خبرگزاری مهر ـ گروه استانها: به دلیل مشکلات مالی، برگزاری جشنواره فجر در استان ها عملا تا این لحظه منتفی است . البته برخی خبرها حاکی است که این جشنواره تنها در شهرهایی مثل شیراز و مشهد برگزار می شود. اما سوال مهم‌تر شاید این باشد که نیازی به برگزاری این جشنواره در استانها هست؟
مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی می‌گوید: «برگزاری جشنواره فیلم فجر در استان مرکزی همزمان با تهران نیازمند اعتبار است و بدون تامین این اعتبار امکان برگزاری جشنواره در استان وجود ندارد» و این خلاصه کلام همه مدیران کل ارشاد استانهاست.
اما این روز‌ها تب و تاب جشنواره‌های فجر در تهران داغ است و مرکزهنرهای نمایشی سعی کرد با برگزاری جشنواره تئا‌تر فجر استانی در شش استان لااقل کمی از این تب و تاب را به استان‌های داوطلب منتقل کند اما به نظر می‌رسد فیلمهای جشنواره فیلم فجر امسال به همین راحتی پایشان به استانها باز نمی‌شود. طبق شنیده‌ها تهیه کننده‌ها برای اکران هر سانس فیلم خود از استانها مبلغی بین ۷ تا ۱۰ میلیون تومان طلب می‌کنند. حال آنکه قریب به اتفاق مدیران کل ارشاد استانها با مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه هم عقیده‌اند که می‌گوید: «اصلا بودجه نداریم و در توانمان نیست که چنین جشنواره‌هایی را به تنهایی برگزار کنیم».
برگزاری جشنواره فیلم فجر مطالبه استانها
در سال ۱۳۶۰ و در بحبوحه جنگ تحمیلی وقتی اولین جشنواره فیلم فجر برگزار شد شاید کمتر کسی تصور می‌کرد این جشنواره در ادامه تبدیل به جشنواره «بین المللی» فیلم فجر شود و چنان جایی در بین سینماگران و طرفداران سینما در داخل باز کند که عملا تقویم سینمایی ایران به قبل و بعد از جشنواره تبدیل شود و یا بحث مسابقه داغ شود و حتی به گونه‌ای پیش برود که خیلی از مردم عادی ترجیح بدهند دوران جشنواره به سینما رفته و فیلم را ببینند .
در گذشته تهران تنها میزبان این جشنواره بود اما با گسترش بلیت فروشی برای مردم عادی در تهران اکران فیلمهای جشنواره در ایام دهه فجر در استان‌های دیگر نیز جزو مطالبه‌گری مردم شد و حتی دوره‌ای در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بحث تمرکز زدایی از پایتخت چنان بالا گرفت که صحبت از برگزاری این جشنواره خارج از شهر تهران هم شد و شاید از همان روز‌ها بود که مطالبه‌گری استانها در این موضوع نیز بالا گرفت.
اما امسال تا این لحظه مسئولین برگزاری جشنواره در تهران می‌گویند: «اکران جشنواره فیلم فجر در استانها منتفی است» و مدیران کل ارشاد استانها حرف از این می‌زنند که «به رغم مطالبه مردمی، اصرار هنرمندان و تلاش اصحاب رسانه، بازهم به دلیل کمبود بودجه و بی‌توجهی به ارزش برگزاری این نوع جشنواره‌ها حسرت اکران همزمان فیلمهای جشنواره را می‌خوریم» و در نهایت اخباری از برخی استانها به گوش می‌رسد که در برخی شهر‌ها مثل مشهد و شیراز برای فیلمهای جشنواره بلیت فروشی در حال انجام است.
