خبرگزاری مهر، گروه استان ها-ناصر رمضانی:دیار پرگوهر ایران‌زمین، در عرصه گردشگری دارای جاذبه‌های متنوع و متعددی است که در این کره خاکی چون نگینی درخشان در فرهنگ، تمدن و ادب می‌درخشد.
این کشور منحصربه‌فرد که در عقبه خود فرازها و فرودهای بسیاری را تجربه کرده، آکنده از مشاهیر، آثار و بقایایی از تمدن کهن تاریخ بشریت است که در سیر مطالعات تاریخی وفرهنگی جهان، بخش‌های بسیاری از سطور کتب قطور تاریخ را به خود اختصاص داده است.
در این میان در غربی‌ترین نقطه استان تهران، شهرستان ملارد از آثار و جاذبه‌های گردشگری تاریخی، مذهبی و طبیعی برجسته‌ای برخوردار است که در ذیل این گزارش به تفکیک به آن پرداخته خواهد شد.
نقوش صخره‌ای با قدمت ۴۵۰۰ هزارساله
کوه کفترلو یکی از آثار تاریخی منحصربه‌فرد دهستان اخترآباد شهرستان ملارد محسوب می‌شود، اثری که با قدمت بیش از چهار هزار سال، هنر پیشینیان را بر دل‌سنگ به تصویر می‌کشد، حکاکی و تراش نوشتاری و تصویری بر روی این تپه آن‌چنان ارزنده است که مسئولان میراث را مجاب ساخت در سال ۱۳۸۲ با شماره ۹۹۰۲ آن را به ثبت ملی برسانند.
نقوش حیوانی، انسانی و هندسی با تلفیقی از خطوط ساده، عمودی و مورب و شکسته، تجلی‌گاه هنر مردمان ادوار دور است که هنرمندانه آنچه را که در ذهن می‌پروراندند و با دستان توانای خود بر دل‌سنگ ماندگار ساختند تا امروز بعد از گذشت بیش از چهار هزار و ۵۰۰ سال، یاد کنیم ازآنچه در بر دل این کوه نهفته است.
این اثر جذاب و به‌یادماندنی می‌تواند به میزبانی خاطره‌انگیز برای عموم مشتاقان و دلدادگان به فرهنگ و تمدن ایران‌زمین در این خطه از استان تهران بدل شود.
تپه ارسطو راوی ۴۲۰۰ سال زندگی مستمر
تپه ارسطو یکی دیگر از آثار ارزنده تاریخی ملارد به شمار می‌رود، اثری که از پیشینیان به یادگار مانده و در حال حاضر شهرستان مذکور، میراث دار تپه‌ای است که راوی حکایت‌های بسیاری است، ۹ هزارسال قدمت و چهار هزار و ۲۰۰ سال زندگی مستمر و بدون وقفه در این خطه به همراه کشف آثار سفالی از عصر آهن، انبار آذوقه و اسکلت‌های انسان، همگی مؤید شکوه، عظمت و اقتدار ایرانیان در ادوار دور است.
تپه مورداشاره در کیلومتر هشت جاده صفادشت شهرستان ملارد از میراث‌های ارزشمند و قابل‌توجهی به شمار می‌رود که طبق نظر کارشناسان، فرازها و فرودهای بسیاری را از سر گذرانده است.
مجتبی شاهقلیان معاون فرماندار ملارد در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص میزان بازدید از این اثر عنوان کرد:درگذشته پژوهشگران و علاقه‌مندان به آثار تاریخی ایران‌زمین از کشورهای کره و ژاپن در این محدوده حضور یافته‌اند اما تقویت مضاعف تعداد گردشگران، مستلزم معرفی هرچه بیشتر این اثر و البته ارتقای زیرساخت‌های رفاهی در منطقه خواهد بود.
وی در خصوص پیشینه تاریخی تپه ارسطو گفت:یکی از نکات قابل‌توجه در خصوص اثر مورداشاره، سابقه صنعتی این محدوده در ادوار دور گذشته است.
شاهقلیان عنوان کرد:اکتشاف سنگ آسیاب از دیگر نکات قابل‌توجه در این حوزه به شمار می‌رود که مؤید انجام فعالیت‌های صنعتی در منطقه مذکور است.
معاون فرماندار ملارد گفت:تپه ارسطو در ۱۲شهریورماه سال ۱۳۸۰ با شماره ۳۷۹۳ به ثبت ملی رسیده است.
تپه بالکین دروازه ورود به شهری باستانی
تپه بالکین یا ترکمان، یکی دیگر از آثار ارزشمند تاریخی در شهرستان ملارد بوده که وسعت آن قریب به ۶۰ هزار مترمربع تخمین زده می‌شود و در ۵۰۰ متری شرق روستای مهرچین از توابع بخش مرکزی این شهرستان واقع‌شده است.
