به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از کتاب «مجموعه مقالات دومین همایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» صبح امروز در سالن کنفرانس خبرگزاری مهر برگزار شد.
استقلال فکری را فراموش نکنیم
مسعود درخشان برنده دومین جایزه جهانی علوم انسانی در این مراسم گفت: مفهوم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت حاصل فرآیند استقلال فکری است که همواره در فرمایشات مقام معظم رهبری وجود داشته و الهام بخش اندیشمندان جامعه است. اگر بخواهیم در حوزه مطالعات نظری و کاربردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت دستاوردهای بهتری داشته باشیم باید استقلال فکری را فراموش نکنیم. متاسفانه در چند دهه اخیر در مطالعات دانشگاهی حوزه علوم انسانی بهره چندانی از استقلال فکری برده نمی شود و معمولا کوشش دانشجویان معطوف به بهره برداری از دستاوردهای اندیشمندان غربی است. در حالی که جلو بردن مطالعات، همت مضاعف، شبکه سازی، نهادسازی و بالاتر از همه اینها توکل می خواهد.
وی افزود: چند وقت پیش بحثی میان دانشگاهیان در گرفت که آیا پیشرفت همان توسعه است یا با یکدیگر فرق دارد. اگر منظور از پیشرفت development باشد همان توسعه است اما اگر منظورمان از پیشرفت edvancmentباشد که در نظریه استادان اقتصاد چنین چیزی نداریم بنابراین بسیار مهم است که بدانیم منظورمان از پیشرفت چیست.
مفاهیم اندیشمندان غربی را درک کنیم نه تکرار
درخشان با اشاره به اینکه یکی از مشکلات موجود این است که معمولا به دنبال آن هستیم که برای مسائل معادل غربی پیدا کنیم تاکید کرد: هر مسئله ای که ذهن متخصصان یک جامعه را مشغول می کند فوری به دنبال آن هستیم که ببینیم اندیشمندان غربی درباره آن چه گفته اند. البته اینکه از نظر آنها باخبر شویم خوب است ولی نباید کار آنها را تکرار کنیم. ما باید مفاهیم اندیشمندان را درک کنیم و از آنها برای پیشبرد تحقیقاتمان استفاده کنیم. به همین دلیل معمولا در برابر اقتصاد مقاومتی هم تلاش می کنیم که معادل غربی آن را پیدا کنیم. این موضوع به این فرهنگ برمی گردد که در هر زمینه قابل تامل دنبال حرف غربی ها هستیم.
این استاد برجسته اقتصاد ادامه داد: وقتی می گوییم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از سه وجه اسلامی، ایرانی و پیشرفت صحبت می کنیم. اسلام به عنوان یک آیین زندگی دید جامع و کل نگر دارد به همین دلیل نمی توان اقتصاد را از سیاست و فرهنگ جدا دانست بنابراین کل نگری و منحصر به فرد نکردن مطالعات به اجزا از لوازم اصلی پیش بردن تحقیقات است. از سال ۱۳۶۱ که اولین جلسات اقتصاد اسلامی در حوزه علمیه قم برگزار شد بنده از موضوع تنظیم امور اقتصادی مسلمین حرف زدم. بعد از آن هم با تاسیس دانشگاه امام صادق (ع) نخستین جلسات نقش احکام و نظریات اقتصادی در تنظیم امور اقتصادی برگزار شد. در همان دوران موضوع وحدت حوزه و دانشگاه یا به گفته مرحوم آیت الله مهدوی کنی پیوند حوزه و دانشگاه هم مطرح شد. بعد از استقرار حکومت جمهوری اسلامی ایران مسئولین به این نتیجه رسیدند که بحث های نظری شرط لازم است ولی شرط کافی نیست. به همین دلیل یک دیدگاه باید نظام سازی داشته باشد.
اقتصاد مقاومتی؛ وجه راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
درخشان اضافه کرد: فرمایشات مقام معظم رهبری همیشه به همه ما کمک کرده است. ایشان وقتی از الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت صحبت می کند منظورشان همان اندیشه نظام سازی است. اقتصاد مقاومتی هم تجلی وجهی از الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است. به بیان دیگر اقتصاد مقاومتی وجه راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است. در حال حاضر کارهای زیادی در این حوزه انجام شده ولی هنوز ده ها مسئله مانده که باید به آنها پاسخ داده شود. متخصصان حوزه اقتصادی باید برای حل مسائل و مشکلات فعلی وضع موجود را بشناسند و ریشه یابی کنند. همچنین باید طیف وسیعی از دانشگاهیان و اقتصاددانان در این امر مشارکت داشته باشند.
