سکو در وسط طراحی شده و توقف قطارها در دو سمت سکو است.
و با اشاره به شهر آفتاب و نمایشگاه کتاب و داستان شدن حجم بالای مسافر میگوید: ما در این ایستگاه بیشترین عرض سکو را داریم؛ سکوی ۱۶ متری که برای روزهای پیک مسافر و جمعیت بسیار بالا تدارک دیده شده است.
برای این ایستگاه و جمعیت احتمالی آن ۶ پله برقی هم در نظر گرفته‌اند که به گفته مدیران پروژه ۴تای آن ویژه است و ۲ پله دیگر شبیه پله‌های فعلی مترو.
فراخوانده می‌شویم به نیم دایره سیاه تونل و کارگرانی که اینجا هم مشغول کار هستند. ریل‌ها را ۱۸ متر- ۱۸ متر داخل تونل می‌آورند، به هم می‌چسبانند و جوش می‌دهند. بعد «تراورس»ها به فاصله ۵۰ سانت از هم نصب می‌شود و سپس نوبت به بتون ریزی می‌رسد. حسینی میگوید: این پروژه‌ای است که کارگرهای آن ۸ ماه است پول درست نگرفته‌اند.
ماجرای تونل‌های CUT AND COVER و NATM
حدفاصل ایستگاه شاهد تا شهر آفتاب بیشتر بخش‌های تونل، مکعب شکل است و از آن قوس رایج، خبری نیست. حسینی درباره دو شیوه تونل سازی در این خط به سراغ واژه‌های تخصصی می‌رود: بخش اعظم تونل را به شیوه NATM ایجاد کرده‌ایم؛ در این شیوه حفاظت جداره خاک برعهده خود خاک است، ابتدا گام‌های ۵۰ سانت تا یک متر حفاری می‌شود، سازه‌های موقت نصب می‌شوند و بعد از پایداری موقت بخش فوقانی تکمیل می‌شود.
و درباره شیوه CUT AND COVER میگوید: در شیوه دیگر، خاک را به شکل «V» از بالا بر می‌داریم و بعد از برداشت کل خاک، تونل باکس شکلی ایجاد می‌کنیم. این شیوه معمولا در فضاهای خارج شهری کاربرد بیشتری دارد.
این دو شیوه تفاوت‌های جالب دیگری هم دارند: در بخش‌هایی که از تونل باکس استفاده شده، عمق تونل سه تا چهارمتر است، اما در شیوه CUT چون محافظت از خاک بر عهده خاک است، عمق تونل‌ها گاه به ۱۲ متر هم می‌رسد.
مجری طرح در پاسخ به این سوال که سخت‌ترین مکان حفر تونل در کدام بخش از این مسیر ۵۰ کیلومتری بوده، میگوید: در جنوب تهران، جنس خاک بسیار ریز است و پایداری آن به شدت پایین و حساس به رطوبت؛ یعنی اگر حفاری کنید و پایدارش نکنید، با اولین رطوبت نشست می‌کند. به همین دلیل در این بخش‌ها عمق تونل زیاد است.
اما اتوبان تهران- قم هم در جاهای مختلف، همسایه خوبی برای مترو پرند نبود: یکی از سخت‌ترین بخش‌های کار ما گذر از زیر اتوبان قم به عنوان یکی از حیاتی‌ترین شریان‌های ارتباطی بود. چون فاصله ما تا سطح زمین کم بود، مجبور بودم با استفاده از ابزار بسیار دقیق و وسواس ویژه کار کنیم، و هر لحظه تغییر شکل‌ها و نشست‌های خاک را کنترل کنیم که روی سرعت ما تاثیر بسیار داشت.
ماجرای اعتراض وزیر راه و شهرسازی/ مترو پرند همین الان ۵۰۰ میلیارد می‌خواهد
موضوع دیگری که یکی دو ماه پیش، نام مترو شهر پرند را تازه کرد و پرونده‌اش را پیش روی رسانه‌ها گشود، انتقادهای وزیر راه و شهرسازی به تجاوز این مترو به حریم آزادراه تهران- قم بود.
مجری خط مترو پرند با انتقاد از صحبت‌های آخوندی که گفته بود این پروژه به خاطر مسائل فنی متوقف شده، کارگرانی که با سیمان و ریل‌ها سر و کله می‌زنند را شاهد می‌گیرد و میگوید: این پروژه با اینکه ۸ ماه است، پول مناسبی را توی آن تزریق نکرده‌اند، زنده است و کارهای آن پیش می‌رود.
حسینی ادامه می‌دهد: متولی این خط از ابتدا وزارت مسکن و شهرسازی بوده و خودشان اجازه استفاده از حریم مشترک را داده‌اند؛ قرار بود ما فاصله ۱۰متری به اتوبان را حفظ کنیم و همین الان هم هیچ‌گاه فاصله‌ای کمتر از ۱۲ متر تا اتوبان نداشته و نداریم. ضمن اینکه در کنار این ۱۲ متر، یک دیوار حائل هم خواهیم داشت تا امنیت متقابل حفظ شود؛ ما تمام الزامات ایمنی اتوبان را حفظ کرده‌ایم.
از «درزین» پیاده می‌شویم، روی سکوی ایستگاه شهر آفتاب کارگرها سرامیک‌های ویژه نابینایان را به زمین چفت می‌کنند. میگوید: ۱۰۰ درصد سازه‌ها تمام شده و نازک کاری به آخرهایش رسیده است، در حال نصب ایستگاه هستیم و فقط به «۸۰» میلیارد تومان نیاز داریم که تا دو ماه و نیم دیگر ریزکاری‌ها هم تمام شود.
و پای اعداد و ارقام میلیاردی دیگری باز می‌شود: در فاز دوم، از ایستگاه شهر آفتاب تا فرودگاه حضرت امام(ره) ۲۰۸ میلیارد تومان دیگر نیاز داریم تا پروژه را ۶ ماهه به سرانجام برسانیم. فاز ۳ هم تا خود شهر پرند، ۱۸۵ میلیارد دیگر نیاز است تا بتوانیم نیمه دوم سال ۹۵، این خط را به مردم واگذار کنیم.
مردم به ۶ ماه‌های دیگر، دل خوش کرده‌اند
«از سال ۹۱ که پروژه مترو شهر پرند شروع شد و ماه‌ها قبل از آن که با کلی وعده و وعید روبان پاره کردند و کلنگ آن را به زمین زدند، مردم پرند همیشه این جمله تکراری را شنیده‌اند که ۶ ماه دیگر پای قطارهای سرعت بالا توی این خط باز می‌شود و این ۶ ماه را همیشه و همیشه تکرار کرده‌ایم، و هنوز هم وعده ۶ ماهه می‌دهیم».
این‌ها را رضا توحیدی، مدیر اجرایی پروژه میگوید و پای ایستگاه‌های دیگر را هم به میان می‌کشد و از بلاتکلیفی مسافران سرگردان فرودگاه امام صحبت می‌کند.
گلایه ساکنان پایتخت مسکن مهر به رسانه‌ها هم رسیده است و به حدی درد‌آور است که به گفته خودشان اگر می‌دانستند خانه‌دار شدن با این وضعیت کنونی خواهد بود بهتر بود که مستأجر می‌ماندند و به این شهر نمی‌آمدند.
مترو بخش قابل توجهی از گلایه‌ها را به دوش می‌کشد وعده‌های صرفا رسانه‌ای، این زمزمه را رساتر ساخته که ... خود غلط بود آن‌چه می‌پنداشتیم.