حبیب‌الله جم کارشناس و پژوهشگر تاریخ در خصوص قدمت تپه بالکین گفت:بر اساس آثار و شواهد به‌دست‌آمده، قدمت این اثر به چهار هزار سال قبل بازمی‌گردد و با عنایت به آثار موجود، احتمال وجود شهری باستانی در دل این تپه وجود دارد که قطعیت و دستیابی به آن مستلزم کاووش های فنی و تخصصی خواهد بود.
جم عنوان کرد:ا این ثر ارزشمند در۱۶ خرداد سال ۱۳۵۶ و با شماره ۱۶۴۶ به ثبت ملی رسیده است.
گردشگری مذهبی/رایحه خوشِ عترت در امامزاده بی‌بی سکینه(س)
شهرستان ملارد در عرصه گردشگری مذهبی نیز حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد، منطقه مذکور با عنایت به بافت خاصی که از آن برخوردار است، عشق به اهل‌بیت(ع) در آن موج می‌زند و همواره در طول سال شاهد خیل عظیم مشتاقان ائمه معصومین(ع) و دلدادگان به مذهب شیعه است.
یکی از برجسته‌ترین مراکز معنوی و مذهبی در این حوزه به امامزاده بی‌بی سکینه(س) معطوف می‌شود، زیارتگاهی که میزبان پیکر پاک و مطهر خواهر علی بن موسی‌الرضا(ع) و فرزند امام موسی بن جعفر(ع) است.
شاهقلیان معاون فرماندار ملارد در تشریح مختصات و مشخصه معماری این بقعه مقدس عنوان کرد:ساختمان اصلی این زیارتگاه به نمای سنگ مزین شده و داخل بقعه نیز به‌صورت آینه‌کاری و دارای ضریح نقره‌ای و گنبد کاشی‌کاری و گلدسته است.
وی افزود:اخیراً یک کَمپ گردشگری با قریب به ۴۰ اتاق و ۲۰ سکوی اتراق اقامتی برای میزبانی از زائران این مکان مقدس احداث‌شده است.
معاون فرماندار ملارد عنوان کرد:این اثر مذهبی و ماندگار، در غرب شهرستان ملارد از بخش صفادشت و در مسیر جاده ترانزیتی شهریار-اشتهارد قرارگرفته است.
امامزاده قاسم(ع) تجلی‌گاه شوق و شعور
در دامنه جنوبی کوه تخت کیکاووس که از مناطق تاریخی روستای بیدگَنه محسوب می‌شود، بقعه امامزاده قاسم(ع) قرار دارد که میزبان شیفتگان خاندان پیامبر اکرم(ص) است.
ورودی امامزاده در ضلع جنوبی آن قرار دارد و در بالای ورودی، یک نورگیر و در طرفین آن دو طاق نمای آجری و بر فراز طاق‌نماها، دو قاب چهارگوش دیده می‌شود.
سنگ‌قبر این بقعه مقدس از جنس مرمر است و بنای آن به دوران ایلخانان یا مغولان بازمی‌گردد و این نشان می‌دهد که این بقعه متبرکه از قدمتی دیرین و کهن برخوردار است.
شاهقلیان در خصوص این اثر مقدس در شهرستان ملارد گفت:با عنایت به‌مرورزمان، بنای مذکور دچار کهنگی و استهلاکاتی بود که بخش‌هایی از آن در طول سالیان بازسازی و مرمت‌شده است.
وی افزود:از نکات قابل‌توجه در این امامزاده، وجود مهرهایی از دوران ایلخانی است که نشان از ارتباط عمیق مردم آن دوران با امامزاده مذکور دارد.
دشت شقایق پهنه‌ای ۵۰۰ هکتاری زیر پای سمبل عشق و آرزو
شهرستان ملارد در حوزه گردشگری طبیعی نیز توانمند است، موقعیت طبیعی و جغرافیایی این خطه از استان تهران، چنان اراضی طبیعی زیبا و برجسته‌ای را خلق کرده که شهره آن زبانزد خاص و عام است.
سخن از دشت شقایق است، محدوده‌ای ۵۰۰ هکتاری که خشک‌سالی و ریز گردها حیات آن را به مخاطره انداخته اما همچنان این محدوده یادآور زیبایی‌های وصف‌ناشدنی است.
هرساله در فصل بهار، این ظرفیت گردشگری طبیعی، میزبان صدها هزار گل شقایق است، گل‌هایی که با جلوه‌نمایی انبوهشان عشق و شیدایی را به رخ بینندگان می‌کشند، البته وضعیت آب و هوایی به زیبایی این عرصه نیز تأثیر گذاشته اما همچنان خطه مورداشاره از اراضی برجسته این شهرستان به شمار می‌رود که نگاه‌های بسیاری به آن دوخته‌شده تا شاید روزگاران سرخ و سبز گذشته را مجدداً بازیابد.
