خبرگزاری مهر- گروه استانها: هوا کاملاً تاریک نشده بود و باران ریزریز می‌بارید. صدای درگیری کل خیابان را پرکرده بود. مأمور شهرداری از وظیفه سازمانی‌اش می‌گفت و راننده وانت‌بار از وظیفه‌اش نسبت به خانواده. هیچ‌کدام حاضر نبودند کوتاه بیایند. درگیری لفظی بین اصغر ساوری و راننده وانت‌بار در بلوار شهید کلانتری (کمربندی) گرگان بالا گرفت. فاصله کوتاهی بین انجام‌وظیفه و اخلاق انسانی وجود داشت. متأسفانه اخلاق فدای انجام‌وظیفه شد و با ضربات پی‌درپی دو موتورسوار، اصغر ساوری، یکی از کارکنان سد معبر ناحیه سه شهرداری گرگان از پای درآمد.
حادثه‌ای که حتی اجازه نداد، ساوری تا بیمارستان ۵ آذر هوای بارانی گرگان را نفس بکشد.
موضوع درگیری بین ماموران شهرداری و دست‌فروشان مسئله جدیدی نیست. بارها و بارها شاهد انتشار تصاویر و فیلم‌های این‌گونه درگیری‌ها در سطح شهر بوده‌ایم. گاهی به ضرب و شتم دست‌فروشان و حتی کسبه توسط ماموران یا تخریب اموال آن‌ها منتهی شده و یا دست‌فروشان اقدام به کتک‌کاری با ماموران کرده‌اند.
این‌گونه حوادث هم از نگاه انجام‌وظیفه و هم از نگاه اجتماعی قابل‌بحث است. دست‌فروش برای تأمین نیاز خانواده به خیابان می‌آید و با سد معبر ضمن بر هم زدن ترافیک شهری اقدام به دست‌فروشی می‌کند. البته در این میان کسبه بازار هم متضرر می‌شوند زیرا مجبورند هزینه‌های آب، برق، گاز، تلفن، مالیات و اجاره را پرداخت کنند ولی دست‌فروشان بدون پرداخت این مبالغ و قیمتی ارزان‌تر جنس می‌فروشند.
بعد دیگر این مسئله ،ماموران شهرداری هستند که موظف‌اند ضمن برخورد قانونی با عاملین سد معبر از فعالیت‌ها آن‌ها در سطح شهر جلوگیری کنند.
تقابل این دو موضوع متأسفانه بارها باعث ایجاد درگیری شده است. درگیری‌هایی که حتی شهروندان را نسبت به دست‌فروشان دلسوزتر کرده است زیرا آن‌ها معتقدند به‌جای برخورد فیزیکی با یک دست‌فروش باید شرایط را فراهم کرد تا در وضعیت فعلی اقتصاد کشور آن‌ها بتوانند برای خانواده خود کسب درآمد کنند.
برخورد نامناسب ماموران با عاملین سد معبر هیچگاه مناسب نبود
رضا کریمی ازجمله شهروندانی است که اعتقاد بر ریشه‌دار بودن این مسئله دارد. او به خبرنگار مهر می‌گوید: تاکنون در نقاط مختلف شهر شاهد برخورد نامناسب مأموران شهرداری و مقاومت دست‌فروشان در مقابله با آن‌ها و افزایش بیش‌ازپیش دست‌فروشی در گرگان بوده‌ایم.
وی بابیان اینکه مأموران شهرداری تاکنون نتوانسته‌اند با عاملان سد معبر در مرکز استان مقابله کنند، ادامه می‌دهد: مأموران شهرداری در حالی بیشترین فشار را به طبقات ضعیف، دست‌فروشان که غالباً با زنان سرپرست خانوار یا پیرمردان دور گرد هستند، وارد می‌آورند که بیشترین سد معبر از سوی مغازه‌داران صورت می‌گیرد.
وی اضافه می‌کند: این امر نشان می‌دهد تاکنون برنامه‌ریزی درست و منسجمی در این خصوص صورت نگرفته است و مدیریت شهری همچنان در حوزه‌های مختلف به شیوه سنتی و برنامه‌ریزی نشده عمل می‌کند.
