* خبرگزاري مهر - گروه فرهنگ و هنر : نحوه انتخاب و خريد فيلم هاي سينمايي و سريال هاي خارجي براي پخش از شبكه هاي مختلف سيما از چه مكانيزمي پيروي مي كند؟ آيا تعاريف شبكه ها در اين مكانيزم دخيل است يا نه؟
- علي اصغر غلامرضايي : ما در اين زمينه معمولاً ورودي هايي داريم. از زماني كه من به اداره كل تامين برنامه آمده ام تغييراتي در بحث خريد، كيفيت و تنوع برنامه ها اتفاق افتاده است و اين به خاطر برنامه ريزي هايي اداره كل براي تامين برنامه و سياست هاي مهندس ضرغامي در تلويزيون است. در مجموع وقتي اثر روي آنتن برود، مردم خودشان قضاوت مي كنند. به هر حال آثار پخش شده بعد از مدتي فراموش مي شوند، مگر اينكه فيلم ها ماندگار باشند. آنچه مي ماند آمار و درصد رضايت بينندگان است. در ارتباط با ورودي هاي خريد آثار هم بايد اشاره كنم كار ما تامين است و توليد نيست. ما برنامه ها را از داخل يا خارج مي خريم. منظور از تامين برنامه خارجي هم بحث خارج از سيما است. ما توليدات خارج از سيما را اعم از كليپ مستند داستاني بلند و تله فيلم ها و كارهاي خارجي مي خريم. البته ما چند ورودي براي خريد داريم، اما من اولويت را از ابتداي ورود بر پيشنهاد شبكه گذاشتم، نه اينكه ما خريد كنيم و بعد بگوييم اين ها را پخش كنيد. از سوي ديگر هر يك از شبكه ها تعاريف خاصي دارند. بنابراين مديران تامين برنامه شبكه ها اشراف بيشتري بر شبكه و كار خود دارند. سياست هاي شبكه را هم بهتر از ما مي دانند، هرچند كه سياست هاي كلاني در كار وجود دارد و ما بر سياست ها آگاهي داريم، اما معيار ما در خريد فيلم ها پيشنهاد و نياز شبكه است. دومين ورودي بازارهاي متعدد فيلم ها هستند. ما در بازارهاي فيلم آسيايي و اروپايي شركت مي كنيم و نوع برنامه هايي را كه مي خواهيم در اين بازارها انتخاب و خريداري مي كنيم. به عنوان نمونه در بازارهايي چون MIP TV ، MIP COM يا بازاهاي چين و سنگاپور شركت مي كنيم . اين بازارها مكاني هستند كه دو يا سه هزار كمپاني و مراكز توليد شبكه هاي تلويزيوني برنامه هاي خود را عرضه مي كنند. ما نيز در اين بازارها شركت و آثار را انتخاب مي كنيم. ورودي ديگر مونيتورينگ است. مركز مونيتورينگ زيرمجموعه اداره كل است. اين بخش معمولاً كارهاي مختلف چون فيلم، سريال و مستند را رصد و ضبط مي كند. بعد به بخش بازبيني مي دهد و بعد از بازبيني انتخاب مي شود. يك بخش ديگر هم كاتولوگ ها و بروشورهايي است كه معمولاً توليدكنندگان آثار از اثر خلاصه اي تهيه مي كنند و در اختيار متقاضيان و شبكه ها مي گذارند. همچنين اينترنت هم به ما كمك مي كند. از طريق اينترنت كارهاي جديد را جستجو مي كنيم و اينكه كجا ساخته وعرضه شده و آخرين ورودي ما كمپاني ها داخلي و خارجي هستند كه توزيع كننده و توليدكننده هستند يا بعضاً از افراد حقيقي يعني مالكين فيلم يعني تهيه كننده و كارگردان هستند. در مجموع اينها ورودي خريد آثار است كه اطلاعات مربوط پياده مي شود و بعد از اينكه موضوع داستان به دست آمد و ترجمه شد از كمپاني تقاضا مي شود كه نسخه بازبيني را ارسال كنند. اين نسخه به شكل VCD و VHS به ما داده مي شود و بازبين ها و سربازرس آن را بررسي مي كنند و امتياز كار مشخص مي شود. بعد از بازبيني مجموعه انتخاب شده به شوراي تامين اداره كل بازبيني داده مي شود. اين شورا هم متشكل از مديران تامين برنامه شبكه ها است كه در هفته يك روز كامل را اينجا هستند. داستان ها خوانده مي شود، فيلم و سريال ها بازبيني شده و بر حسب تعريف خود شبكه متقاضي پيدا مي شود. اگر خودشان از ابتدا متقاضي باشند اين مساله كاملا مشخص است كه كداميك از شبكه ها متقاضي بوده، بنابراين به آنها داده مي شود. ما بعد از اين پروسه، آثار را به بخش قرارداد مي سپاريم. قرارداد با كمپاني هاي داخلي و خارجي هم در مجموعه معاونت سيما شكل مي گيرد.
