خبرگزاری مهر - گروه استانها: فوتبال در قم همواره دستخوش فراز و نشیب‌های بسیاری بوده است، اتهام بی‌کیفیتی به بازیکنان فوتبال قم به واسطه حضور کمرنگ‌ها آن در لیگ‌های کشوری سبب شد هیئت فوتبال استان قم در سال‌های اخیر نگاه ویژه به فوتبال پایه را در ستور کار خود قرار دهد گرچه به نظر می‌رسد این نگاه ویژه هنوز نتوانسته به طور جدی زیرساخت‌های انسانی فوتبال قم را متحول کند.
کاهش تعداد باشگاه‌های فوتبال در قم بر تعداد تیم‌های حاضر در لیگ‌های پایه فوتبال استان نیز اثر گذاشت و با وجود عملیاتی شدن طرح آسیا ویژن و نظارت بر نحوه فعالیت مدارس فوتبال، فوتبال قم هنوز با مشکلات زیادی مواجه است.
خبرگزاری مهر قم به منظور بررسی کارشناسی وضعیت فوتبال پایه در استان قم میزگردی با حضور کریم بهرامی رئیس هیئت فوتبال استان قم، سید جواد خازنی نایب رئیس هیئت فوتبال استان قم، حسین قاسمی مدیر باشگاه اتحاد قم و مهدی کاکایی مربی درجه A فوتبال قم و فصل گذشته تیم نوجوانان صبای قم برگزار کرد تا نظرات مرتبط با حوزه هیئت فوتبال به عنوان متولی توسعه این رشته، باشگاه‌ها و مربیان مطرح شود.
وضعیت مدارس فوتبال در قم
بهرامی: برنامه هیئت فوتبال در ابتدای فعالیت کادر فعلی توسعه فوتبال پایه بوده است البته این برنامه بر اساس امکانات موجود در نظر گرفته شده است. واضح است که ما در زیرساخت‌ها نقص داریم اما بر آن شدیم که تحت هر شرایطی تحول ایجاد کنیم. در این زمینه ساماندهی مدارس فوتبال در اولویت قرار گرفت. در حال حاضر ممکن است مدارس فوتبال غیرمجازی هم داشته باشیم اما خدماتی به آن‌ها داده نمی‌شود.
متاسفانه گاهی دیده می‌شود که باشگاه‌ها که به طور قانونی مجاز به راه اندازی مدارس فوتبال هستند امتیاز مدرسه فوتبال خود را اجاره می‌دهند
در این زمینه اطلاع رسانی لازم هم صورت گرفته و مردم باید مراقب باشند از آن‌ها سوء استفاده نشود و ما هم اهرم‌های مقابله خاص خود را داریم. به این مسئله واقف هستیم که نظارت بر مدارس فوتبال هنوز کامل و ایده آل نیست. در حد توان خود تلاش کرده‌ایم مدارس فوتبال را سر و سامان دهیم و برای مدارس مجاز، جواز فعالیت صادر کنیم.
متاسفانه گاهی دیده می‌شود که باشگاه‌ها که به طور قانونی مجاز به راه اندازی مدارس فوتبال هستند امتیاز مدرسه فوتبال خود را اجاره می‌دهند. مدیران این باشگاه‌ها باید بدانند هر اتفاقی در آن مدرسه فوتبال رخ دهد مسئولیت آن بر عهده مدیر باشگاه خواهد بود. در بخش مربیان نیز باید کسانی امر مهم آموزش را در دست گیرند که توانایی آموزش داشته باشند در حالی که در این بخش نیز گاهی عدم تعهد به کار دیده می‌شود. اعتقاد من این است اگر کاری با عشق و علاقه انجام شود خستگی ندارد.
اگر مربی با علاقه کار کند حاصل دلسوزی وی پرورش بازیکنانی توانمند خواهد بود. در نهایت یک کار عاشقانه و اصولی سبب سربلندی استان ما می‌شود. اگر علی صفایی و رحیم حاجیلو امروز داوران ما در لیگ برتر فوتبال هستند من باید بیایم و بگویم آن‌ها را من به لیگ برتر فرستاده‌ام؟ باید من بودن را رها کنیم و به فکر افتخارات جمعی باشیم. من آفت پیشرفت است و این درست نیست که گاهی شاهد رقابت برای مصادره داشته دیگران باشیم.
