خبرگزاری مهر، گروه استانها- زینب امیدی: از میان جنگل‌های هزارساله بلوط و سینه‌کش کوه‌پایه‌های سترگ زاگرس جنوبی که می‌گذری به “سی سخت” می‌رسی که چون نگینی سبز، سر بر دامن سپید دنا نهاده و آرمیده است.
آنجا که کوه‌ها پشت‌درپشت هم ایستاده و بلوط‌های هزارساله زاگرس قد برافراشته‌اند، چشمه‌ها می‌جوشند ورودها می‌خروشند، شهر سی سخت با طبیعت رازگونه خودنمایی می‌کند.
نام شهر سی سخت برگرفته از داستان کیخسرو پادشاه کیانی و بیژن سردار بزرگ ایران‌زمین و ۲۹ نفر از مردان جنگجوی این سردار بزرگ است.
بیژن سردار کیانی و ۲۹ تن از یاران خود درراه عبور از کوه قدش مستان دنا براثر کولاک شدید جان خود را از دست دادند و نام این شهر را به یاد سی مرد بزرگ و سخت، سی سخت گذاشتند.
شهر سی سخت در ۳۵ کیلومتری شمال غربی شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد و در دامنه کوه چهار هزار و۴۰۹ متری قله حوض دال کوه دنا در انبوه جنگل‌ها و تاکستان‌ها و باغ‌های سیب جا خوش کرده است.
اختلاف ارتفاع بلندترین و پست‌ترین نقاط منطقه بالغ‌بر ۳۰۰۰ متر است و برای سفر به این شهر کوهپایه‌ای سبز و زیبا از می‌توان از شهر یاسوج و از جاده یاسوج به سی سخت و یا از جاده سمیرم به سی سخت گذر کرد.
تپه قلات کوه گل کوه دنا، چشمه میشی، چشمه سه(چشمه سیاه)، بن رود، تنگ را، اشکفتوی، چشمه زنگویی، آبشار بریدون، لهوس، دریاچه نمک کوه گل، دریاچه کوه گل، منطقه برف کرمو، قله قلم، باغات انگور و سیب و گردو دشتک آبشار دره ناری بن رود و روستای کوخدان کریک تنگ کلنجه، کوه گل، تنگ حراء، توفال، آبشار بلیو، قله دنا، مورگل، قزل قله وگردنه بیژن، گردنه بز کش، روستای دهنو، آبشار نول، چشمه میشی، چشمه سردآب و تپه اسپیدو از زیباترین مناطق گردشگری این شهر هستند.
در این شهر کوهپایه‌ای چشمه‌های زلال و گوارا از هر گوشه ای سر برآورده و با خود آبادانی را به همراه آورده است.
رودخانه ماربر که در شمال دنا از شرق به غرب جاری است، با گذشتن از چند روستا و تنگ خرسان، به رودخانه "خرسان" تغییر نام می‌دهد و پس از عبور از تنگه‌های باریک به رودخانه "بشار" می‌پیوندد .
محل پیوند رودخانه‌های خرسان و بشار، ناحیه‌ای جنگلی است که زیبایی خیره‌کننده‌ای دارد و ارتفاع این محل از سطح دریا ۱۳۰۰ متر است که پائین ترین نقطه منطقه حفاظت‌شده دنا به شمار می‌رود.
"چشمه میشی" بزرگ‌ترین و پرآب‌ترین چشمه این شهر است که به چشمه "بشو" معروف است و نامش برگرفته از داستان کیخسرو و تن به آب سپردن او در این چشمه است.
این چشمه در پائین گردنه بیژن قرارگرفته و آب گوارای این چشمه آب آشامیدنی شهر و زمینه‌ای زراعی ده بزرگ سی سخت را تأمین می‌کند.
چشمه سرد یکی دیگر از چشمه‌های زیبای این شهر است که در منطقه کوه گل می‌جوشد و به طبیعت حیات می‌بخشد.چشمه توف شاه در تمام فصول سال دارای آبی گوارا و خنک است و در مسیر صعود به قله قرار داردو چشمه تاگی برای آبیاری باغات انگور و سیب و گردوی منطقهٔ کلنجه استفاده می‌شود.
چشمه سیاه، چشمه ریز، چشمه بی آیی و چشمه توف نیز از دیگر چشمه‌های این شهر دیدنی است.
درياچه کوه گل که در شمال شهرستان بويراحمد و در شمال شرقي شهر توريستي سي سخت در «دهانه انبري» گردنه مشهور «بيژن» و تپه‌های «کوه گل» واقع‌شده است از زیبایی‌های شگفت‌انگیزی است که گوشه ای از بهشت را در قاب تماشا می‌نگارد.
این درياچه يکي از زيباترين نواحي استان است و در فصل بهار که اطراف دریاچه از گلهای زرد و قرمز پوشیده می‌شود و آب دریاچه چون آیینه می‌درخشد، می‌توانی خارهای را به تاریخ زندگی‌ات اضافه کنی که هیچ‌گاه از یاد نخواهد رفت.
در فصل تابستان نیز این دریاچه از انواع گلهای شقايق و گياهان وحشي و آیین خوش عطر کوهستان مملو می‌شود.
اين درياچه در حدود ۳۲ کيلومتر با شهر ياسوج مرکز استان فاصله دارد و در فصل تابستان، تجمع پرندگان مهاجر همراه با پرندگان بومي در سواحل و کنار درياچه، زيبايي حیرت‌انگیزی پديد می‌آورد.
