به گزارش خبرنگار مهر، کتاب مجموعه مقالات «چکامه گذشته/ مرثیه زوال» شامل نوشته های شاپور بهیان به تازگی توسط نشر چشمه منتشر و راهی بازار نشر شده است.
مقالات گردآوری شده در این کتاب، درباره متون ادبی هستند که البته نویسنده در مقدمه کتاب به این مساله اشاره کرده که قصدش از نوشتن این مطالب، تفسیر متون ادبی نبوده است. «نخواسته ام نشان دهم که متن بازنمود واقعیتی است. متن را بازنمود واقعیت در نظر نگرفته ام. برعکس، برمبنای این فرض عمل کرده ام که متن، خود، واقعیتش را می سازد و این واقعیت از خلال گفتمان های یک دوره شکل می گیرد. به عبارت دیگر، کوشیده ام نشان بدهم واقعیت در هر اثر چگونه ساخته می شود، نه این که چگونه بازنمایی می شود.»
مقالات این کتاب به ترتیب در ۲ بخش اصلی «نقد ادبی» و «نظریه پردازی» تقسیم بندی شده اند که برخی از آن ها، پیش تر در جمع اعضای مجله «زنده رود» خوانده و چاپ شده اند. در مقالات «نقد ادبی» بهیان به بررسی آثاری از ادبیات امروز ایران پرداخته است که در این مقالات، نویسنده را به عنوان مولف گفتمانی در نظر گرفته که نحوه دیدن و ساختن واقعیت، او را مشروط کرده است. نوینسده این اثر درمقالات فصل دوم کتاب هم تا حد زیادی از این روش استفاده کرده است اما چون به موضوعات کلی تری متمایز از موضوعات مقالات فصل اول پرداخته، آن ها را در این فصل آورده است.
عناوین مقالات فصل «نقد ادبی» به این ترتیب است: «چکامه گذشته/ مرثیه زوال»، «در مصاف با دیگری»، «نویسنده همچون شمن است»، «صادق هدایت و نوشتن درباره ی دیکتاتور»، «صادق هدایت و حزب توده ی ایران»، «مهمان ناخوانده در شهر پلید»، «داستان های توده ای ابراهیم گلستان»، «از دُژستان تا آرمان شهر» و «ملت سازی در عصر رضاشاه».
«رمان به عنوان ترجمه»، «دیکنز، رورتی، کوندرا»، «عزایم خوانی در شب آخرین داوری»، «گئورگ لوکاچ و آیرونی»، «مدخلی بر نوع شناسی داستان کوتاه»، «یادداشت های داستانی»، «نویسنده، ادبیات و اقلیت»، «رمان تاریخی لوکاچ» و «سایه روشن های گارد جوان».
در قسمتی از مقاله «رمان به عنوان ترجمه» از این کتاب می خوانیم:
این را پیش تر گفتیم که مهم ترین تمهیدی که سروانتس در دن کیشوت به کار می زند ایجاد این باور در خواننده است که متن در دست او ترجمه ای است از متنی دیگر. البته کتابِ اول دارای یک «من» مولف است که حتما خودِ سروانتس است. اما بعد پای نویسنده ی دیگری را به میان می آورد بی آن که به نقش او اشاره کند. کم کم معلوم می شود که بد فکری هم نیست. در فصل هشت کتابِ اول در میان نبرد دن کیشوت و ملاکی خشمگین، ناگهان روایت خود را قطع می کند و اعلام می دارد که نویسنده ی اولی گزارش داده که نتوانسته چیز دیگری درباره ی فتوحات این سلحشور به صورت مکتوب به دست آورد. نویسنده ی «دوم» باور نمی کند که هیچ گزارشی باقی نمانده باشد...
این کتاب با ۲۵۴ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۱۸۰ هزار ریال منتشر شده است.