قاسمی: ۱۲ استان ۲۸ بازیکن به تیم ملی نونهالان داده‌اند که قم یکی از این ۱۲ استان است اما شاید از نظر کیفیت فوتبال در رتبه ۲۴ هم قرار نگیریم. در این میان مشکل عمده را در باشگاه‌هایی می‌بینم که اساس و بنیان درستی ندارند. ما صبای نوین را وادار کردیم که در لیگ قم تیم داشته باشد و بازیکنان بسیاری در همان تیم درخشیدند و خود را نشان دادند.
چالش ما آدم‌های بی‌تجربه‌ای هستند که با فوتبال بیگانه‌اند اما در رأس تیم‌های ما قرار دارند. اخلاق مداری، صبر و دانش لازمه حضور یک مربی یا مدیر در عرصه فوتبال است اما هیئت فوتبال در را باز کرده و هر کس که می‌خواهد وارد این فضا می‌شود. لیگ‌های نونهالان و نوجوانان منبع درآمدزایی عده خاصی شده است. در ورزشگاه تختی ۴۰ نفر و در ورزشگاه حیدریان ۵۰ نفر فوتبال آموز را دور هم جمع کرده‌اند و مشخص نیست خروجی این آموزش چیست.
خازنی: آقای قاسمی شما ۹ سال است با بهترین ترفندها عملکرد خوبی در فوتبال قم داشته‌اید اما به من بگویید که بازخور کار شما کجاست و چند بازیکن راه یافته به تیم‌های ملی دارید؟ من ۵ سال مدیر تیم‌های پایه صبا بوده‌ام اما به من خازنی بگویید اگر شما و مجموعه‌ات درست کار کرده‌اید غیر از بومی‌های نیمکت نشین در تیم اصلی صبا چه خروجی دیگری دارید؟ بازیکنانی چون محمد عرب خراسانی، حمید پاکیزه، سجاد کرمان و داوود بهادری چرا در مقطعی بوده‌اند و دیگر حالا نیستند؟
مهدی کاکایی با مدرک A آسیا چرا تیم ندارد؟ زمانی به این ایده رسیدند که بیایید یک سال فوتبال را تعطیل کنیم تا ببینیم چه می‌شود. یکی می‌گفت اگر دادکان بیاید درست می‌شود. بدون اینکه توجه کنیم که مشکل از آدم نیست بلکه سیستم مشکل دارد.
راه اندازی لیگ نونهالان
بهرامی: زمانی که من رئیس هیئت فوتبال قم شدم ۴ یا ۵ تیم در رده سنی نونهالان داشتیم اما امروز در جایی ایستاده‌ایم که لیگ زیر ۱۴ و زیر ۱۳ سال برگزار می‌کنیم و در لیگ نونهالان ما ۱۲ تیم حضور دارند. ما ۲۰ تیم پایه در قم داریم و برای اولین بار لیگ زیر ۱۵ سال را در کشور برگزار کردیم و امسال فدراسیون فوتبال تصمیم گرفته این حرکت هیئت فوتبال قم را الگوبرداری کرده و استانها را ملزم به اجرای آن کند.
توسعه فوتبال پایه قم هم در بخش کیفی و هم در بخش کمی بوده یعنی هم در کیفیت لیگ‌ها شرایط خوبی داریم و هم در تعداد نفرات دعوت شده به تیم ملی شرایط جدیدی داریم. یک دوره میزبانی اردوی تیم ملی را اخذ کردیم و ارتباط خوبی با تیم‌های ملی پایه برقرار است.
وضعیت لیگ‌های پایه فوتبال قم
بهرامی: فرهنگ سازی نزد باشگاه‌ها برای نگاه مثبت به پایه هنوز به حد ایده آل نرسیده است. این یک درد است که مدیرعامل باشگاه به من التماس می‌کند که برای من کارت تدارکات صادر کنید تا من کنار زمین باشم. مدیرعاملی را دیده‌ام که با بازیکن تیمش شوخی‌هایی می‌کند که درشان یک مدیرعامل نیست.
ما در زمینه فوتبال پایه با مشکل زیادی مواجهیم. ما در حال حاضر می‌گوییم هر باشگاهی که بخواهد فعالیت پایه داشته باشد باید تیم بزرگسالان داشته باشد و اگر نداشته باشد باید منحل شود. حال اگر بگوییم برای توسعه پایه، همه تیم‌های بزرگسالان باید ملزم به داشتن تیم در نوجوانان و جوانان شوند خود شما می‌گویید که برخی باشگاه‌ها پول ندارند یا مشکل دارند و نمی‌توانند و دیگر مسائل.
