آستان قدس رضوی، بی‌شک مهمترین پناهگاه همه ایرانیان و البته تمامی شیعیان و آزادیخواهان جهان است و از این رو، مدیریت آن از منظر فرهنگی همواره بسیار مهم و حیاتی است.

خبرگزاری مهر- حسن شیخ حائری: چندی پیش بود که آستان امام مهربانی‌ها، یار خدوم خود حجت‌الاسلام و المسلمین واعظ طبسی را از دست داد تا تولیت جدید آن مضجع نورانی، توسط رهبر حکیم انقلاب منصوب شود.

مرور حُکم رهبر انقلاب به حجت‌الاسلام رئیسی نشان می دهد که در این حُکم، دو سرفصل بسیار مهم از سایر سرفصل ها و رهنمودها، قابل تمییز است:

یک. ضرورت خدمت به زائران و مجاوران آستان

مقام معظم رهبری در بندهای دو و سه این حُکم، تولیت جدید را به «خدمت به زائران بویژه ضعفا و نیازمندان» و «خدمت به مجاوران بویژه مستمندان و مستضعفان» توصیه می‌فرمایند که خود، نشان دهنده ضرورت توجه روزافزون و ملموس آن آستان مقدس به نیازمندان و مستمندان است.

جالب این که معظم له در بخش پایانی حُکم نیز، دوباره جناب آقای رئیسی را به نکات دو و سه، یعنی همین دو نکته اشاره شده، بازتوجه می‌دهند که خود، بر بارِ اهمیت این دو نکته حیاتی می افزاید.

البته آن گونه که در رسانه ها منعکس شد، تولیت جدید در مصاحبه کوتاهی که با یکی از خبرنگاران داشته است، کلیدواژه و سرفصل «زائرمحوری» را مورد تاکید قرار داده است که گویای درک درست حُکم رهبرانقلاب از سوی جناب آقای رئیسی است؛ اگرچه «مجاورمحوری» هم می تواند کامل کننده و مکمّل آن باشد.

دو. ظرفیت عظیم فرهنگی آستان قدس رضوی

بهتر است این بخش از حُکم رهبر را عینا نقل کنیم: «آستان قدس، ظرفیت فرهنگی عظیمی است که می‌تواند در فضای عمومی کشور و جهان اسلام، اثرگذاری کند. شایسته است با کمک خبرگان فرهنگی، بیشترین بهره از این ظرفیت کم نظیر در ترویج معارف قرآن و مکتب اهل بیت علیهم السلام گرفته شود.»

به بیان دیگر، رهبرانقلاب، آستان قدس رضوی را، بیش از هرچیز، مجموعه‌ای با ظرفیت عظیم فرهنگی می‌دانند که می‌تواند فرهنگ عمومی اسلامی را در داخل و خارج از کشور تحت الشعاع قرار دهد؛ به همین دلیل است که ایشان، کمک گرفتن از خبرگان فرهنگی را به تولیت جدید آن آستان مقدس، فرا می خوانند تا هدفِ متعالیِ ترویجِ معارف قرآن و مکتب اهل بیت علیهم السلام محقق شود.

بنابراین می‌توان گفت که بر تولیت فعلی است که در زمینه تقویت ظرفیت فرهنگی آن آستان و بر اساس دستور رهبرانقلاب و منویات ایشان، تشکیل اتاق فکر فرهنگی آستان مقدس با حضور خبرگان فرهنگی بویژه نخبگان فرهنگی استان خراسان رضوی را در دستور کار قرار دهد تا بر اساس آن، تاریخچه فعالیت‌های فرهنگی آن مجموعه عظیم، با هدف کشف نقاط ضعف و قوت آن و به منظور بازتعریف سیاست‌ها و برنامه‌ها در جهت اثرگذاری بیشتر فعالیت ها در سطح فرهنگ عمومی و فرهنگ بین‌الملل و بویژه جهان اسلام جمع آوری و آماده شود.

سه. لزوم فراخوان برای تشکیل اتاق فکر فرهنگی

بدیهی است اگر این اتاق فکر بتواند با یک فراخوان عمومی، ذهنِ تمامیِ صاحبان ایده و دغدغه مندان عرصه فرهنگ و بویژه اردتمندان حضرت علی بن موسی الرضا(ع) را فعال کند تا از این طریق، ارزیابی دقیق و جامعی از ریز و درشت فعالیت‌های فرهنگی آستان قدس رضوی انجام گیرد؛ در آن صورت، کار اتاق فکر برای جمع‌بندی نهایی و اخذ تصمیمات سرنوشت‌ساز و تاثیرگذار، آسان تر خواهد بود.

این گونه است که می‌توان «فرهنگ محوری» را در رأس هرم آستان قدس رضوی، به کلیدواژه‌های «زائرمحوری» و «مجاورمحوری» افزود و امیدوار بود که آن آستان درخشان، بیش از پیش در ترویج عملی فرهنگ معارف کاربردی قرآن و اهل بیت علیهم السلام موفق باشد و زمینه را برای رونق تمدن نوین اسلامی با رویکرد اصلاح سبک زندگی اسلامی در دنیای امروز فراهم کند.

در عین حال می‌توان امید داشت که با تدبیر تولیت جدید آستان قدس، فضای نوینی برای همدلی و همیاری و مشارکت همه نهادها و سازمان‌های استان خراسان رضوی در جهت محوریت بخشیدن به فرهنگ، بسط یابد تا بر این اساس، مشهد الرضا بتواند الگویی برای همه استان های کشور و البته در برنامه‌ریزی بلندمدت، الگویی برای جهان اسلام باشد تا نظام بین الملل، بیشتر از گذشته، شاهد تاثیرگذاری فرهنگ و تمدن نوین اسلامی باشد.

همچنین باید توجه داشت که بر اساس نظر بسیاری از کارشناسان، امروزه این هماهنگی و همیاری، به شکل کامل و جامع، برقرار نیست و این شهر، آرام آرام به سمتی در حرکت است که بُعد تفریحی و توریستیِ شهر، بر بعُد معنوی و زیارتی آن، چیره شده و لازم است تا به این هشدار فرهنگی، توجه لازم مبذول شود.

البته فراموش نمی کنیم که آستان قدس رضوی در زمینه امور خدماتی و اقتصادی هم، فعالیت‌های شگرف و بزرگی را به منصه ظهور رسانده است؛ اما ذکر این نکته هم ضروری است که بخش اقتصادی، همواره به عنوان پشتوانه مالی خدمات فرهنگی تعریف شده است و این نکته باید، قوی تر از گذشته به عنوان یکی از رویکردهای جدّی آستان قدس رضوی باقی بماند.