* بازبين ها بر اساس چه معيارهايي انتخاب شده اند؟
- بازبيني مهمترين بخش اداره كل است. در مجموع سعي شده بازبين ها از ميان افرادي انتخاب شوند كه حداقل فوق ليسانس سينما يا ارتباط با تلويزيون را داشته باشند، مسلط به زبان انگليسي بوده، سابقه در كار بازبيني داشته و ضوابط كار را بشناسند. علاوه بر آن ما براي خريد كارهاي كودك از كارشناسان كودك شبكه ها بهره مي بريم. كارهاي كودك براي شبكه هاي يك، دو و پنج انتخاب و خريداري مي شود و كارشناسان كودك براي بازبيني انتخاب شده اند. از نظرات مديران گروه كودك هم استفاده مي كنيم، چرا كه در اين زمينه تخصص دارند، نياز شبكه را هم مي دانند و اينكه پخش چه برنامه هايي را كمبود دارند. عمده كارهاي مستند هم براي شبكه چهار خريداري مي شود، چرا كه بيشتر از شبكه هاي ديگر از آثار مستند استفاده مي كند. اين آثار هم كارشناسي شده و انتخاب مي شوند.
* آثاري كه شما تامين مي كنيد مربوط به سيما است يا شبكه جام جم را هم تامين مي كنيد؟
- كارهايي كه ما تامين مي كنيم فقط مختص به سيما نيست. فيلم هاي شبكه هاي جام جم يك، دو و سه و شبكه خبر را هم ما تامين مي كنيم، چرا كه آنها فيلم هاي ايراني براي مخاطبان خارج از ايران پخش مي كنند. شبكه سحر و العالم هم است كه نسخه عربي و انگليسي كارها برايشان خريداري مي شود. البته تيپ كارها در اين شبكه ها مستند و گزارش هاي خبري سياسي است كه تهيه مي شود.
* در صحبت هايتان اشاره كرديد كه از نظر مديران تامين برنامه براي انتخاب آثار در شبكه هاي مربوط بهره مي بريد، آيا نظر مديران شبكه هم دخيل است؟ علاوه بر آن اداره كل تامين برنامه خارجي سيما تا چه حد به شبكه ها پيشنهاد مي دهد؟
- بر حسب نوع بازارها (فيلم كوتاه، تلويزيوني، سينمايي يا مستند) مديران تامين برنامه و كارشناسان اداره كل تامين برنامه براي خريد شركت مي كنند. در واقع يك تيم كامل براي خريد مراجعه مي كنند. خود مديران شبكه هم عضو شوراي سياست گذاري سيما هستند و در اين امر نظارت دارند. مديران تامين برنامه شبكه هم عضو اين شورا هستند، به همين دليل روي ضوابط، نوع انتخاب و عملكردي كه روي شبكه ها دارند، نظارت دارند. در واقع خريد و پخش آثار خارجي به صورت يك مجموعه به هم پيوسته است و در شوراهاي مربوطهبا همفكري يكديگر كار مي كنند و طبق اين پروسه كاري خريداري مي شود.
* در حال حاضر ما شاهد آثار خارجي متنوع و به روز از شبكه هاي مختلف سيما هستيم، اداره كل تامين برنامه خارجي سيما آثار خارجي اعم از فيلم، سريال و مستند را از چه مراكز و كمپاني هاي خارجي بيشتر خريداري مي كند كه با فرهنگ ما هم همخواني بيشتري داشته باشد؟
- با توجه به پيشرفت هايي كه در دنيا انجام شده و تنوعي كه بر رسانه ها حاكم است، شبكه هاي تلويزيون خصوصي شده اند. بعضاً شبكه هاي عمومي هم وجود دارد مثل شبكه هاي ملي. البته بايد اشاره كنم كه بازارهاي ارائه دهنده آثار تلويزيوني، سينمايي و مستند هم تخصصي شده اند. به عنوان نمونه برخي از بازارها فقط توليدات تلويزيوني يا كارهاي كودك كمپاني هاي مختلف را عرضه مي كنند. بنابراين به طور طبيعي توليدات شان مشخص است، حتي آثار مستند هم بازار مشخص خودش را دارد. البته تعداد كمپاني ها زياد است. به عنوان نمونه ZDF ، دويچه وله، آرته، ديسكاوري، BBC و گرانادا كمپاني هايي هستند كه آثار خارجي مستند را از آنها خريداري مي كنيم. كمپاني هاي توليد فيلم سينمايي هم مشخص است. برخي از آنها هم به فستيوال كن مي آيند. برخي از كمپاني ها فقط تله فيلم توليد مي كنند، مثل بتافيلم كه در اروپا كارش توليد تله فيلم است به غير از فيلم تلويزيوني، آثار ديگري توليد نمي كند. ما هم از اين كمپاني تله فيلم خريداري مي كنيم. كار برخي از كمپاني ها هم توليد كار كودك است، مثل كمپاني جونيور. يا بعضي از كمپاني هاي ژاپني يا كره اي. برخي از شبكه ها عمومي مثل كانال هاي يك تا پنج فرانسه يا تلويزيون راي در ايتاليا يا آرپيپل برنامه هاي تلويزيوني خود را براي پخش به بازار مي آورند. يك سري شركت توزيع كننده داريم كه اين شركت ها بر اساس ذائقه مشتري فيلم ها را جستجو كرده و بعد از خريداري توزيع مي كنند. برخي از كمپاني ها هم سال هاست كه با ما همكاري دارند. اين كمپاني ها با فرهنگ ما آشنا هستند و كارهايي متناسب با ذائقه ما عرضه مي كنند. يك بحث هم شركت هاي داخلي است. ما آثار داخلي را از آنها خريداري مي كنيم. مراكز مستقلي هم در تلويزيون چون خانه خبرنگاران جوان است كارهايي چون كليپ را توليد مي كنند و به ما مي فروشند.
