به گزارش خبرنگار مهر، از ویژگی های بازارهای کار این است که بخشی از نیروی کار شاغل در آن در یک جریان مستمری جابجا شده، تغییر شغل دهند، برخی بیکار و برخی هم شاغل شوند. در عین حال، گروهی از شغل خود راضی هستند و برخی نیز ناراضی، بعضی شاغلان فکر می کنند باید به جایگاه بالاتری برسند و برخی نیز به تثبیت موقعیت خود فکر می کنند.
اینها همه مواردی است که هر بازار کاری آن را تجربه می کند و کارشناسان عقیده دارند اصلا اشکالی ندارد که بخشی از نیروهای کار شغلشان را از دست بدهند. این مسئله می تواند به سیال بودن جریان ورود و خروج نیروی کار کمک کند؛ از سویی باعث بهبود عملکرد بازار کار می شود و خلاقیت و بهره وری به دنبال خواهد داشت و انگیزه های افراد برای کسب جایگاه های مناسب شغلی را تقویت می کند.
کارشناسان می گویند نباید انتظار داشت دولت ها کاری کنند که نرخ بیکاری به صفر برسد چون در صورت این اتفاق، دیگر هیچگونه امکانی برای جذب نیروی کار، جا به جایی ها، بروز خلاقیت ها و نوآوری و بهره وری و همچنین امکان دستیابی بنگاه ها به نیروهای دلخواه خود وجود نخواهد داشت و افراد در مشاغل خود باقی مانده و بازار کار قفل می شود.
خروج ۱.۳ میلیون نفر از موقعیت شغلی خود
بنابراین نرخ بیکاری زیر دو سه درصد همیشه باید باشد تا دستکم بتوان امکان انتقال و جابجایی شاغلان را از دست نداد و اساسا وجود نرخ بیکاری منطقی و زیر ۵ درصد نشان دهنده پویایی اقتصاد است. نتایج یک مطالعه در بازار کار ایران نشان می دهد که در سال گذشته حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزارنفر در این بازار شغلشان را به دلخواه تغییر داده و موقعیت شغلی قبلی خود را ترک گفته اند.
وزارت کار اعلام کرده ۱۳ عامل اصلی در زمینه ترک کار افراد وجود دارد که باعث می شود فرد تصمیم بگیرد شغلش را رها کرده و به دنبال کار دیگری برود. همچنین مطالعات ۵ ساله از روند جا به جایی های بازار کار نیز نشان می دهد که مردان دارای حس خطرپذیری و ریسک بسیار بالاتری نسبت به زنان برای ترک شغل هستند.
آمارهای کلی نشان دهنده این واقعیت است که با وجود بالا بودن نرخ بیکاری و وجود چند میلیون جوان آماده به کار، اما برخی در صورت نامناسب بودن شرایط کاری خود ترجیح می دهند بیکار بمانند و یا ریسک استعفا از یک شغل و جستجوی شغل تازه را بپذیرند. با این وجود، بخشی از جا به جایی های نیروی کار به دلیل اخراج و تعدیل نیرو بوده که اجتناب ناپذیر است.
در سال گذشته از مجموع یک میلیون و ۲۵۰ هزار و ۶۷۳ نفری که از شغل قبلی خود انصراف داده اند، یک میلیون و ۱۲۵ هزار و ۲۳۵ نفر مرد و تنها ۱۲۵ هزار و ۴۳۸ نفر زن بوده است. این مسئله نشان می دهد که زنان سعی کمتری برای ترک موقعیت کاری خود می کنند و به اصطلاح با مسائل و مشکلات کاری، پایین بودن حقوق و دستمزد و یا موقتی بودن قراردادهای کاری بهتر کنار می آیند.
دلایل انصراف میلیونی از کار
به دلیل بالا بودن تعداد متقاضیان کار در ایران، تبدیل بیش از ۹۳ درصد کل قراردادها به موقت و کوتاه مدت؛ ۳ عامل قراردادها، اخراج و تعدیل نیرو و دریافتی های پایین مهم ترین دلایل ترک کار شاغلان هستند و افراد به این سه دلیل خاص، مجبور به انصراف از کار خود می شوند.
طی سال گذشته موقتی بودن قراردادها باعث انصراف از کار ۳۲۷ هزار نفر شد و در عین حال، پایین بودن دستمزدها نیز باعث شد تا ۱۸۳ هزارنفر تصمیم بگیرند موقعیت کاری خود را رها کرده و به دنبال شغل دیگری برودند. مسئله اخراج و تعدیل نیروی کار هم در بازار کار ایران نقش پُررنگی در جا به جایی نیروی کار دارد و در سال گذشته ۱۳۴ هزارنفر به این دلیل مجبور به ترک کار شده اند.
البته در سال گذشته ۲۰۶ هزارنفر هم به دلیل پایان یافتن دوره خدمت وظیفه موقعیت کاری خود را ترک کرده اند و از دیگر عوامل مهم در این بخش هم می توان به فصلی بودن کار اشاره کرد. در این زمینه نیز طی سال ۹۳ تعداد ۸۲ هزارنفر شغلشان را از دست داده اند.
برخی افراد به دلیل جا به جایی محل کار و برخی نیز به علت تحصیل و آموزش مجبور به ترک شغل می شوند. از عوامل دیگری که در روند انصراف و یا اخراج از کار در سال گذشته تاثیرگذار بود موضوع تعطیلی دائمی واحدهای تولیدی است که معمولا به دلایلی مانند کمبود نقدینگی، واردات بی رویه، بدهی های بانکی، سوء مدیریت و مواردی از این دست اتفاق می افتد.
علت خروج از کار ۱۳۲ هزارنفر مشخص نیست
مسائل خانوادگی هم در ایران به عنوان یک عمل ترک کار افراد شناخته می شود و تاثیر این عامل در انصراف از کار افراد و یا حتی زمینه سازی برای اخراج نیروی کار، از بسیاری عوامل دیگر مانند تحصیل و یا آموزش، جا به جایی محل کار، بازنشستگی و مهاجرت بیشتر است.
علاوه بر موارد ذکر شده، مهاجرت افراد از شهری به شهر دیگر و یا حتی مهاجرت به خارج از کشور هم در انصراف شاغلان از کار تاثیرگذار است و به عنوان یکی از عوامل ۱۳ گانه شناخته می شود. در کنار این، عده ای هر ساله بازنشسته می شوند و به جمعیت افراد دارای ترک کار می پیوندند.
کهولت سن و بیماری نیز ممکن است بخشی از نیروی کار کشور را مجبور به انصراف از کار کند و یا زمینه اخراج آنها را فراهم آورد. با این حال، در سال گذشته ۱۳۲ هزارنفر به دلایلی غیر از موارد مطرح شده کارشان را رها کرده اند.