به گزارش خبرگزاری مهر، به مناسبت نزدیک شدن به ایام انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری، محمدحسین فریدونی، عضو هیئت مدیره اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور با اشاره به اساسنامه این اتحادیه در قالب یادداشتی به ممنوعیت فعالیت های انتخاباتی توسط موسسات قرآنی پرداخته است که از نظر می گذرد؛
در بهار سال ۱۳۸۱ و به دعوت کمیته قرآن دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی جلساتی تحت عنوان کمیسیون نهادهای مردمی قرآنی تشکیل شد که تشکلهای قرآنی عمده کشور از استان‌های مختلف درآن شرکت داشتند. این جلسات که با هدف شناخت مشکلات عمده و راهکارهای کمک نظام به بخش قرآنی مردمی تشکیل شده بود، در واقع هسته اولیه پیشنهاد تشکیل اتحادیه شد. در این جلسات ابعاد مختلف فعالیت قرآنی مردمی و ضرورت‌های این کار مورد بحث قرار گرفت که حاصل آن پیش‌نویس اساسنامه اتحادیه تشکلهای قرآنی کشور بود.
پیش‌نویس در مردادماه همان سال در نشستی که به میزبانی جامعه قاریان قرآن مشهد در محل مهمانسرای دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مشهد برگزار شد، پس از تغییرات اندکی، به تصویب هیأت مؤسس رسید و پس از آن پیگیری مراحل ثبت قانونی و صدور مجوز فعالیت اتحادیه آغاز شد که شرح آن مجال دیگری را می‌طلبد. در این یادداشت به تشریح مبانی مطروحه در جلسات درباره یکی از مواد مهم اساسنامه پرداخته شده است.
مواد ۳ تا ۷ اساسنامه اتحادیه مربوط به ماهیت این تشکیلات است. تعهد به منویات امام راحل و رهبری معظم انقلاب، مستقل و غیردولتی بودن، عدم وابستگی به تشکلهای سیاسی، فرهنگی و اجرایی، غیر انتفاعی و عام‌المنفعه بودن مطالب مهمی است که هیات مؤسس اتحادیه دقت و تأمل خاصی نسبت به آن داشته است و ماده ۵ اساسنامه حاوی بخشی از آن است.
ماده پنج: اتحادیه ماهیت فرهنگی داشته و هیچ کس به نام اتحادیه حق فعالیت سیاسی له یا علیه احزاب و گروه‌های رسمی و غیر رسمی را ندارد.
واژگان کلیدی و مفاهیم مندرج در این ماده از این قرار است:
۱- هیچ کس:
چه مسئولین اتحادیه (اعم از اعضای مجمع عمومی، هیات مدیره، هیات بازرسی، مدیر عامل اتحادیه کشوری، منطقه‌ای و استانی و کارکنان اتحادیه) و چه افرادی که در خارج از اتحادیه هستند. (اعم از اعضای جامعه قرآنی و غیر آن)
۲- به نام اتحادیه:
یعنی هر عنوانی که به نحوی منسوب به نام اتحادیه تشکلهای قرآنی کشور باشد. مثلاً اتحادیه، هیات مدیره اتحادیه، عضو هیات مدیره اتحادیه، مدیر عامل اتحادیه، عضو مجمع عمومی اتحادیه یا هر عنوان دیگری که در آن نامی از اتحادیه برده شود.
۳-فعالیت سیاسی:
فعالیتی که دارای ماهیت سیاسی باشد اعم از این که ظاهراً عنوان سیاسی بر آن اطلاق شود یا فعالیتی باشد که در قالب یا عنوان فرهنگی یا اجتماعی و غیر آن انجام شود، ولی هدف آن سیاسی است.
۴- له یا علیه:
به نفع یا به ضرر بودن فعالیتی که ماهیت آن سیاسی است.
۵- احزاب و گروه‌های رسمی و غیر رسمی:
هر مجموعه ای که ماهیت حزبی داشته و به دنبال کسب قدرت است (برای رضای خدا یا غیر آن) اعم از این که حزب رسمی دارای مجوز از کمیسیون احزاب وزارت کشور باشد یا گروه‌ها و محافل غیر رسمی باشند که به صورت دائم یا موقتی تشکیل می‌شوند و به فعالیت سیاسی می‌پردازند.
بر اساس ماده ۵ اساسنامه اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور هر گونه ورود این اتحادیه به حوزه فعالیت گروه‌های سیاسی و هرگونه استفاده سیاسی از نام اتحادیه توسط هر فردی ممنوع است. لذا هر گونه ورود اتحادیه یا نام اتحادیه کشوری، منطقه‌ای یا استانی (اعم از موافقت یا مخالفت) در سطح ملی، یا استانی یا شهرستانی به موضوع نامزدهای انتخاباتی با هر نوع گرایش سیاسی مطابق اساسنامه اتحادیه ممنوع و غیر قانونی است.