فوتبال قم از نظر بازیکن کمبودی ندارد اما عده‌ای، بازیکن را نابود میکنند ما ظرفیت داریم اما برخی مربیان نمی‌گذارند بازیکن پیشرفت کند
با این حال برای ما خیلی مهم‌تر است که یک باشگاه در نوجوانان و جوانان تیم داشته باشد تا بزرگسالان. در رده سنی امید هم چند بار می‌خواستیم مسابقات لیگ را احیا کنیم که استقبالی نشد و برخی مدعی شدند که ما تیم امید را به مسابقات کشوری می‌بریم و در دقیقه ۹۰ علاوه بر اینکه از اعزام منصرف شدند راه را برای حضور بقیه تیم‌ها در مسابقات امیدهای کشور بستند.
واقعاً نمی‌دانم برخی از فوتبال چه می‌خواهند. ما دچار رقابت کاذب هستیم. وقتی یک مدیرعامل که دم از اخلاق می‌زند در ورزشگاه فحاشی می‌کند چه باید بگوییم؟ چرا یک مربی که الگوی بازیکن است باید ناسزا بگوید؟ من این مسئله را قبول دارم که گاهی اعتراض کردن، نمک فوتبال است اما اخلاق نباید زیر پا گذاشته شود.
من اعتقاد دارم که فوتبال قم از نظر بازیکن کمبودی ندارد اما عده‌ای، بازیکن را نابود میکنند. ما ظرفیت داریم اما برخی مربیان نمی‌گذارند بازیکن پیشرفت کند. گاهی از هیئت فوتبال انتظارات نابجایی می‌رود اما من می‌گویم لطفاً اول اساسنامه را بخوانید و بعد اظهار نظر کنید. هیئت فوتبال نقش نظارتی و اجرایی دارد و برخی افراد یا متوجه نیستند و یا خود را به ندانستن می‌زنند. هیئت فوتبال استان قم در تمام کشور ارزان‌ترین هیئت است اما در مورد ورودی حضور در مسابقات ما همیشه تحت فشار هستیم.
مدیرعاملی هم که با هیئت فوتبال همکاری می‌کند و برای توسعه فوتبال به تغییرات جدید تن می‌دهد مورد تهمت واقع می‌شود که با هیئت فوتبال لابی دارد. به نظر من اگر استعدادهای فوتبال قم در حال حاضر در بیرون از قم بازی میکنند این بیشتر از زحمات خودشان بوده تا مربیان ما. تعداد کمی مربی کارآزموده داریم که می‌خواهند به پیشرفت بازیکن خود کمک کنند. اگر این تفکر باشد که اگر بازیکن مال من نباشد نباید برای کس دیگری هم باشد تفکر مخربی است.
قاسمی: ما در دوره‌های قبلی هیئت فوتبال نفرات باتجربه‌ای داشتیم و این نفرات کارآمد بودند. من ۹ سال و حتی بیشتر است که تیمداری می‌کنم و به خاطر ندارم به جز یکی دو مورد خاص، تیم‌های نونهالان، نوجوانان و جوانان ما از مسابقات کشوری بالا رفته باشند. من معتقدم اگر انتقاد نباشد پیشرفت هم نیست. فوتبال پایه در قم نمره قبولی را کسب می‌کند اما واقعیت این است که مدینه فاضله نیست. مشکلاتی هم که وجود دارد مجموعه از مسائلی است که در باشگاه‌ها، زیر ساخت‌ها، مربیان، بازیکنان و غیره وجود دارد.
الگوگیری از باشگاه‌ها و برنامه ریزی
قاسمی: به فوتبال باید فوتبالی فکر کنیم. خوزستانی‌ها فوتبالی فکر کردند و فولاد را ساختند. بعدها ذوب آهن از فولاد الگوگیری کرد. در ایران فقط ۲ باشگاه شامل فولاد و ذوب آهن داریم و بقیه موسسه‌اند.
خازنی: شما از ذوب آهن و فولاد به عنوان الگوی فوتبال پایه نام بردید اما من از شما می‌پرسم که فولاد الان کجاست؟ زمانی آکادمی فولاد خوزستان در مراسم تجلیل از آکادمی‌ها به عنوان آکادمی برتر شناخته شد. من از مدیر پایه‌های این باشگاه پرسیدم چقدر برای پایه‌ها خرج کرده‌اید؟ گفت ۲ میلیارد تومان. گفتم ما باید اول شویم که بدون پول کار را پیش می‌بریم و شما باید آخر شوید. فولاد همیشه بهترین امکانات را برای بازیکنانش مهیا می‌کرد اما امروز در لیگ برتر به مشکل خورده و این یعنی برنامه ریزی وجود ندارد.