برنده جایزه جهانی علوم انسانی گفت: مختصات کشور ما متاثر از نفت است و خواهد بود و متاسفانه ما وابستگی عظیمی به نفت داریم به همین دلیل کلانشهرهای فعلی حاصل انباشت درآمدهای نفتی است نه حاصل انباشت همت و زحمات افراد. یک کارشناس اگر بخواهد وضعیت موجود را بشناسد باید بداند که وضعیت فعلی حاصل فرآیندهایی چون جنگ تحمیلی، بحران های سخت، تحریم و ... است و اگر بخواهیم تصمیم گیری داشته باشیم باید این اقدامات گذشته را لحاظ کنیم. الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مفهوم فراگیری است که باید تمام کسانی که درباره اقتصاد فکر می کنند را زیر چتر اقتصاد مقاومتی بیاورد.
بحران انرژی در ۲۰ سال آینده
درخشان در ادامه صحبت هایش با اشاره به اینکه در ۲۰ سال آینده بحران انرژی خواهیم داشت توضیح داد: بنده از الان پیش بینی می کنم که تا حدود ۲۰ سال آینده بحران انرژی کشور را تهدید می کند. به همین دلیل اقتصاد مقاومتی باید از رخ دادن این بحران جلوگیری کند و به فکر پیدا کردن راه حل باشد. به عنوان مثال ما در سال های آتی حتما در پارس جنوبی بحران خواهیم داشت. در این میان کاری که مهندسان مخازن انجام می دهند بزرگترین ثواب را دارد و عین اقتصاد اسلامی است.
این استاد دانشگاه افزود: اقتصاد اسلامی نظام اسلامی و تفکر اسلامی می خواهد بنابراین مهندسان ما هم باید اسلامی فکر کنند. تشویق به سیاست های صرفه جویی عین اقتصاد اسلامی است. الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت باید همه رشته ها حتی رشته های مهندسی را راهنمایی کند و به همه رشته ها خط بدهد. ما در هر زمینه ای نیاز به همفکری داریم و استمرار راز موفقیت ماست چون علم در تعامل رشد می کند. بنابراین یک متفکر نباید خالی از ذهن باشد. بلکه باید برای خودش یک مدل ذهنی داشته باشد و درباره آن با اندیشمندان دیگر صحبت کند.
باید افرادی تمام وقت در حوزه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مشغول به کار شوند
این اقتصاددان برجسته در ادامه صحبت هایش پیشنهاد داد تا افرادی تمام وقت در حوزه الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت مشغول شوند. وی گفت: اگر بخواهیم کارها خوب جلو برود باید از افرادی دعوت کنیم تا تمام وقت خود را برای این موضوع بگذارند و به کار دیگری مشغول نشوند. وقتی از بنده دعوت کردند که در این حوزه کمک کنم به مسئولان گفتم این کار را قبول می کنم به شرطی که من را تمام وقت استخدام کنید و در کنار من چند نفر دیگر هم قرار دهید تا فقط و فقط درباره این موضوع کار کنیم، چون موضوع الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حال حاضر به جای خوبی رسیده ولی شوخی بردار نیست. الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و اقتصاد مقاومتی تحولی در همه اندیشه هاست.
درخشان در پایان خاطرنشان کرد: ما باید به جایی برسیم که تعداد مسائل مجهول و پرسش های ذهنی مان زیاد شود به بیان دیگر باید به open problem برسیم و اندیشمندان را به فکر وادار کنیم تا درباره آنها فکر کنند. علاوه بر این، اندیشمندان باید با هم ارتباط نزدیک داشته باشند و نظریات خود را با هم تبادل کنند. در حال حاضر مشغول تدوین اثری درباره موضوع تعادل در اقتصاد اسلامی هستم. در این کتاب که مقاله آن را هم در کنگره علوم انسانی اسلامی ارائه دادم از این موضوع حرف زده ام که چگونه از منظر اسلامی به تعادل عمومی برسیم.