رفع سد معبر وظیفه شهرداری است
شهرداری بر اساس قانون وظیفه دارد با سد معبر از هر نوع که باشد مقابله کند، ولی درعین‌حال شاهدیم که مغازه‌داران بساط خود را در پیاده‌روها پهن می‌کنند و خیابان‌های باریک گرگان که هرروز با مجوزهای بی‌قاعده شهرداری باریک‌تر می‌شوند به تسخیر خود درمی‌آورند. ولی درعین‌حال کمتر موردتوجه ماموران شهرداری قرار می‌گیرند. همین مسئله این تناقض را ایجاد کرده که آیا شهرداری فقط با دست‌فروشانی که از قشر ضعیف هستند برخورد می‌کند یا سایر مغازه‌دارانی که به حریم عمومی شهر نفوذ کرده‌اند هم شامل این قانون می‌شوند.
رئیس کمیسیون خدمات شهری، فضای سبز و زیست شهری شورای اسلامی گرگان، در گفتگو با خبرنگار مهر، ابتدا به نحوه وقوع حادثه مرگ مأمور شهرداری اشاره می‌کند و می‌گوید: حدود ساعت ۵ عصر شنبه درگیری بین مأمور شهرداری و یکی از رانندگان وانت‌بار در بلوار شهید کلانتری (کمربندی) نزدیک بویه آغاز می‌شود.
محمدابراهیم جرجانی می‌افزاید: ظاهراً دقایقی بعد از درگیری دو موتورسوار به اصغر ساوری، نیروی شرکتی واحد سد معبر خدمات شهری گرگان حمله می‌کنند و براثر ضربات چاقو این مأمور شهرداری جان می‌سپارد.
وی که سد معبر را امری طبیعی در گرگان می‌داند، ادامه می‌دهد: در استانی مانند گلستان که معضل بیکاری وجود دارد و اشتغال فصلی است، در فصول سرد سال دست‌فروشی و سد معبر بیشتر می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه مقابله با سد معبر وظیفه شهرداری است، خواستار تعیین سازوکار مشخص برای این وظیفه شد.
جرجانی دست‌فروشی را یک شمشیر دو لبه‌ای تعبیر کرد که از یک‌سو مأموران شهرداری موظف به مقابله با آن هستند و از سوی دیگر به دلیل نبود شغل مناسب عده‌ای مجبور به دست‌فروشی هستند که سد معبر را به همراه دارد.
در افزایش بازارچه‌ها قصور کردیم
جرجانی افزایش و راه‌اندازی بازارچه‌های جدید در گرگان را از طرح‌هایی می‌داند که شهرداری در آن قصور کرده است و توضیح می‌دهد: فضاسازی و راه‌اندازی بازارچه‌های محلی در نقاط مختلف شهر می‌توانست توانمندی شهر را در این حوزه افزایش دهد.
رئیس کمیسیون خدمات شهری، فضای سبز و زیست شهری شورای اسلامی گرگان با تأکید بر اینکه معاونت خدمات شهری شهرداری باید با جدیت پیگیر فضاسازی و راه‌اندازی بازارچه‌ها می‌شد، متذکر می‌شود: درهرصورت سد معبر جرم است و باید با آن برخورد شده و رفع شود و در قانون راهکارهای مقابله با آن تعریف‌شده است.
وی از مهیا نشدن سازوکارهای مقابله با سد معبر در گرگان انتقاد می‌کند و می‌گوید: محدودیت نیرو در پلیس ساختمان و سد معبر، کمبود تجهیزات و عدم واگذاری خدمات شهری به بخش خصوصی و خستگی و فرسودگی نیروهای خدمات شهری ازجمله موانع موجود در این حوزه است.
بسیاری از نیروهای واحد سد معبر از رفتگری به این حوزه ارتقاء شغل داده‌اند اما به دلیل نبود سازوکارهای مناسب، ترجیح می‌دهند بعد از ۱۰ تا ۱۵ سال کار طاقت‌فرسا در بخش سد معبر، به رفتگری بازگردند
به گفته جرجانی، بسیاری از نیروهای واحد سد معبر از رفتگری به این حوزه ارتقاء شغل داده‌اند اما به دلیل نبود سازوکارهای مناسب، ترجیح می‌دهند بعد از ۱۰ تا ۱۵ سال کار طاقت‌فرسا در بخش سد معبر، به رفتگری بازگردند.
