به گزارش گروه دفاع مقدس خبرگزاري مهر، همزمان با عمليات موفقيت آميز « والفجر 10» در 23اسفند 1366و تصرف برخي از مناطق شمال شرق عراق از جمله شهر حلبچه و بسياري از روستاهاي كردنشين عراق توسط نيروهاي ايراني كه با استقبال اكراد آن منطقه -كه سالها در برابر حكومت ديكتاتوري صدام مبارزه مي كردند-همراه بود ، صدام حسين را بر آن داشت كه در اقدامي خصمانه و تلافي جويانه در برابر اكراد منطقه، فجيع ترين و بي رحمانه ترين گزينه يعني بمباران شيميايي را انتخاب كند. اين هديه بهاري صدام براي مردم كشورش در آستانه بهار1367 هزاران كشته و مجروح بر جاي گذاشت كه آثار و عواقب آن از جمله انواع سرطانها و بيماري هاي ريوي پس از گذشت 18 سال از آن حادثه دهشتناك، همچنان بر روي مردم اين شهر مشهود است.
حَلَبچه يا حلبجه (به كردي: هه‌له‌بجه Helebce) از شهرهاي كردستان عراق در 10-15 كيلومتري مرز ايران و 225 كيلومتري شمال شرقي بغداد است. جمعيت كنوني حلبچه در حدود 80.000 نفر است كه بيشتر ايشان كرد هستند.
اولين بار در جنگ جهاني اول از سلاحهاي شيميايي استفاده شد و بعد ايتاليا در حبشه و سومين بار عراق از اين سلاحها در طول جنگ تحميلي عليه ايران استفاده كرد. جنگنده هاي عراقي در حالي بمبهاي شيميايي را از فراز حلبچه بر سر مردم اين منطقه فرو مي ريختند كه اين شهر در دست نيروهاي ايراني قرار گرفته و كردها متهم به همكاري با ايران شده بودند. خشونت سيستماتيك دولت بعثي عراق با كردها جزء معلومات بين المللي است كه رژيم منفور بعث عراق اين بار آشكارا آن را با بمباران شيميايي به نمايش گذاشت.
عراق در جنگ با ايران، از مقادير زيادي خردل، تابون و سارين استفاده كرد كه بيش از بيست هزار نفر تلفات در برداشت. يك ماه پس از حمله به حلبچه، نيروهاي عراقي بيش از صد تن سارين را در شبه جزيره فاو و در سه ماه پس از آن سارين و ديگر گازهاي اعصاب را عليه ايرانيان به كار بردند كه تلفات گسترده اي به بار آورد.
به كارگيري سلاحهاي شيميايي توسط عراق در طول هشت سال جنگ تحميلي از آذر 1361 آغاز شد. ابتدا عراق مقدار محدودي از سولفور موستارد (عامل تاول زا) را به منظور درهم شكستن مقاومت رزمندگان ايران در تك هاي شبانه مورد استفاده قرار داد، پس از آن در سال 1362 در پيرانشهر و پنجوين از سلاحهاي شيميايي استفاده كرد. عراق در اواخر 1363 به علت اعتراض هاي اروپا و نيز علني شدن ابعاد گسترده كاربرد اين جنگ افزارها در جنگ با ايران موقتا از بكار گيري اين سلاحها در جنگ منصرف شد.
استفاده از سلاحهاي شيميايي در بعد وسيع توسط عراق از اوايل زمستان 1364 كه رزمندگان ايران با عمليات گسترده خود توانستند شهر فاو عراق را تصرف نمايند، مجدداً آغاز شد.
عراق بار ديگر در اوايل سال 1366 از جنگ افزارهاي شيميايي به طور انبوه در جبهه مركزي سومار استفاده كرد. پس از عمليات والفجر 8 نيروهاي عراقي به قدري از مواد سمي شيميايي استفاده كردند كه گستردگي آن تا آن زمان نظير نداشت. حدود هفت هزار گلوله توپ و خمپاره حاوي مواد سمي عليه مواضع نيروهاي ايران شليك شد. ظرف 2 روز هواپيماهاي عراقي به طور مداوم بيش از هزار بمب شيميايي در صحنه عمليات فرو ريختند.
بمباران شيميايي شهر مرزي سردشت توسط عراق در هفتم تير 1366 فجيع ترين و وحشتناكترين تهاجم از اين نوع بود كه منجر به كشته و مجروح شدن عده بسياري از مردم غيرنظامي محلي شد. جمهوري اسلامي ايران اين تهاجم را غيرانساني اعلام كرد و شهر سردشت را نخستين شهر قرباني جنگ افزارهاي شيميايي در جهان بعد از بمباران هسته اي هيروشيما و ناكازاكي ناميد.