ضعف مدیریتی در فوتبال قم
قاسمی: مشکل اساسی ما این است که مدیران باشگاه‌ها در قم مدیر نیستند بلکه مربی هستند و وقتی توانایی مدیریت وجود نداشته باشد جذب اسپانسر دشوارتر می‌شود. در مقطعی از زمان زمین خاکی‌ها از بین رفت و فوتبال قم وارد رکود شد اما در حال حاضر شرایط بهتر شده است. در فستیوالی که برای مدارس فوتبال برگزار شد علاقمندی خانواده مشاهده شد اما این ایجاد علاقه باید ساماندهی شود تا مردم به فوتبال جذب شوند.
هیئت فوتبال باید در مورد گزینش مربیان و مدیران و مربیان با سخت گیری و فیلترینگ عمل کند یعنی بر نحوه ورود باشگاه‌ها به عرصه کار نظارت دقیقی داشته باشد نه اینکه یک باشگاه به حدی بی‌سامان باشد که فاقد کاور باشد.
کاکایی: به طور کلی پرورش بازیکن نیازمند مدیریت، کادر اجرایی و کادر آموزشی است. سئوال من این است که چه کاری برای ارتقای هیئت فوتبال انجام شده است؟ چه راهکاری برای رفع نقص در زیرساخت‌ها در نظر رفته شده است؟ چند بار برای رفع مشکلات دور هم نشسته‌ایم و هم اندیشی کرده‌ایم؟
واقعیت این است که ویترین فوتبال قم، صبا است و سایر تیم‌ها توانایی هزینه کردن ندارند اما تاکنون مربیان صبا چند بار با مربیان فوتبال قم هم اندیشی کرده‌اند تا فوتبال پایه قم ارتقا پیدا کند؟ در قم ۵۰۰ مربی داریم. برای مربیان قمی پیش از آغاز فصل تابستان و فصل مدارس فوتبال چند بار کلاس‌های آموزشی برای به روز رسانی دانش مربیان داشتیم؟ آیا بر سطح کیفی مربیان قمی نظارتی وجود داشته است؟
حسن روشن در دوره قبلی هیئت فوتبال به قم آمد و یک دوره آموزشی برگزار کرد که هنوز از مطالب آن دوره استفاده می‌کنم اما من مربی، برای ارتقای دانش مربیگری‌ام باید خودم هم تلاش کنم.
اتفاقاتی که در یک جلسه آموزشی در قم رخ داده هنوز هم بازتاب دارد. آقای بهرامی شما پدر معنوی من در حوزه فوتبال هستید اما چند بار به من گفتید که بیا و در مورد اتفاقات آن دوره آموزشی توضیح بده؟ در آن دوره شما از مدرسی استفاده کردید که سطح مربیان حاضر در کلاس از آن مدرس بیشتر بود. آیا هیئت فوتبال استان قم نمی‌توانست از فدراسیون تقاضای مدرس دیگری کند؟
بهرامی: در پاسخ به موضوع مدرس دوره آموزشی، انتخاب مدرس بر عهده ما نیست و ارتباطی به ما ندارد. در کلاس Grassroot مربیان پایه صبای قم در دوره حاضر نشدند و ما هم گفتیم که به آن‌ها خدماتی نمی‌دهیم اما مدیر باشگاه اهمیتی نداد و این یک تقابل با هیئت فوتبال است. ما در سال‌های اخیر دوره‌هایی با مدرسانی به نام چون دکتر روشن ضمیر، محصص، پورکیانی، فریدون معینی و چند چهره دیگر داشته‌ایم که البته کلاس روشن ضمیر شلوغ‌تر بود چون از آلمان آمده بود! بخش آموزش ما بخش برجسته کار ماست و ما به طور متوسط هر دو ماه یک بار یک دوره آموزشی داشته‌ایم.
صبا بیش از ۷۰ میلیون تومان به هیئت فوتبال بدهکار است اما هر جا لازم باشد پشتیبان صبا خواهیم بود در شرایطی که پای مصالح قم در میان باشد
ما توانستیم دوره Level ۱ و Level ۲ فوتسال آسیا را به طور همزمان در قم برگزار کنیم و این کار هر استانی نیست. من در بخش آموزش به هیئت فوتبال قم نمره ۲۰ می‌دهم. روی سخن من با مربیانی است که مدرک می‌گیرند و آن را قاب میکنند و خبری از کار نیست. منتظر تماس مدیران باشگاه‌ها نباشید. تلاش کنید تا تجربه اندوزی کنید.