مبانی این ممنوعیت موضوعی جدی و در خور تأمل است که اشاره و تشریح برخی از آن برای اعضای محترم اتحادیه و سایر فعالان قرآنی و دینی کشور قابل توجه و ان‌شاءالله مفید خواهد بود.
۱- واقعیت آن است که انقلاب اسلامی ایران با هدف تحقق حکومت قرآن آغاز شد و به پیروزی رسید و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز منشور اجرای نظام برای رسیدن به جامعه قرآنی است. بنابراین هیچ حوزه ای از جمله حوزه سیاست بر حوزه قرآن تقدم ندارد. در واقع گروه‌های سیاسی هستند که باید در خدمت قرآن باشند و هزینه کردن از قرآن و فعالیت‌های منسوب به قرآن (فعالیت قرآنی) برای اهداف سیاسی، مغایر و بلکه در تضاد با تفکر صحیح دینی است و باید از آن پرهیز کرد.
۲- سابقه دیرینه فعالیت گروه‌ها و احزاب سیاسی و همچنین سابقه فعالیت‌های گروه‌های سیاسی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی حاکی از آن است که عرصه رقابت‌های سیاسی عرصه ای حساس و شکننده و محل بروز اهواء و امیال غیر الهی است. کمتر افرادی را می‌توان یافت که در عرصه‌های رقابت سیاسی وارد شده و از مکاید ابلیس جان به در برده باشند. وارد کردن مؤسسات مردمی قرآنی و ازجمله اتحادیه تشکلهای قرآنی کشور (به عنوان نماد مراکز قرآنی کشور) به عرصه رقابت سیاسی می‌تواند زمینه‌های ورود این مجموعه‌های قرآنی به دوری از تقوا و ورع مورد درخواست قرآن را فراهم آورد. این در حالی است که جامعه هوشمند و حساس ایران، نسبت به رعایت تقوا از سوی اهل دین حساسیت ویژه ای دارد و پیدایش تلقی منفی نسبت به مجموعه‌های قرآنی می‌تواند در درازمدت مانع اساسی در توسعه فعالیت‌های قرآنی مردمی ایجاد کند. نکته دیگر اینکه فعالیت سیاسی حزبی به نام قرآن اگرچه ممکن است در کوتاه مدت مؤثر افتد اما یقیناً آثار تخریبی آن دامن استفاده کنندگان را خواهد گرفت.
۳- مردم نسبت به خواسته‌ها و تمایلات خود دارای تعلق هستند. عرصه انتخابات بیانگر این واقعیت است که نوع گرایش مردم نسبت به فعالان و گروه‌های سیاسی کشور کاملاً متفاوت و بعضاً متضاد با یکدیگر است. این در حالی است ک همه مردم ایران تعلق قلبی و عاطفی ویژه ای نسبت به قرآن و اهل بیت (ع) دارند و این وحدت درونی را در ماه محرم نسبت به اهل بیت و در ماه رمضان نسبت به قرآن مجید به خوبی می‌توان دریافت کرد. دفاع یا مخالفت تشکلهای قرآنی با نامزدهای انتخاباتی در واقع، دفاع یا مخالفت با احساسات بخشی از مردم علاقمند به قرآن است و حتی اگر به حق باشد، به یقین نوعی تلقی سوءاستفاده از قرآن برای اهداف سیاسی را در ذهن آنان ایجاد می‌کند و این مسئله مغایر هدف اساسی این تشکل‌ها یعنی نفوذ فرهنگی در جامعه برای توسعه فرهنگ قرآنی است.
۴-تجربه سه دهه گذشته نشان داده است که مدیران اصلی کشور از هر جناح سیاسی که بوده‌اند اگر چه نوع جهت گیری و میزان حمایت آنان متفاوت بوده است اما به طور کلی و بر اساس اعتقاد قلبی نسبت به حمایت از فعالیت‌های قرآنی بخش مردمی اقدام کرده‌اند. ضمن آنکه عمده مسئولان کشور نیز از جناح‌های مختلف معتقد بوده و هستند که نباید مجموعه‌های قرآنی را ابزار مقاصد سیاسی گروهی قرار داد. بنابراین، ورود اتحادیه به این عرصه‌ها نه تنها خیری به همراه ندارد بلکه می‌تواند موجب گله مندی و عدم همکاری نخبگان سیاسی اعم از پیروز یا غیر پیروز در انتخابات شود.
۵-مهم‌ترین نکته قابل توجه در خصوص ماده پنج اساسنامه در اتحادیه این است که این ماده به هیچ وجه نافی آن نیست که اعضای اتحادیه به عنوان شخص حقیقی و بدور از انتساب به اتحادیه در انتخابات کشور فعالیت کنند یا حتی کاندیدا شود. چرا که هر فرد از افراد جامعه موظف است بر اساس تکلیف شرعی خویش در انتخابات اقدام و حتی به نفع نامزد اصلح خود به تبلیغات انتخاباتی بپردازد. اما نباید این فعالیت را در نام و لوای اتحادیه تشکلهای قرآن و عترت کشور انجام دهد و باید دقت کرد که این کار به نام اتحادیه تمام نشود.