وحشيانه ترين مورد استفاده عراق در 25 اسفند 1366 در حلبچه بود كه وسيع ترين مورد استفاده از جنگ افزارهاي شيميايي از زمان جنگ جهاني اول تاكنون به شمار مي رود كه حداقل پنج هزار تن از مردم كرد و مسلمان اين شهر را به كام مرگ فرستاد و هفت هزار تن ديگر را مجروح كرد.
نيروهاي عراقي با استفاده از گاز خردل، اعصاب و سيافوژن به طور مجزا و با فاصله كوتاه، به صورتي كه مانند «كوكتل بسيار سمي» درآيند حلبچه را بمباران كردند.
روزنامه نيويورك تايمز آمريكا در 6/1/1367 نوشت: «اين عمل از هر جهت و به هر مفهوم يك جنايت جنگي است كه با انكارهاي سست و رسمي عراق و عذر و بهانه هاي غير رسمي در مورد استفاده از يك سلاح ناجوانمردانه در آميخته است.»
پيش از اين، شوراي امنيت در برابر نامه ها و هشدارهاي مكرر ايران و گزارشات خاوير پرز دكوئيار دبير كل وقت سازمان مملل متحد مبني بر استفاده عراق از سلاح هاي شيميايي در جنگ با ايران، تنها با صدور بيانيه اي بدون ذكر نام عراق، استفاده از اين سلاحها را محكوم مي كرد كه اين باعث گستاخي هر چه بيشتر صدام در استفاده گسترده از اين سلاحها شد.
در اين شرايط ايران براي آگاهي افكار عمومى، علاوه بر اينكه تعداد زيادى از مجروحان سلاحهاى شيميايى را در بيمارستان هاى آلمان، اتريش و سوئد و ديگر كشورهاي اروپايي بسترى كرد، از رسانه هاي خارجي جهت به تصوير كشيدن جنايات صدام در حلبچه دعوت كرد. انتشار مصاحبه ها و عكس هاى مجروحان موجب اعتراض و خشم افكار عمومى مردم جهان نسبت به عراق و شوراى امنيت شد و آن شورا ناگزير به دبيركل اجازه داد كه كارشناسانى را به مناطق شيميايي و بيمارستانهاي ايران اعزام كند.
سكوت مجامع بين الملل و عدم صدور قطعنامه توسط شوراي امنيت جهت محكوميت عراق در استفاده از جنگ افزارهاي شيميايي در واقع بدان جهت بود كه خود اعضاي شوراي امنيت در تجهيز عراق به سلاحهاي ميكروبي و شيميايي يد طولاني داشتند.
گازهاي سمي به كار رفته در حلبچه گاز خردل، سارين، تابون و وياكس بود كه از سوي برخي دولتهاي غربي به رژيم بعث عراق تحويل داده شده بود و معامله گر هلندي فرانس فان آنرات در اين مسئله نقش كليدي داشت.
به كارگيري سلاحهاي شيميايي توسط عراق در حالي صورت گرفت كه اين كشور جزو 12 كشور امضا كننده پروتكل ژنو در منع استفاده از سلاحهاي سمي خفه كننده و تركيبات باكتريولوژيك قرار داشت. پروتكل 1925 ميلادي ژنو كه طي قطعنامه 2161 (21)B سازمان ملل متحد مجدداً به تصويب رسيده است، صراحتاً استعمال سلاحهاي شيميايي را منع مي كند.
از روي اظهار نامه هاي عراق به سازمان ملل پس از جنگ خليج فارس، پي مي بريم كه اين كشور تا سال 1991، انواع وسائل حمل سلاحهاي شيميايي و ميكروبي، از جمله بيش از شانزده هزار بمب سقوط آزاد و بيش از يازده هزار راكت توپخانه و توپ توليد كرده است. همچنين، عراق نزد كميسيون ويژه سازمان ملل اعتراف كرد كه براي موشكهاي بالستيك خود 50كلاهك شيميايي و 25كلاهك ميكروبي داشته است.
علي حسن المجيد، معروف به علي شيميايي وزير دفاع وقت عراق و پسر عموي صدام يكي ديگر از جنايتكاران جنگي است كه به اتهام مشاركت در بمباران شيميايي ايران در هشت سال جنگ تحميلي، به ويژه بمباران شيميايي مناطق كردنشين عراق و شهر حلبچه در سال 1988(1366) و نيز مشاركت در حمله به كويت در سال 1990(1369) و سركوب خونين شيعيان در آستانه جنگ اول خليج فارس، توسط نيروهاي آمريكايي در خلال اشغال عراق دستگير شد.
اوايل زمستان سال جاري دادگاه لاهه بازرگان هلندي فرانس فان آنرات را كه متهم به فروش مواد خام براي ساخت سلاح هاي شيميايي به صدام بود و ديكتاتور سابق عراق آن را عليه كردهاي حلبچه و ايران بكاربرد، به 15سال حبس محكوم كرد.