خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ: گزارش پایانی و جمع بندی اخبار کتاب این هفته را در حالی منتشر می کنیم که خلاف رویه هفته های گذشته، اخبار چندانی درباره آماده سازی نمایشگاه منتشر نشد. بنابراین مرور اخبار این هفته حوزه کتاب را با دو خبر مربوط به سخنان و مواضع مسئولان وزارت ارشاد آغاز می کنیم. این هفته حسین نوش آبادی سخنگوی وزارت ارشاد و محمد سلگی مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی در دو خبر مستقل از هم، به بیان توضیحاتی درباره خریدهای حاشیه ساز وزارت ارشاد و انتخاب سرگروه های نظارت بر کتاب در اداره کتاب ارشاد پرداختند.
توضیحات سخنگوی ارشاد درباره خریدهای حاشیه‌ساز ارشاد
نوش آبادی صبح سه شنبه ۱۷ اسفند در نشست خبری خود با رسانه ها، در خصوص خرید حمایتی وزارت ارشاد از یک عنوان از کتاب‌های عطا‌ء‌الله مهاجرانی شد، گفت: من هم این خبر را در رسانه‌ها دیدم که مربوط به خرید یک کتاب از یکی از شخصیت‌های قبلی کشور بوده است. این کتاب از قبل مجوز خود را دریافت کرده بود و به تازگی برای آن مجوزی صادر نشده بود و همانطور که عرض کردم مجوز آن مربوط به گذشته است و نه حال حاضر.
وی در توضیح بیشتر گفت: برای تجدید چاپ این اثر، درخواستی ارائه شده بود که با دقت مورد بررسی قرار گرفت و مطابق با معیارها و ضوابط نشر تشخیص داده و مجدد تجدید چاپ آن صادر شد. هیچ اشکال محتوایی در خصوص این کتاب وجود نداشت و تعداد محدودی هم از نسخه‌های آن مثل کتاب‌های بسیاری دیگر از ناشران خریداری شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کتاب‌هایی را که منطبق با ضوابط و معیارهای فرهنگی باشد در سبد خرید خود قرار می‌دهد.
انتخاب سرگروه‌های نظارت بر کتاب فرآیندی گام به گام و تدریجی است
اما خبر مهم دیگر این هفته این بود که محمد سُلگی مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی هم درباره برخی تغییرات صورت گرفته در اداره کتاب توضیحاتی ارایه کرد.
سُلگی تشکیل کارگروه تجدید نظر را یکی از اقدامات دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی برای این منظور دانست و گفت: در مواجهه با مورد اول، اداره کتاب از اردیبهشت ۱۳۹۴ و بعد از نمایشگاه کتاب تهران کارگروهی تحت عنوان کمیته تجدید نظر را مامور کرده تا تمامی گزارش‌هایی که حاوی نگرانی در باب محتوای آثار است را بررسی کند. نتایج متفاوتی از این بررسی‌ها حاصل شده است. در مواردی بسیار محدود اعتراض وارد بوده و اثر غیر قابل چاپ شناخته شده است. در مواردی اصلاحاتی به کتاب وارد شده است و در بسیاری از موارد نیز اعتراضات وارد نبوده است. این رویه کماکان ادامه دارد. شورای کتاب و کمیته تخصصی هیات نظارت، در بررسی و اعلام نظر در خصوص این دسته از آثار کمیته تجدید نظر را همراهی کرده اند.
وی افزود: در مواجهه با مورد دوم، یعنی سخت گیری‌های احتمالی، هم روش مورد اول اجرا می‌شود و شکایات رسیده از مولفان و ناشران مورد بررسی قرار می‌گیرند. در هر دو حالت با ناشر یا پدیدآورنده اثر مذاکره و گفتگو می‌شود. اداره کتاب تلاش دارد از سویی پاسدار ضوابط نشر و ارزش‌های انقلاب و اسلام باشد و هم اینکه به رشد و توسعه نشر کشور که ضامن توسعه فرهنگ کشور است، مدد رساند. اجرای این نظارت سخت و توان فرساست و اداره کتاب در این زمینه از رسانه‌ها، که پیشروان جبهه فرهنگی کشورند، انتظار حمایت، همراهی و مساعدت دارد.
پاسخ صالحی درباره بازخوانی برخی کتاب ها در ارشاد
خبر دیگر، مربوط به گفتگوی معاون فرهنگی وزیر ارشاد با خبرنگار مهر است که شنبه این هفته انجام شد و صالحی در این مصاحبه گفت که بازخوانی برخی کتاب‌ها که انتقادهایی نسبت به آنها از سوی بعضی افراد و رسانه‌ها وارد می‌شود، به معنی بازبینی برای لغو مجوز آنها نیست.
سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی عصر امروز شنبه ۱۵ اسفند در یکی دیگر از برنامه‌های دیدار عمومی خود با اهالی نشر و کتاب که در محل انتشارات اقبال در تهران تشکیل شد، در پاسخ به سوال خبرنگار مهر که خواستار توضیحات او در خصوص مسائلی که اخیرا در مورد بازبینی انبوهی از کتاب‌ها در وزارت ارشاد و در رسانه‌ها مطرح می‌شود، شد، گفت: همانطور که قبلا گفته ام ما بر اساس ضوابط نشر مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی عمل می‌کنیم و این ضوابط و ساختار آن، معیار عملکرد ما است. در واقع کتاب‌ها در همین مسیر مجوز می‌گیرند و طبیعتا کتاب‌هایی که مجوز می گیرند، مورد حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند.
صالحی افزود: وقتی اشکالات و انتقادهایی به کتاب‌های مجوزدار صورت می‌گیرد، ما به اسناد پیشین مراجعه می‌کنیم که ببینیم بررس‌های ما کتاب را چگونه بررسی کرده‌اند و حال اگر خودمان می‌خواستیم آن را بررسی کنیم، چگونه این کار را انجام می دادیم. هر مجموعه‌ای می‌تواند خطاهایی داشته باشد گاهی از این جهت که کتابی که می‌بایست مجوز بگیرد، مجوز به آن نمی‌دهند و گاهی از این حیث که کتابی که نمی‌بایست مجوز می‌گرفت، به آن مجوز داده است. طبیعتا در مقابل هر نقدی، می‌باید پاسخ روشنی داشت.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: آنچه در اداره کتاب و در بررسی کتاب‌ها صورت می‌گیرد، حاکی از یک عملکرد و یک روال طبیعی است و زمانی کتاب‌هایی مورد نقد قرار می گیرند ممکن است نیاز به یک بازخوانی داشته باشند، اما این بازخوانی به معنی بازبینی در جهت لغو مجوز صادر شده برای آن نیست بلکه به معنای نگاه مجدد به آن چیزی است که می بایست در خصوص مسائلی که در خصوص آن مطرح شده است، پاسخی در خود داشته باشد. در این مسیر (بازخوانی) ممکن است احیانا مواردی به نظر بیاید که بخش اندکی از یک کتاب و یا بخش اعظمی از آن تشخیص داده شود، نیاز به یک بازنگری مجدد کامل دارد.
واکنش مهدوی راد به سخنان پرویز درباره جلسات هیئت نظارت بر نشر
رئیس هیات نظارت بر اجرای ضوابط نشر به اظهارات اخیر معاون اسبق فرهنگی وزیر ارشاد درباره تعداد اندک برگزاری جلسات این هیات، واکنش نشان داد و آن را تکذیب کرد. این خبر هم از جمله اخبار مهم این هفته بود.
حجت الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد با اشاره به انتقاد صورت گرفته از سوی محسن پرویز، معاون اسبق امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تعداد اندک برگزاری جلسات هیات نظارت، گفت: من موضع آقای پرویز و مطالب ایشان در مصاحبه با نسیم آنلاین را از اساس تکذیب می‌کنم و برای وی متاسف هستم. من آقای پرویز را دوست دارم و ایشان زمانی که در معاونت ارشاد حضور داشتند، به ما لطف داشتند و ما هم با وی همکاری می‌کردیم. در نگاه کلان هم من و برخی از دوستان با برخی از جریان‌های موجود مخالف بودیم اما به دلیل نیک نفسی آقای پرویز با او همکاری و همدلی داشتیم.
وی افزود: در یکسال اخیر آقای پرویز مصاحبه‌هایی کرده است که من همانطور که در مصاحبه قبلی هم عنوان کردم، برای او اظهار تاسف می‌کنم. پیش از این هم من در یکی از مصاحبه‌ها به آیه «و لا تقف ما لیس لک به علم» (چیزی را که آگاهی دقیق ندارید، از آن پیروی نکنید) اشاره کرده‌ام. آقای پرویز ضمن مصاحبه با خبرگزاری مذکور، عنوان می‌کند که اطلاعات دقیقی درباره برگزاری جلسات هیات نظارت بر نشر ندارد؛ اگر این طور است چرا درباره موضوعی که اطلاعات دقیقی درباره آن ندارد، اظهارنظر می‌کند؟
برگزاری جشن دوازده سالگی نهاد کتابخانه های عمومی کشور
مراسم گرامیداشت دوازدهمین سالروز تاسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور که صبح روز یکشنبه ۱۶ اسفند در سالن پیام تهران برگزار شد. در این مراسم حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدیان، نماینده ولی فقیه در دانشگاه‌ها و سید رضا صالحی امیری مشاور فرهنگی رئیس جمهور و رئیس کتابخانه ملی به سخنرانی پرداختند.