رضا صفدری کارشناس منابع طبیعی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص این ظرفیت و پهنه وسیع جغرافیایی عنوان کرد:در ۸۰ کیلومتری تهران و ۳۰ کیلومتری غرب شهرستان ملارد دشتی موسوم به شقایق وجود دارد که با داشتن اقلیمی جغرافیایی و جانوری از نمونه آثاری محسوب می‌شود که همواره بخش قابل‌توجهی از مردم این دیار، چشم‌انتظار سر از خاک درآوردن شقایق‌های چشم‌نواز این خطه هستند.
وی افزود:با عنایت به بررسی کلی وضعیت استان تهران، منطقه گردشگری اخترآباد، به‌عنوان یک مقصد نوظهور در استان تهران با بهره‌مندی از مجموعه‌ای از جاذبه های تاریخی، فرهنگی و بخصوص طبیعت‌گردی از مناطقی حائز اهمیت و برجسته این خطه محسوب می‌شود.
روستای گمرکان، مسیر اقتصادی در گذرگاه تاریخ
روستای گمرکان یکی از مناطق تاریخی قابل‌توجه در این خطه تاریخی به شمار می‌رود که می‌توان آن را به‌عنوان روستایی نمونه در حوزه گردشگری روستایی نام برد که همچنان بافت سنتی ساختمان‌های آن، تصویری از بناهای تاریخی و اصیل کهن روزگاران را به نمایش می‌گذارد.
این منطقه، در شمال دهستان اخترآباد از بخش صفادشت شهرستان ملارد قرار دارد که برای دسترسی به آن باید از جاده آسفالته ای که از سه‌راهی شهریار، اشتهارد و اخترآباد به سمت غرب و مناطق کوهستانی اخترآباد، کشیده شده عبور کرد، در کیلومتر ۳۳ این جاده رو به سمت شمال، مسیری است که به روستای گمرکان منتهی می‌شود.
معاون فرماندار ملارد در تشریح معنای گمرکان گفت:در مورد عنوان این محدوده، برخی از روستائیان معتقدند در این گذرگاه کوهستانی، یک قلعه نظامی با یک پاسگاه مرزی برای نگهبانی و نظارت برآمد و شد کاروانیان وجود داشته است.
وی افزود:به‌واقع گمرکان به معنای گمرک و اخذ عوارض است که با عنایت به اعزام کاروان‌های متعدد تجاری و...از بخش زرند ساوه به مقصد اشتهارد و بوئین‌زهرا و مسافران قم به رشت از طریق جاده‌های هم‌جوار این روستا، موقعیت خاص اقتصادی به این روستا بخشیده بوده که باعث درآمدزایی مطلوبی برای ناحیه مذکور می‌شده است.
شاهقلیان گفت:برخی این جاده را دو یولی به معنای شتر رو نیز می‌نامیدند که درمجموع تمامی این نام‌گذاری‌ها مؤید نقش مؤثر ارتباطی محور مذکور است.
معاون فرماندار ملارد عنوان کرد:این روستا علاوه بر چشم‌انداز طبیعی، زیبا و بافت قدیمی، دارای تپه باستانی در شمال روستا است که در امتداد شمال به جنوب قرار دارد و قدمت آن به هزاره اول قبل از میلاد تخمین زده می‌شود.
از نان فتیر تا درمان روماتیسم با شن‌های خاص اخترآباد
شاهقلیان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در تشریح خوراکی محلی این خطه از استان تهران گفت:آنچه می‌توان به‌عنوان سوغات سنتی این عرصه از آن نام برد، شامل نان فتیر می‌شود که از اصلی‌ترین خوراک و تغذیه‌های جامعه عشایری مستقر در این کوهستان به شمار می‌رود.
وی در خصوص لباس‌های محلی و ریشه قومی این روستای تاریخی عنوان کرد:ریشه و نسب اصلی ساکنان روستای مذکور به قوم شاهسون بازمی‌گردد و پوشش آن‌ها نیز معطوف به لباس‌های شاهسونی می‌شود.
شاهقلیان با اشاره به مرسوم بودن پرورش شتر به‌عنوان یکی از پیشه‌های رایج در این محدوده که تا سالیان اخیر نیز از رونق قابل‌توجهی برخوردار بوده، گفت:گردشگری سلامت یکی دیگر از ظرفیت‌های برجسته این خطه به شمار می‌رود که اغلب موردتوجه برخی سالمندان روستایی ساکن در این منطقه قرار دارد.
وی افزود:وجود شن‌هایی خاص که غالباً ریش‌سفیدان برای درمان روماتیسم از آن بهره می‌برند، یکی دیگر از ظرفیت‌های موجود این حوزه است.