چالش‌های موجود و مرگ یکی از کارکنان خدوم واحد خدمات شهری گرگان نشان داد، مقابله با سد معبر و کاهش دست‌فروشی و راه‌اندازی بازارچه‌های محلی و ... در مرکز استان نیازمند یک کار کارشناسی و برنامه‌ریزی مناسب است. برنامه‌ریزی که اگر به‌زودی و با دقت انجام نشود شاید منجر به مرگ شهروند یا مأمور دیگری شود. اتفاقی که البته فقط مرگ یک فرد نیست بلکه ای هزینه‌ای است اجتماعی و ریالی که با برنامگی بر دوش دولت و نظام گذاشته می‌شود.
رئیس شورای اسلامی شهر گرگان در گفتگو با خبرنگار مهر از آغاز فعالیت ستاد ویژه مقابله با سد معبر از سال ۹۰ در گرگان خبر می‌دهد و می‌گوید: در راستای اجرای بند ۲۰ ماده ۵۵ اصلاحی قانون شهرداری‌ها با توجه به گسترش بی‌رویه دست‌فروشی در معابر عمومی و اعتراض شهروندان نسبت به این موضوع ستاد ویژه سد معبر با همکاری شهرداری، استانداری، دادستانی و نیروی انتظامی تشکیل و آغاز به کارکرد.
زهرا نورا تصریح می‌کند: مطابق قانون سد معابر عمومی و اشغال پیاده‌روها و استفاده غیرمجاز از آن‌ها، میدان‌ها، پارک‌ها و باغ‌های عمومی برای کسب و سکونت ممنوع اعلام‌شده است که بر این اساس مقابله با سد معبر و مزاحمت‌هایی ازاین‌دست در معابر عمومی برای شهروندان از وظایف شهرداری است.
مبارزه با سدمعبر نیازمند همکاری دستگاه های قضایی و انتظامی است
وی با تأکید بر اینکه برای جلوگیری از پدیده سد معبر در شهرها دستگاه‌های اجرایی مرتبط باید باهم تعامل و ارتباط دوسویه و تنگاتنگ داشته باشند، اضافه می‌کند: برای ریشه‌کن شدن سد معبر، دست‌فروشی و وانت‌بارهای عرضه‌کننده میوه و تره‌بار نباید تنها از شهرداری انتظار داشت زیرا شهرداری امکانات لازم را برای نگهداری طولانی‌مدت خودروها در اختیار ندارد و راهنمایی و رانندگی باید با شهرداری همکاری تنگاتنگی در این خصوص داشته باشد.
وی با تأکید بر اینکه با ایجاد بازارچه‌های محلی و روباز می‌توان بخشی از این معضل شهری را مرتفع ساخت، عنوان می‌کند: با جذب سرمایه‌گذار برای احداث بازارچه‌های محلی و ترغیب شهروندان برای استفاده از این بازارچه‌ها با نظارت دقیق بر قیمت‌ها و عرضه کالاهای مرغوب می‌توان بخشی از مشکل سد معبر را در سطح شهر کاهش داد.
نورا متذکر می‌شود: اگر دستگاه قضا و نیروی انتظامی در کنار شهرداری قرار گیرند، میزان درگیری نیروهای شهرداری با شهروندان به‌شدت کاهش‌یافته و مأموران واحد سد معبر از امنیت جانی بیشتری برخوردار می‌شوند.
یک منبع آگاه در نیروی انتظامی گلستان از متواری بودن عاملان قتل اصغر ساوری، نیروی واحد خدمات شهری ناحیه سه شهرداری گرگان و ادامه جستجو برای دستگیری قاتلان خبر داد.
بااین‌حال مرگ تلخ اصغر ساوری، نه‌تنها پایان این معضل در گرگان نیست بلکه نشان می‌دهد شهرداری گرگان تاکنون کارنامه درخشانی در مدت فعالیت ۴ ساله ستاد ویژه مقابله با سد معبر برای کاهش این پدیده شهری نداشته است.
انتقاد به عملکرد شهرداری در مقابله با عاملین سد معبر در حالی از سوی شهروندان مطرح می‌شود که رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی نیز می‌پذیرد مدیریت شهری گرگان در مقابله با سد معبر و ایجاد بازارچه‌های محلی در مرکز استان قصور کرده است.
لذا نیاز است تا ضمن در نظر گرفتن سازوکاری مشخص و قانونی برای مقابله با عاملین سد معبر، همانند سایر شهرهای کشور، شهرداری گرگان هم در کنار پروژه‌های عمرانی خود برنامه‌ریزی دقیقی برای ساماندهی دست‌فروشان و در نظر گرفتن محلی مشخص در نقاط مختلف شهر برای آن‌ها داشته باشد.