به گزارش خبرگزاري "مهر" ، در سال گذشته 74 پروژه پژوهشي براي نخستين بار مراحل تصويب خود را در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي گذراند كه 38 پروژه پژوهشي آن مراحل تكميلي خود را طي كرده و 3 كتاب اصول فكر سياسي در قرآن كريم، درآمدي بر مباني اصطلاح نامه علوم اسلامي و فلسفه و شريعت نيز در پژوهشگاه ترجمه شدند.
احياي باقيمانده آثار شهيد اول، جامع السعادات، شرح لمعه و مناط الاحكام نيز از فعاليت هايي بود كه براي نخستين بار در پژوهشگاه صورت گرفت. مفهوم شناسي حكمت سياسي متعاليه، عرفان شناسي، فلسفه سياسي اشراق، فلسفه سياسي مشاء، نقد و بررسي آرا شرق شناسان در باب فلسفه سياسي اسلام، كارگاه علمي ـ پژوهشي فقه سياسي و كارگاه علمي ـ پژوهشي فلسفه سياسي از ديگر فعاليت هاي جديد پژوهشگاه در سال گذشته بود.
پژوهشكده علوم و انديشه سياسي
به گزارش مهر، برگزاري 30 نشست علمي توسط پژوهشكده ها و واحدهاي مختلف پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي فعاليتهاي ديگر بوده است كه از اين مجموعه پژوهشكده علوم و انديشه سياسي 14 نشست، دفتر جنبش نرم افزاري و كرسي آزادانديشي 10 نشست ، مركز اطلاعات و مدارك اسلامي 3 نشست، پژوهشكده تاريخ و سيره اهل بيت (ع) 2 نشست و هسته غرب شناسي و پژوهشكده فقه و حقوق هر كدام يك نشست علمي را برگزار كرده اند.
اهداف علم فقه، اولويت هاي پژوهش فلسفه فقه، بررسي فقهي رابطه حجيت و كارآمدي، بررسي فقهي مسأله تروريسم، بررسي فقهي مسأله شبيه سازي، ساختار فلسفه فقه، قاعده عدالت، مشكلات نظري قانونگذاري در نظام جمهوري اسلامي و بررسي جايگاه و نقش موضوع شناسي در فقه را براي نخستين بار توسط پژوهشكده علوم و انديشه سياسي پژوهشگاه مورد تصويب قرارگرفت.
اين پژوهشكده با همكاري برخي از ديگر مراكز علمي پژوهشي نشست هاي مشتركي برگزار كرده است كه برگزاري جشنواره آيين و خرد، نشست علمي ـ پژوهشي زيبايي شناسي قرآن و هنرها و هفتمين كنگره دين پژوهان كشور از عمده برنامه هاي است كه با همكاري پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي برگزار شده است. در كنار اين فعاليت ها، شركت در اجلاس جهاني جامعه اطلاعاتي تونس و ارائه دروس علوم اسلامي برخي از اقدامات ديگر اين پژوهشكده به شمار آيد.
پژوهشكده فقه و حقوق
درسال گذشته، پژوهشكده فقه و حقوق 5 عنوان كتاب مباني و تاريخ تحول اجتهاد، بررسي فقهي حقوقي مرور زمان، ائمه و علم اصول، پيش فرض هاي فلسفي در علوم اصول و دانش نامه اصوليان شيعه را منتشر كرده و آماده سازي 10 عنوان كتاب جهت انتشار در سال جاري نيز در برنامه هاي اين پژوهشكده قرار گرفته است.
همچنين بازديد اعضاي شوراي علمي اين پژوهشكده از مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي و پژوهشكده رويان زمينه ساز تعاملات علمي خوبي براي پژوهشكده بوده است.
برگزاري نشست شبيه سازي انساني: موضوع شناسي و چالش هاي فقهي و حقوقي كه با استقبال خوبي نيز مواجه شد از تلاش اين پژوهشكده در سال گذشته بود.
انتخاب 7 اثر پژوهشكده فقه و حقوق در جشنواره آيين و خرد، كتاب سال حوزه و هفتمين كنگره دين پژوهان كشور از موفقيت هاي اين پژوهشكده در سال 84 است.
پژوهشكده تاريخ و سيره اهل بيت (ع)
به گزارش مهر، پژوهشكده تاريخ و سيره اهل بيت (ع) در سال گذشته 18 پروژه تحقيقاتي را در دستور كار خود قرار داد كه از مهم ترين اين پروژه ها مي توان به كتاب شناسي ائمه، ديوان نقابت و خلافت عباسي، تاريخ تحول انديشه اعتقادي اماميه از شيخ صدوق تا ظهور خواجه اشاره كرد.