ما انحصار مربیان در کلاس‌های A را شکستیم. عده‌ای هنوز هم دعا میکنند که هیئت فوتبال نابود شود. برخی فکر میکنند عالم به همه چیز هستند. هیچکس به اندازه من به صبا خدمت نکرده است. افراد دیگر اگر خدمت کرده‌اند در کنار خورده‌اند. هر جا منافع استان باشد ما هم هستیم.
صبا بیش از ۷۰ میلیون تومان به هیئت فوتبال بدهکار است اما هر جا لازم باشد پشتیبان صبا خواهیم بود در شرایطی که پای مصالح قم در میان باشد. من زمانی غیاثی را برای کمیته فوتسال آوردم و بعد عده‌ای زنگ زدند که چرا غیاثی را آورده‌ای. بعد خازنی را آوردیم و همین قضیه تکرار شد. ما کار سختی داریم زیرا در حال تقابل با آدم‌های به اصطلاح بزرگی هستیم که در حقیقت کوچک و محدود فکر میکنند.
کاکایی: نظارت بر فوتبال پایه از اهم واجبات است و سؤال من این است که چه نظارتی بر فوتبال پایه بر کار مربی و داور وجود دارد؟ برخی والدین می‌گویند اگر می‌دانستیم قرار است فرزند ما روزی وارد فوتبال شده و نابود شود هرگز به او اجازه ورود به فوتبال را نمی‌دادیم. یکی از والدین به من می‌گفت که فرزند من هشت سال در مدرسه فوتبال بوده و یک روان‌شناس به من گفته که باید این هشت سال از ذهن فرزندت پاک شود. در مورد سطح بندی مدارس فوتبال هم مسئله وجود دارد. چرا ما در قم مدارس فوتبال را سطح بندی نمی‌کنیم که بدانیم فلان مدرسه دارای رتبه A است و فلانی B و فلانی C.
قاسمی: آقای کاکایی زمانی شما را مربی نوجوانان صبا کردند و من چون به حسین گنجیان علاقه دارم و شما هم شاگرد وی هستید به همه گفتم که اگر ۵۰ درصد دانش او را فرا گرفته باشید برای فوتبال قم و تیمتان کافی است. من ۹ سال است تیمداری می‌کنم و زمانی می‌گفتند پناه آفرین صاحب هیئت فوتبال است. بهرامی که آمد گفتند هیئت فوتبال در انحصار باشگاه هما درآمده است.
حالا که تیم ما صدرنشین لیگ برتر استان است رئیس هیئت فوتبال را اتحادی می‌دانند و می‌گویند قاسمی به رئیس هیئت فوتبال باج می‌دهد. ما باید خوشبین باشیم. من نمی‌گویم همه چیز عالی است اما باید نکات مثبت را هم به حساب آورد.
مشکلات فوتبال پایه به شیوه باشگاه‌داری بستگی دارد
با نگاهی بر مجموعه مشکلاتی که در راه توسعه فوتبال پایه وجود دارد، مشکلات مدیریتی در باشگاه‌ها و فقر فرهنگ مدیریت فوتبال در قم از یک سو و عدم سازماندهی ابراز پیشگیرانه در راه مقابله با مدارس فوتبال غیر مجاز و البته آموزش غیراصولی بازیکنان نونهال در مدارس مجاز عمده‌ترین چالش‌ها را در راه گسترش علمی فوتبال پایه تشکیل می‌دهند.
در این میان ایفای نقشی پررنگ‌تر و قاطع‌تر از سوی هیئت فوتبال استان قم به عنوان نهاد رسمی متولی فوتبال در قم و نیز حرکت در مسیر فرهنگ سازی برای نحوه مدیریت حرفه‌ای در فوتبال قم می‌تواند راهگشای مشکلات فعلی باشد، گرچه واقعیت این است که مشکلات فوتبال پایه به شیوه باشگاه‌داری بستگی دارد و نحوه باشگاه‌داری در فوتبال قم با عوامل مختلفی از جمله مسائل مالی و تعریف سازمان و آرمان یک باشگاه نسبت مستقیم دارد.
با تمام این موارد باید منتظر ماند و دید که سازمان فوتبال پایه در قم در سال ۹۵ چه در حوزه مدارس فوتبال و چه در حوزه آموزش و برگزاری لیگ‌های پایه فوتبال قم تفاوت آشکاری با گذشته خواهد داشت یا خیر.