به گزارش خبرنگار اقتصادي مهر، پنجشنبه اين هفته در كاراكاس پايتخت ونزوئلا اعضاي اوپك دور هم جمع خواهند شد تا به بررسي آخرين وضعيت بازار نفت بپردازند. همچنين مسائل مهمي چون مبادله نفت بر حسب يورو و پيوستن كشورهاي جديد از جمله سودان و بوليوي به اوپك در دستور كار اين اجلاس قرار خواهد داشت.
افزون براين، در يك اقدام غيرمعمول قرار است كه هوگو چاوز خود شخصا در اجلاس اوپك، كه با حضور وزيران نفت كشورهاي عضو برگزار مي‌شود، حضور يابد و سخنراني كند. كارشناسان معتقدند برگزاري اين اجلاس در كاراكاس، به هوگو چاوز رئيس‌جمهور ونزوئلا فرصت مناسبي براي تكرار سخنان ضدآمريكايي خواهد داد.
ونزوئلا كه تنها عضو آمريكاي لاتين اوپك است موكدا خواستار كاهش توليد اوپك شده و معتقد است كه عرضه جهاني نفت بيش از ظرفيت بازار نفت است. تحليل‌گران معتقدند كه تقاضاي دولت چاوز براي كاهش توليد اوپك از سوي ديگر اعضاي اين سازمان خصوصا رهبر معنوي آن، عربستان، پذيرفته نخواهد شد.
با اين وجود، پيش‌بيني مي‌شود ونزوئلا كه در ايستادگي در مقابل آمريكا از حمايت ايران برخوردار است، در درخواست خود براي قيمت‌گذاري نفت بر حسب يورو و تعيين حداقل قيمت 50 دلاري براي نفت اوپك پافشاري خواهد كرد.
بسياري از كارشناسان بازار نفت معتقدند در صورتي كه آهنگ رشد اقتصادي جهان در مدت باقي‌مانده سال‌جاري آهسته‌تر شود، ديگر اعضاي اوپك به درخواست كاهش توليد 28 ميليون بشكه‌اي فعلي اين سازمان توجه بيشتري خواهند كرد.
در واقع، اينگونه به نظر مي‌رسد تا زماني كه بهاي نفت پيرامون هر بشكه 70 دلار در نوسان است، احتمال كاهش توليد اوپك بسيار اندك است، چرا كه كشورهاي عضو اين سازمان نمي‌خواهند حتي يك بشكه نفت 70 دلاري را نيز از دست بدهند.
با اين وجود، آنچه كه مشخص است اين مي‌باشد كه تقريبا تمامي اعضاي اوپك به اين نتيجه رسيده‌اند كه تقاضاي جهاني براي نفت در حال كاهش است، كه اين امر احتمال كاهش سقف توليد اوپك را بيشتر مي‌كند. اعضاي اوپك متشكل از الجزاير، اندونزي، ايران، عراق، كويت، ليبي، نيجريه، قطر، عربستان، امارات، و ونزوئلا تقريبا دو سوم ذخاير نفت جهان را در اختيار دارند.
اين كشورها 40 درصد توليد نفت جهان را بر عهده دارند و نيمي از عرضه نفت در سطح جهان نيز از سوي اين كشورها صورت مي‌گيرد. سودان نيز كه داراي ظرفيت توليد 500 هزار بشكه در روز است، به تازگي از سوي اوپك دعوت به حضور دراين سازمان شده است.
اوپك هم‌اكنون از سوي اقتصادهاي قدرتمند جهان براي تلاش در جهت كاهش بهاي نفت، شديدا تحت فشار است. هفت كشور صنعتي در نشست اخير خود خواستار اقدام سريع اوپك در حذف سهميه‌هاي توليد نفت شد.
اما اعضاي اوپك بارها اعلام كرده‌اند كه قيمت‌هاي بالاي نفت به علت كاهش توان پالايش نفت در مصرف‌كنندگان بزرگي همچون آمريكا ايجاد شده است و آمريكا بايد با افزايش ظرفيت پالايشگاهي خود تقاضاي بالاي داخلي را تامين كند، و نه به توليدكنندگان نفت فشار بياورد.