در سال 85 نيز اين پژوهشكده بيش از 12 طرح پژوهشي را در دستور كار خود قرار داد. ضمن اينكه اجراي طرح هاي ناتمام سال گذشته نيز در اولويت كاري قرار گرفت. از مهم ترين طرح هاي سال جاري اين پژوهشكده مي توان به تقابل سنت جاهلي با ارزش هاي ديني در واقعه حرّه، نقش ائمه در گسترش اسلام در ايران، ائمه و جاعلان حديث، ائمه در نگاه اصحاب بر اساس كتاب هاي رجالي شيعه، فرهنگ نامه مؤلفان اسلامي قرن 6و دانش نامه اهل بيت اشاره كرد.
تدوين سير تطور سيره نگاري، بررسي تاريخي نص، علم و عصمت ائمه، تاريخ و فرهنگ و تمدن شيعي در مغرب و اندلس از فتح تا اخراج مسلمانان از اندلس، تاريخ نگاري اسلامي از آغاز سلجوقيان تا پايان عصر تيموري، تاريخ و فرهنگ و تمدن شيعي در دوره سلجوقيان، فرهنگ و تمدن اسلامي در ماوراءالنهر، جانشينان پيامبر(ص) در پرتو شرح نهج البلاغه ابن ابي الحديد، حقوق انساني از ديدگاه معصومان و بازديد علمي تعدادي از محققان اين پژوهشكده از برخي مراكز علمي پژوهشي سوريه و لبنان از فعاليت هاي ديگر اين پژوهشكده خواهد بود.
پژوهشكده علوم و انديشه سياسي
به گزارش مهر، علوم و انديشه سياسي نيز در سال گذشته 22 نشست علمي را با حضور برجستگان و اساتيد حوزه و دانشگاه برگزار كرده است كه 11 نشست مربوط به گروه علوم سياسي، 8 نشست مربوط به گروه فلسفه سياسي و 3 نشست مربوط به گروه فقه سياسي بوده است.
سياست گذاري عمومي، تحولات سياسي ـ اجتماعي ايران معاصر، مفهوم عدالت اجتماعي از منظر اسلام و غرب، رابطه عرفان و سياست، ايران و سازمان تجارت جهاني، روش شناسي انقلاب بر اساس نظريه توكويل، صورت بندي امنيت ملي در حوزه فقه سياسي، مذاكرات هسته اي و مشكلات فراروي آن و پاراديم ائتلاف سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران ازمهم ترين اين نشست ها است.
انتشار 4 كتاب دوام انديشه سياسي اسلام در ايران (دكتر سيدمحمد ناصر تقوي)، مردم سالاري ديني (دكتر مسعود پورفرد)، جايگاه سياسي عالم ديني (دكتر محسن آل غفور) و انديشه سياسي در گفتمان علوي (جمعي از محققان) از نمونه اين كتب است. اين پژوهشكده همچنين در سال گذشته توانست عنوان برگزيده كتاب سال حوزه را با كتاب مردم سالاري ديني و عنوان برگزيده جشنواره آيين و خرد با كتاب دوام انديشه سياسي اسلام در ايران و تاريخ انديشه سياسي متفكران مسلمان را به خود اختصاص دهد.
برگزاري نشست نقد مجموعه آثار متفكران مسلمان با همكاري انجمن مطالعات سياسي حوزه علميه قم از ديگر برنامه‌هاي اين پژوهشكده در سال گذشته بود.
مركز احياء آثار اسلامي
به گزارش مهر، مركز احياء آثار اسلامي با رويكردي جديد به تحقيق و تصحيح كتاب هاي بزرگان شيعه پرداخته كه از آن ميان مي توان به تحقيق و تصحيح آثار شخصيت محور ـ احياء موضوعي ـ تك نگاري هاي تفسيري و ... اشاره كرد.
تصحيح و تحقيق جامع السعادات مرحوم نراقي ـ مناط الأحكام مولي نظر علي طالقاني ـ الروضه البهيّه في شرح اللمعه الدمشقيّه شهيد ثاني ـ حاشية نجّاريه و جامع البين من فوائد الشرحين شهيد اول و انتشار 20 جلد كتاب و آماده سازي برخي عناوين مانند موسوعه امام شرف الدين در 11 جلد، منتقد المنافع مولي حبيب اللّه شريف كاشاني، تحفه رضويّه ، انيس التّجار از جمله اقدامات اين مركز است.
انتشار موسوعه علامه بلاغي در 10 جلد، تفاسير سوره حمد در 2 جلد، شرح زيارت عاشورا در 1 جلد، انيس المجتهدين مرحوم نراقي در 2 جلد، اساس الأحكام مرحوم نراقي در 1 جلد و انوار الفقاهه در حدود 15 جلد نيز در دستور كار اين واحد قرار گرفته است.