وقتی جشنواره بین المللی ارکان عمومی می‌شود مطالبه‌گری استانها بالا می‌رود
در دنیا کمتر جشنواره بین المللی است که بلیت فروشی برای عامه مردم داشته باشد. شاید کلید مشکل از همین جا خورد که حالا مردم دیگر شهرهای کشور می‌گویند چرا باز هم باید میان مردم تهران و شهر‌ها تفاوت باشد؟ اگر آنها امکان دیدن فیلمهای جشنواره را دارند ما هم باید داشته باشیم؟
نکته دیگر این است که این جشنواره در ایام دهه فجر برگزار می‌شود و با جشن انقلاب پیوند خورده است و از همین رو مطالبه‌گری مردم دیگر استانها را برای این منظور بیشتر می‌کند. بویژه استان‌هایی که با فرهنگ و هنر پیوند دیرینه دارند و پتانسیل برگزاری این جشنواره را نیز به لحاظ سخت افزاری دارند. شاید اگر مانند همه جشنواره‌های استاندارد دنیا جشنواره بین المللی فیلم فجر تنها برای قضاوت و به شکل محدود در پایتخت برگزار می‌شد دیگر هیچ کدام از این مسائل پیش نمی‌آمد.
ضمن اینکه در حال حاضر امکان اکران گسترده فیلم‌ها در طول جشنواره باعث می‌شود قضاوت‌های عمومی بر جریان داوری هم اثر بگذارد و اکران در استانها و بازتاب نگرش افراد تاثیرگذار یا مردم عادی آن استان درباره یک فیلم نیز می‌تواند سرنوشت داوری و حتی اکران فیلم را دستخوش تغییر کند. کما اینکه در این دوره از جشنواره نیز هستند فیلمهایی که حتی حساسیتهای قومی و منطقه‌ای را به دنبال داشته اند. همه این‌ها گوشه ذهن مردم و مسئولین هست ولی در نهایت آنچه کفه چالش‌های اکران فیلمهای جشنواره را در استانها به سمت منتفی شدن می‌کشاند مانند همیشه بحث‌های مادی است.
پول بدهید، فیلم را اکران کنید
شاید تهیه کننده‌ها حق داشته باشند. وقتی فیلم‌ها در یک بازه زمانی در یک استان اکران می‌شود و هر فیلم را نزدیک به هزار نفر به طور میانگین می‌بینند در واقع تاثیر مستقیمی بر فروش فیلم در زمان اکران عمومی در آن شهر و استان دارد و استقبال در زمان اکران عمومی کم خواهد شد. حالا دبیرخانه جشنواره فیلم فجر اعلام کرده اگر استانی مایل به برگزاری جشنواره فیلم فجر و اکران فیلم‌ها همزمان با تهران است ما مشکلی نداریم اما باید استانداری‌ها یا فرمانداری‌ها پول هر اکران را که بنا به شنیده‌ها چیزی بین هفت تا ده میلیون تومان است به اتحادیه تهیه کنندگان پرداخت کنند تا ضرری متوجه تهیه کننده فیلم نشود. در واقع باید استان حق کپی رایت هر سانس اکران فیلم را بپردازد.
حالا شما تصور کنید فقط ۲۰ فیلم از بین فیلمهای سودای سیمرغ بخواهد هر کدام در دو سانس در یک استان اکران شود. نیاز به پرداخت هزینه‌ای بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان است. شاید برای همین است که از استانداری و فرمانداری توقع پرداخت این هزینه است و نه اداره کل ارشاد استانها. وقتی کل بودجه اداره کل ارشاد استانی مثل کرمانشاه در سال ۵۰۰ میلیون تومان است و در ۱۴ شهرستان ادارات زیرمجموعه دارد قاعدتا توقع زیادی است که بتواند چنین پولی را برای اکران فیلمهای جشنواره تامین کند و این کمابیش داستان دنباله دار در همه ۳۱ استان است.
این در حالی است که محمد حیدری دبیر سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر در نشست خبری ۶ بهمن ماه خود از برگزاری جشنواره فیلم فجر در چند استان دیگر خبر داده بود اما سید غلامرضا موسوی، رئیس شورای عالی تهیه کنندگان سینما می‌گوید: ما این امکان را فراهم کردیم که در ۳۰ استان فیلمهای جشنواره به نمایش دربیاید اما به هیچ عنوان نمایش فیلم به‌صورت رایگان شدنی نیست و باید حداقل مبلغی که توسط شورای عالی تهیه‌کنندگان تعیین شده به صاحبان فیلم‌ها پرداخت شود. بسیاری از تهیه‌کنندگان برای نمایش فیلمهای خود در دو سال قبل که جشنواره فیلم فجر در استانها برگزار شد؛ هنوز ۵۰۰ میلیون تومان طلب‌کار هستند.