۶-ترکیب مدیران مؤسسات عضو اتحادیه و اعضای هیات مدیره در سه دوره گذشته و سوابق آنان حاکی از آن است که افراد دارای گرایش‌های سیاسی مختلف نسبت به جناح‌های موجود کشور در این مجموعه وجود دارند و این عشق به قرآن و تلاش برای توسعه فرهنگ قرآنی است که همه آنان را صمیمانه در کنار هم گردآورده است. لذا نباید این سرمایه عظیم الهی را که الگوی موفق و مورد انتظار امام راحل (قدس سره الشریف) و مقام معظم رهبری است، با سیاسی کردن فضای اتحادیه از دست داد. چرا که طبیعت این نوع از کارهای سیاسی ورود به دعواهای سیاسی را به همراه دارد و فراموش نکنیم که قرآن مجید می‌فرماید:
«ولاتنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم» - انفال ۴۶
۷- الحاقیه ضوابط و مقررات تأسیس مراکز، مؤسسات، کانون‌ها و انجمن‌های فرهنگی و نظارت بر فعالیت آن‌ها، مصوب جلسه ۷۵۷ مورخ ۱۰/۰۴/۱۳۸۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبنای حقوقی تشکیل اتحادیه‌های قرآنی و کلیه اتحادیه‌ها و دیگر تشکیلات مرکزی مؤسسات فرهنگی (باهر عنوان) می‌باشد.
متن ماده واحده به قرار زیر است:
ماده واحده: مراکزی که بر اساس این ضوابط توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی تأسیس شده‌اند و نوع فعالیت آن‌ها مشابه یکدیگر می‌باشد می‌توانند اقدام به تأسیس مجموعه تشکیلات مرکزی با عنوان اتحادیه، مجمع، جامعه، انجمن و سایر عناوین مشابه در سطح استانی، منطقه‌ای یا کشوری نموده و بر اساس ضوابط از هیأت رسیدگی به امور مراکز فرهنگی مجوز فعالیت دریافت نمایند.
تبصره ۱- تأسیس هر یک از تشکیلات موضوع این ماده باید با در خواست مشترک حداقل یک پنجم مراکز دارای شرایط عضویت در آن صورت پذیرد.
تبصره ۲- نام تشکیلات باید بیانگر حوزه جغرافیایی و خصوصیات مشترک اعضا باشد.
تبصره ۳- تشکیلات موضوع این ماده مجاز به فعالیت اقتصادی غیر مرتبط با امور فرهنگی و هنری نمی‌باشند.
تبصره ۴- هرگونه فعالیت سیاسی مراکز و یا تشکیلات مرکزی آن‌ها منوط به اخذ مجوز رسمی از کمیسیون احزاب وزارت کشور می‌باشد.
۸- همچنانکه در ماده واحده فوق آمده است، هرگونه فعالیت سیاسی مراکز فرهنگی (از جمله مؤسسات فرهنگی قرآن و عترت) و یا تشکیلات مرکزی آن‌ها (مانند اتحادیه‌های قرآنی) منوط به کسب مجوز از کمیسیون احزاب وزارت کشور است. بنابراین ورود هر یک از مؤسسات قرآنی و اتحادیه‌های استانی، منطقه‌ای و کشوری آن‌ها در حمایت از کاندیداهای مجلس و خبرگان، حتی اگر کاندیدا عضو یا دارای مسئولیت در این مراکز باشد بدون کسب مجوز از کمیسیون احزاب ممنوع و تخلف از قانون محسوب می‌شود؛ البته این ممنوعیت به معنای عدم ذکر سابقه مسئولیت نامزدها در اتحادیه و مؤسسات در سوابق آن‌ها نیست.
۹- عدم ورود اتحادیه و اعضای آن به عرصه فعالیت‌های سیاسی گروهی هرگز به این معنا نبوده و نخواهد بود که این اتحادیه نسبت به امور سیاسی که اساس دین و نظام را در معرض خطر قرار می‌دهد بی تفاوت باشد. لذا ورود اتحادیه به مسائل سیاسی چون دفاع از مظلومین عالم، مبارزه با استعمار و صهیونیسم جهانی و مقابله با اهانت کنندگان به قرآن کریم ومقدسات و دفاع از اصل و هویت نظام جمهوری اسلامی و رهبری، خطوط اساسی سیاسی همه مراکز قرآنی است که به هیچ وجه قابل خدشه و تغییر نخواهد بود. تشویق مردم به حضور گسترده در انتخابات یکی از مصادیق مهم این نوع از فعالیت‌های سیاسی است.