* پس با توجه به اشاره هايي كه شما به كمپاني هاي خريد آثار خارجي كرديد كشور سازنده براي شما مهم نيست و كمپاني بايد كار مناسبي ارائه دهد؟
- غلامرضايي : بله.
* خطوط قرمز براي خريد فيلم ها شامل چه موضوعاتي مي شود، چرا كه خطوط قرمز بنا به اقتضاي زمان مشخص مي شوند؟
- من به جاي عبارت خطوط قرمز كه شما به آن اشاره كرديد، عبارت ملاك ها و معيارها را مي گذارم، چرا كه هر اثر فرهنگي چه تلويزيوني يا كتاب با توجه به اهدافي كه در ساخت يا تدوين آن منظور شده، تاثير فرهنگي دارد. رسانه هم تركيبي از اهدافي چون آموزشي يا اطلاع رساني و سرگرمي است. با توجه به فرهنگ اسلامي، ما در ايران يك سري ملاك هاي اجرايي داريم يا معيارهايي كه در سير كار بايد رعايت كنيم. البته برخي از اين ملاك ها ممكن است تغيير كند. امكان دارد مسائل جديد در رسانه به دليل تنوع به وجود بيايد. يكي از ملاك ها اين است كه شبكه بر حسب تعريفي كه دارد نياز به كاري داشته باشد، بنابراين بر اساس اين نياز كارها خريداري مي شود و اگر نيازي به كاري نباشد، آن كار خريداري نمي شود. نكته ديگر بحث ملاك هاي مندرج در كتابچه تامين برنامه هاي خارجي سيماست كه هر سال اين كتابچه در دسترس قرار مي گيرد. البته يك سري نكات اصولي و ثابت در اين كتابچه هست كه بيشتر شامل مباحث ديني و فرهنگي ايران است و اينكه نبايد برخي از آثار را براي پخش خريداري كنيم. به عنوان نمونه آثاري كه به لحاظ اخلاقي جامعه را مورد هجوم قرار مي دهد و مخرب است. يا آثاري كه تاثير بدي روي بچه ها مي گذارد. از سوي ديگر هم شوراي عالي انقلاب فرهنگي در مصوبات خود يك سري اصول را ابلاغ مي كند كه بعضاً هم در طول سال ممكن است مسائلي پيش بيايد كه در صورت لزوم تصويب كند. ما اين اصول را هم دستورالعمل خود قرار مي دهيم و به لحاظ محتوايي از كتابچه اداره تامين برنامه هم تبعيت مي كنيم. البته اصول در هر بخش (فيلم، سريال، انيميشن و مستند) مشخص است. همچنين اين اصول بنا به اهداف سال هم مشخص مي شود. به عنوان نمونه امسال به نام پيامبر اكرم (ص) مزين شده است. بنابراين سمت و سوي كارها بايد با اين عنوان تطابق داشته باشد. يا بحث جنبش نرم افزاري مطرح مي شود. قطعاً آثار مستند خريداري شده به سمت مستند هاي فناوري و علوم تكنولوژي كشيده مي شود و حجم كارهاي خريداري شده با اين جهت نسبت به سال گذشته افزايش پيدا مي كند. يك سري ملاك هايي هم داريم كه نظر شوراي تامين است. همچنين بخش ديگر نيازسنجي هايي است كه بخش تحقيقات انجام مي دهد. در گذشته بخش تحقيقات هر سه ماه انجام مي شد بعد يك ماهه شد و در حال حاضر هفتگي. در واقع علائق مردم به واسطه نظرسنجي ها مشخص مي شود و به اطلاع ما مي رسد. نكته ديگر برنامه ريزي قبل از سال است كه در معاونت برنامه ريزي انجام مي شود و به لحاظ كمي و كيفي حجم برنامه هاي خارجي در هر بخش مشخص مي شود، حتي طبق اين ضوابط كه در معاونت برنامه ريزي مي شود باكس پخش آثار خارجي و داخلي شبكه ها مشخص مي شود. مجموع اينها ملاك هايي است كه در طول سال براي خريداري كارها لحاظ مي شود.