انتخاب دومین پایتخت کتاب ایران
یکی از اخبار روز دوشنبه این هفته هم خبر انتخاب دومین پایتخت کتاب ایران بود. به موجب این خبر، در مراسم اختتامیه دومین دوره اجرای طرح پایتخت کتاب ایران، شهر نیشابور به عنوان پایتخت کتاب ایران معرفی شد.
سال گذشته اهواز این عنوان را به خود اختصاص داده بود.
تصویب خرید ۵۲ هزار و ۱۹۰ نسخه کتاب توسط ارشاد از ناشران
یکی از اخبار حوزه کتاب در این هفته که مربوط به وزارت ارشاد می شود، این است که در جلسه ۵۴۹ هیئت انتخاب و خرید کتاب تعداد ۲۷۱ عنوان کتاب در ۵۲ هزار و ۱۹۰ نسخه به مبلغ کل ۷ میلیاردد و ۲۸ میلیون و چهارهزار ریال جهت خرید به تصویب رسید.
پایان فعالیت غرفه ایران در نمایشگاه کتاب مسقط
روز شنبه ۱۵ اسفند، اولین روز این هفته، بیست و یکمین دوره نمایشگاه کتاب مسقط هم به کار خود پایان داد. این دوره از نمایشگاه در فضایی به مساحت ۱۴ هزار متر مربع برگزار شد و در آن بیش از ۹۰۰ غرفه در ۳ سالن فعالیت داشتند. پاکستان و ایتالیا برای اولین بار در این نمایشگاه شرکت کرده بودند. بیشترین ناشران از کشور‌های مصر با ۱۲۴ ناشر، لبنان ۷۹ ناشر و سوریه با ۶۹ ناشر درنمایشگاه حضور داشتند.
به این ترتیب، فعالیت‌های غرفه ایران در بیست و یکمین دوره نمایشگاه کتاب مسقط هم پایان یافت.
برگزاری نکوداشت ایرج افشار
مراسم نکوداشت ایرج افشار، همزمان با نودمین سال تولد این کتاب شناس و ایران شناس فقید و چهارمین رئیس کتابخانه ملی ایران، عصر روز سه شنبه ۱۸ اسفند با حضور جمعی از چهره های فرهنگی کشور از جمله حجت الاسلام سید مصطفی محقق داماد، حسین انتظامی، احمد مسجد جامعی، سید رضا صالحی امیری، عبدالله انوار، سید محمد کاظم بجنوردی و نماینده سازمان علمی فرهنگ و آموزشی ملل متحد (یونسکو) در تالار همایش های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در تهران برگزار شد.
آغاز جشنواره خیریه تبادل کتاب
جشنواره خیریه اهدای کتاب به نقاط محروم ایران به مناسبت فرارسیدن ایام عید نوروز، توسط مرکز تبادل کتاب آغاز شد.
به این ترتیب و به موجب اطلاعات این خبر که روز یکشنبه ۱۶ اسفند منتشر شد، از آن جایی که بسیاری از خانواده‌های ایرانی در اواخر اسفند اقدام به خانه تکانی می‌کنند، علاقه‌مندان می توانند کتاب‌های غیرضروری خود را از طریق مرکز تبادل کتاب بسپارند تا این کتاب‌ها به دست اهلشان برسند.
جمع آوری کتاب های این طرح تا فردا جمعه ۲۱ اسفند ادامه دارد.
معرفی فهرست نهایی جایزه کتاب نیوزلند
این هفته همچنین، نامزدهای دریافت جایزه نقدی کتاب نیوزلند با معرفی ۵ اثر و ۵ نویسنده در حوزه‌های ادبیات، شعر، کتاب‌های غیرادبی و کتاب‌های گرافیکی از سوی هئیت داوران این جایزه اعلام شد.
این خبر هم مربوط به روز سه شنبه ۱۸ اسفند بود و به موجب آن، امسال هئیت داوران جایزه کتاب نیوزلند فهرستی از نامزدهای شایسته دریافت این جایزه را در بخش‌های ادبیات، شعر، کتاب‌های غیرادبی و کتاب‌های گرافیکی معرفی کردند و در هر بخش از ۵ اثر به عنوان بهترین‌ها نام بردند.
هئیت داوران جایزه کتاب نیوزلند به زودی برنده نهایی هر یک از حوزه های یاد شده را در روز دهم ماه می سال جاری انتخاب و به مخاطبان کتاب معرفی می کند.