صنایع‌دستی شهرستان ملارد
ملارد در حوزه صنایع‌دستی نیز دستی توانا بر آتش دارد، منبت‌کاری، فرش، گلیم، معرق، تراش شیشه و نقاشی روی شیشه از نمونه هنرهای دستی به شمار می‌رود که در نقاط متعدد این شهرستان رایج است و کم‌وبیش به‌صورت پراکنده از سوی برخی روستانشینان انجام می‌شود.
معاون فرماندار ملارد از پولک‌دوزی و منجوق‌دوزی نیز به‌عنوان دیگر صنایع‌دستی مرسوم در این خطه از استان تهران نام می بردکه نقش مؤثری در اشتغال خانگی ایفا می‌کند.
وی افزود:تراش شیشه یکی دیگر از توانمندی‌های هنری این شهرستان به شمار می‌رود که کیفیت محصولات تولیدی آن با محصولات چک و آلمان برابری می‌کند.
چمچه قاشق دعایی برای باران
آیین‌های سنتی، یکی از نکات برجسته در جذب گردشگری محسوب می‌شود که به فراخور موقعیت طبیعی و منطقه‌ای، آب و هوایی و فرهنگ و سنت سکونتگاه‌های انسانی در اقصی نقاط کشور از تعدد و کثرت خاص به خود برخوردار است.
شهرستان ملارد نیز در این حوزه با آیینی خاص روبرو است که هنوز نیز در برخی مناطق روستایی اخترآباد، نوجوانان به آن مبادرت می‌ورزند.
مراسمی تحت عنوان چمچه قاشق که به‌نوعی دعایی برای طلب باران از ایزد منان در مواقع خشک‌سالی به شمار می‌رود.
چمچه قاشق، مراسمی است که کودکان و نوجوانان با مراجعه به درب منازل روستایی از صاحب‌خانه نخود، سبزی، رشته و برخی دیگر از اقلام موردنیاز برای تهیه آش را طلب می‌کنند.
بعد از جمع‌آوری حبوبات و مواد موردنیاز تهیه آش، تمامی خانواده‌های روستایی در نقطه‌ای مشخص جمع می‌شوند و با پخت و تهیه آش، آن را تقسیم و تناول می‌کنند و به‌نوعی می‌توان گفت این غذا به‌سان نذری محسوب می‌شود که مردم روستا به‌موجب آن دعای بارش را به‌جای می‌آورند.
مراکز اقامتی مسافران و گردشگران شهرستان ملارد
به‌طور طبیعی، یکی از الزامات تقویت و افزایش گردشگری، معطوف به توسعه زیرساخت‌های رفاهی و اقامتی همچون هتل‌ها و مسافرخانه‌ها می‌شود.
اگرچه شهرستان ملارد فاقد چنین امکاناتی است اما با آماده‌سازی مدارس و مفروش و تجهیز کردن آن به امکانات رفاهی از مسافران عبوری و هدف، میزبانی می‌کند.
محسن یقین لو معاون فنی و عمرانی فرمانداری ملارد در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در خصوص علت عدم وجود هتل‌ها و مسافرخانه‌ها در این شهرستان گفت:اگرچه وجود هتل یا مسافرخانه در این منطقه مطلوب خواهد بود، اما نمی‌توان از آن به‌عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر یادکرد.
وی افزود:هم‌جواری ملارد با دو کلان‌شهر تهران و البرز باعث شده تا نیاز چندانی در این حوزه احساس نشود زیرا مسافرانی که قصد استفاده و بهره‌گیری از هتل‌ها یا مسافرخانه‌ها رادارند با پیمودن مسیری ۶۰ تا ۹۰ دقیقه‌ای در کرج یا تهران به هتل و مسافرخانه دسترسی پیدا خواهند کرد.
جانمایی مراکز و خدمات فوریتی در مواقع اضطراری
آنچه ضریب امنیت خاطر مسافران و گردشگران را تقویت می‌کند، به تأمین امکانات اورژانسی و اضطراری در مسیرها و مراکز گردشگری بازمی‌گردد.
با عنایت به اهمیت موضوع، ستاد تسهیلات سفر شهرستان ملارد در قالب طرح سلامت نوروزی تدابیر و تمهیدات ویژه‌ای را اندیشیده که پیرو آن آتش‌نشانی، هلال‌احمر، درمانگاه سیار، اورژانس و...در دونقطه غربی و شرقی این منطقه در ایام نوروز مستقر خواهند شد.
ورودی غربی در منطقه صفادشت و ورودی شرقی در تقاطع ملارد، دو حوزه‌ای است که خدمات فوریت دار و اضطراری و امکانات لازم برای تأمین آن جانمایی و تعبیه‌شده تا مسافران نوروزی با آرامش خاطر، ایامی خوش و خاطره‌انگیز را در سرزمین خوشه‌های طلایی تجربه کنند.