و باز همه این‌ها در حالی است که جسته و گریخته از اکران فیلم‌ها در برخی شهرهای کشور هم اخباری به گوش می‌رسد.
در آخرین گفتگوی بخش هنر خبرگزاری مهر با دبیر هیات رییسه شورای عالی تهیه‌کنندگان که امروز روی خروجی خبرگزاری قرار گرفت ، وی با اشاره به اینکه تا امروز هیچ قراردادی برای نمایش فیلم های سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر در شهرستان‌های کشور امضا نشده است، گفت: در حال حاضر مذاکراتی با مسئولان شهر شیراز و یک شهرستان دیگر در حال انجام است که البته هنوز به نتیجه نهایی در این زمینه نرسیده ایم. هر زمان که قرارداد با هر کدام از شهرهای علاقمند به نمایش فیلم های جشنواره بسته شد و آنها مفاد قرارداد را اجرا کردند، فیلم های مورد نظر برای نمایش به آن شهر ارسال می شود.
دبیر هیات رییسه شورای عالی تهیه کنندگان در پاسخ به این پرسش که شهرهایی مانند مشهد و شیراز در حال فروش بلیت برای نمایش فیلم های جشنواره از روز شنبه ۱۷ بهمن هستند، تاکید کرد: با شیراز در حال گفتگو هستیم، اما مشهد چندی پیش انصراف خود را اعلام کرد. در چنین شرایطی شورای عالی تهیه کنندگان هیچ تعهدی نسبت به فروش بلیت فیلم های جشنواره فجر در استان ها ندارد.
بسیاری از تهیه کنندگان و حتی مسئولین برگزاری جشنواره معتقدند استانها می‌توانند این هزینه را از محل بلیت فروشی فیلم‌ها تامین کنند اما به طور مثال مدیرکل ارشاد اسلامی استان کهگیلویه و بویر احمد در این باره معتقد است: تجربه نشان داده آن چیزی که از درآمد فیلم‌ها حاصل می‌شود قطعا جبران هزینه نخواهد کرد. وضعیت اقتصادی مردم نسبت به قبل ضعیف‌تر شده و در این شرایط احتمال استقبال مردم نسبت به سال ۹۲ کمتر است.
به طور طبیعی هم قیمت بلیت فیلم‌ها در شهرستان‌ها نسبت به تهران کمتر است و در جشنواره میزان توزیع بلیتهای میهمان حرف اول را نسبت به بلیت فروشی می‌زند.
سخن آخر
هنوز باید منتظر ماند. ممکن است برخی استانها بعد از جشنواره، جشنواره کوچکی از فیلمهای اکران شده برگزار کنند. مشهد هم بر برگزاری این جشنواره به صورت تمام و کمال پافشاری می‌کند. شاید هم یک جاهایی دبیرخانه جشنواره با رایزنی‌ها کوتاه بیاید. شاید استانداری‌ها و فرمانداری‌ها در دقیقه نود پرداخت هزینه‌ای را تقبل کنند اما آنچه مشخص است جوابی برای دو سال اساسی وجود ندارد: «آیا لزومی به برگزاری همزمان جشنواره فیلم فجر در تهران و شهرستان هست؟» و «چرا همه رایزنی‌ها و برنامه ریزی‌ها هر سال به دقیقه نود موکول می‌شود»؟
شاید بالاخره برسد سالی که دیگر از این چالش‌ها نباشد و جشنواره در همه زمینه‌ها به یک ساز و کار مشخص رسیده باشد، از جمله در بحث برگزاری جشنواره‌های فجر در استانها.