گروه اخلاق و تربيت
گروه اخلاق و تربيت پژوهشگاه نيز در راستاي بهينه سازي منابع انساني (پژوهشگر) در حوزه تخصصي اخلاق و تربيت اسلامي اقدام به برگزاري يك دوره كارورزي پژوهش كرد. كارورزان اين دوره پس از طي مراحل مقدماتي و گزينش در مهرماه سال 84 از بين طلاب سطح دو حوزه علميه قم انتخاب شده اند.
كارورزان انتخابي پس از 8 جلسه مقدماتي موظف به ارائه تحقيق و مطالعه متون انتخابي بوده و در پايان تابستان 84 پس از شركت در آزمون مراحل گزينش را طي كرده اند. اين دوره مشتمل بر كتابشناسي اخلاق اسلامي، تبيين و مقايسه مكاتب اخلاقي فلسفه اخلاق، فلسفه علم اخلاق، انسان شناسي اخلاقي ـ تربيتي، علم النفس فلسفي، روانشناسي، علوم تربيتي و فلسفه تعليم و تربيت اخلاق اديان بزرگ، اخلاق كاربردي و حرفه اي است.
در ترم دوم اين دوره آموزشي كه از نيمه دوم بهمن ماه 84 آغاز شده و تا مهرماه سال 86 ادامه خواهد داشت، موضوع انسان شناسي و فلسفه بررسي خواهد شد.
گروه غرب‌شناسي
گروه غرب شناسي نزديك به سه سال پيش ايجاد شده است كه فعاليت هاي اين هسته، بعد از فاز انبوه خواني به ماهيت و قلمرو مطالعات تمدن شناسي و غرب شناسي به صورت علمي و تبيين و تنقيح آن پرداخته و با مطالعات چند ماهه اي كه در مورد تمدن شناسي انجام داد كار خود را در تابستان 84 به پايان برد. حاصل اين مباحثات، تدوين شده در قالب يك كتاب با عنوان فلسفه تمدن است كه به زودي منتشر خواهد شد.
اين گروه در سال گذشته كار مطالعاتي خود را به عنوان اصلي ترين رسالت خود بر موضوع نسبت اسلام و غرب سوق داد و حاصل كار را در سه محور مهم تعريف كرد: استخراج و طراحي نظام مسايل مربوط به اسلام و مدرنيته، جريانات فكري نوين در دنياي عرب معاصر و جريان شناسي روشنفكران ايراني.
گروه سكولاريسم نيز در گام نخست، نظام مسايل مربوط به گفتمان سكولار در غرب را طراحي و ارائه مي كند. اين گروه كه مجموعه اعضاي آن در سطح دكترا مشغول به تحصيل هستند فاز نخست از كار خود را تا خرداد 85 انجام خواهند داد و بعد از تعريف استراتژي هاي تحقيقاتي در زمينه سكولاريسم، پروژه هاي جديد و جدي تري را در دستور كار خود قرار خواهد داد.
گروه ديگر در اين هسته، گروه كارورزي است كه كارهاي مطالعاتي خود را از دي ماه 83 به صورت مباحثه اي شروع كرده، با مباحثه كتاب هايي همچون نخستين رويارويي ايرانيان با دو رويه تمدن بورژوازي غرب، جريانات بزرگ در تاريخ انديشه غرب، سير تكامل عقل نوين زمينه را براي آشنايي با تمدن غرب فراهم آورده است.
اين گروه تا خرداد 86 مطالعات و مباحثات خود را ادامه خواهد داد و پس از آن روند تحقيقاتي را به تدريج آغاز خواهد كرد.
در اين ميان، گروهي نيز گفتگوهاي اوليه را براي تنظيم سند و نقشه كار غرب شناسي آغاز كرده كه اميد مي رود تا اوايل سال جاري اين مجموعه آماده شده براي نقد و ارزيابي به اساتيد و محققين ارائه و ارسال شود.
دفتر جنبش نرم‌افزاري و نهضت توليد علم و آزاد انديشى
در دفتر جنبش نرم افزاري و نهضت توليد علم و آزاد انديشى فعاليت خود را با محورهاي مفهوم سازى (تبيين مفاهيم و ادبيات جنبش نرم افزارى)، فرهنگ سازى (زمينه سازى فرهنگى - اجتماعى جنبش نرم افزارى) آغاز كرد و تاكنون اقدام به برگزاري 11 كرسي آزادانديشي و نظريه پردازي كرده است.
ابن دفتر در سال جاري 13 كرسي ديگر با موضوعات عرفان و معنويت گرايي، مسائل زنان، توسعه اجتماعي، سياسي اجتماعي، اقتصادي، فقه و نظام سازي و فقه و عدالت را نيز در دستور كار خود قرار داده است.