اعضاي اوپك همچنين معتقدند كه اين سازمان در برابر بورس بازي‌هاي فراوان در بازارهاي نفت و تنش‌هاي ژئوپولتيكي همچون شورش در نيجريه كاري نمي‌تواند انجام دهد. افزايش تقاضاي نفت از سوي هند، چين، و خود آمريكا از عوامل ديگر بازار ناآرام و پرالتهاب نفت است كه همواره در تحليل‌هاي مقامات آمريكايي به افزايش تقاضاي هند و چين منحصر مي‌شود.
هم‌اكنون تقاضاي بنزين در آمريكا رو به افزايش است و فصل پرمسافرت تابستان نيز در اين كشور در پيش است كه مطمئنا تقاضاي نفت در اين كشور را كه بزرگترين مصرف‌كننده و واردكننده نفت جهان است، افزايش خواهد داد. در شرايط فعلي به جز عربستان، تمامي اعضاي اوپك با حداكثر ظرفيت در حال توليد نفت هستند و برخي نيز بيش از سهميه خود در اوپك اقدام به توليد نفت مي‌كنند.
از سوي ديگر نبايد فراموش كرد كه طي چند ماه گذشته مازاد عرضه نفت در بازارهاي جهاني موجب افزايش ذخاير استرتژيك نفت خصوصا در آمريكا شده است. اين در حالي است كه آژانس بين‌المللي انرژي موكدا خواستار افزايش توليد اوپك است.
رئيس آژانس بين‌المللي انرژي در اظهارنظري اعلام كرده كه بازار جهاني نفت در شرايط كنوني نيازمند افزايش 2 ميليون بشكه‌اي ظرفيت مازاد توليد است. به اعتقاد وي به منظور كاهش نگراني‌ها در رابطه با مازاد عرضه نفت، بازار جهاني نيازمند 2 ميليون بشكه افزايش ظرفيت مازاد توليد است.
آژانس بين‌المللي انرژي نيز در گزارش جديد خود پيش‌بيني كرده بود قيمت‌هاي بالاي نفت موجب كاهش رشد مصرف سوخت در آمريكا خواهد شد و "وظيفه" افزايش عرضه اوپك را در سال‌جاري تسهيل خواهد ساخت.
در واقع، از ديد آژانس بين‌المللي تنظيم بازار نفت و پايين نگاه داشتن بهاي آن "وظيفه" اوپك است. البته تا زماني كه كشورهايي همچون عربستان سعودي وعده عرضه كافي نفت به مقامات آمريكايي مي‌دهند، اعضاي اوپك نبايد چشم‌انتظار سخنان احترام‌آميزتري از سوي خريداران نفت خود باشند.
آژانس بين‌المللي انرژي همچنين با تكرار تحليل‌هاي طلب‌كارانه خود از اوپك افزوده بود: اعضاي اوپك با وجود اينكه هم‌اكنون با تمام توان در حال توليد نفت هستند، اما در جلوگيري از افزايش بهاي نفت از سطح 70 دلار ناكام مانده‌اند.
آژانس بين‌المللي انرژي همچنين با چشم‌پوشي از افزايش بي‌رويه مصرف نفت در كشورهاي صنعتي، عدم سرمايه‌گذاري كافي در بخش‌هاي بالادستي نفت از سوي توليدكنندگان را عامل رشد بي‌رويه قيمت‌هاي نفت طي ماه‌هاي اخير عنوان كرد.
در واقع، سخنان "محمد باركيندو" جانشين دبيركل اوپك مبني بر اينكه عرضه كافي نفت به بازارهاي جهاني مديون تلاش‌ها و تصميمات اعضاي اوپك است، سخن درستي است كه اعضاي اوپك بايد بر آن پافشاري كنند.
به گفته باركيندو، اوپك از سال 2002 تاكنون با تحمل هزينه‌هاي فراوان و حتي در مواقعي كه بازار با كمبود عرضه نفت نيز مواجه نبوده است، 4.5 ميليون بشكه در روز عرضه نفت خود را افزايش داده است كه رشد بالاي اقتصاد جهاني در شرايط كنوني نتيجه اين اقدامات اوپك است.
به هر حال، به نظر مي‌رسد كه شرايط فعلي فرصت مناسبي براي اعضاي اوپك است تا با اتحاد بيشتري به مصاف مصرف‌كنندگان بزرگ نفتي بروند و همگي خود را نسبت به پيروي از سهميه‌هاي توليد متعهد بدانند.