انواع مرغابي و اردک کله‌سبز، لک‌لک، حواصيل، درنا، خروس کولي و چنگر ازجمله پرندگان مهاجری هستند که بر زیبایی این دریاچه می‌افزایند.
دریاچه زیبای کوه گل، دشت‌های لاله‌های واژگون و آبشار زیبای تنگ نمک با نمای بسیار طبیعی و آب‌وهوای مطبوع در این شهر چون نگینی می‌درخشند.
منطقه حفاظت‌شده دنا در فاصله ۱۰ کيلومتري ارتفاعات جنوبي منطقه یکی از مهم‌ترین مراکز توریستی در سطح کشور است که در محدوده‌ای به وسعت نیم هکتار و در فصل بهار و تابستان از زیبایی خاصی برخوردار است.
حفاظت‌شده دنا بافاصله پنج کيلومتري از آبشار دره ناري با موقعيت بارز و منحصربه‌فرد در ارتفاعات صعب‌العبور و با ارتفاعي قريب ۱۰۰ متر در موقعيت جنوب غربي قله مورد کل دنا واقع‌شده است.
منطقه حفاظت‌شده دنا ازنظر تنوع گونه‌های گیاهی بسیار باارزش بوده و با توجه به مجموعه درختان و گیاهان جنگلی، مرتعی، دارویی، خوراکی و تزئینی، سرمایه ژنتیکی باارزشی محسوب می‌شود.
حیات‌وحش این منطقه معرف تنوع زیستی جانوران کوهستان زاگرس است و گونه‌هایی همچون خرس قهوه‌ای بزرگ، انواع عقاب، پلنگ و گرگ و انواع گربه‌های وحشی، شاهین، کبک، هما و سنگ چشم نمونه‌ای از تنوع زیستی در این منطقه هستند.
آبشار بهرام بیگی در روستای دلی بهرام بیگی از توابع بخش مرکزی شهرستان دنا در ۵۰کیلومتری شمال غرب سی سخت و ۷۰کیلومتری یاسوج، مرکز استان قرار دارد.
این آبشار از ارتفاعات با ارتفاعی حدود ۳۵ متر با آب بسیار خنک و گوارا به سمت دره‌های پرپیچ‌وخم که پوشیده از درختان چنار و گردو با قدمت چند صدساله و پوشش گیاهی متنوع در دامنه آن آبشار زیبا به سمت دشت‌های پایین‌دست سرازیر می‌شود.
از مهم‌ترین صنایع‌دستی این روستا که به دست هنرمندانه زنان و دختران تولید می‌شود می‌توان به قالی، قالیچه، گبه، گلیم و خورجین اشاره کرد.
همچنین عسل، گردو، خشکبار، صنایع‌دستی و انواع فرآورده‌های لبنی مانند کشک، کره و روغن حیوانی، سوغات روستای دلی بهرام بیگی به شمار می‌روند.
کوه گل نام قسمتی از طبیعت دنا واقع در نزدیکی شهر سی سخت است که دارای چشمه‌های آب‌معدنی، دریاچه‌های فصلی و دامنه‌های پوشیده از گُل است.
این منطقه زیبا در فاصله هشت کیلومتری شرق سی سخت قرار دارد و وجود طبیعت بکر و مناطق حفاظت‌شده و رودخانه کوه گل از جاذبه‌های دیگر در این مکان هست که در سال‌های اخیر توسط میراث فرهنگی برای رعایت حال مسافران و گردشگران کار سکو سازی، زیر ساخته‌ها و مراکز بهداشتی انجام‌شده است.
ده شیخ یکی از غارهای استان کهگیلویه و بویراحمد است که در دو کیلومتری روستای ده شیخ در ۵۱ کیلومتری شهر یاسوج و ۳۵ کیلومتری شهر سی سخت قرار دارد و بر اساس بررسی‌های زمین‌شناسی، شکل‌گیری این غار مربوط به دوره دوم زمین‌شناسی است که در طی سالیان طولانی، براثر ریزش نزولات جوی، حفره‌هایی در غار ایجادشده و آب درون حفره‌ها به بیرون راه‌یافته و موجب تشکیل قندیل‌های اعجاب‌انگیز و دالان‌های زیبا شده است.
غار ده شیخ یکی از شگفت‌انگیزترین غارهای شناخته‌شده در کشور است به‌طوری‌که به آن لقب "علی‌صدر ۲" داده‌اند.
از دیگر غارهای زیبای کوه دنا در سی سخت، غار نول است که با طول ۸۰ متر دارای چند تالار پلکانی و انشعاب‌های مختلف بوده و ارتفاع دهانه غار از سه تا ۲۰ متر تغییر است.
سقف و بدنه غار از سنگ‌های آهکی و قندیل‌های زیبایی پوشیده شده و در عمق غار چند چشمه وجود دارد که از آن‌ها آب زلال و خنکی جاری می‌شود و دخالت‌های انسان پیرامون چشمه‌ها و قنات‌های اطراف این غار بیانگر استفاده از این مکان در دوره‌های گذشته بوده است.
به نظر می‌رسد این غار درگذشته به عنوان پناهگاه موقتی مورد استفاده قرار می‌گرفته ا sj.
گردنه ی بیژن بزرگ با ۳۲۰۰ متر ارتفاع در شش کیلومتری شمال شرقی سی سخت، مرتفع ترین گردنه ی ماشین رو در کشور است.
زَنگویی یکی از مناطق زیبای گردشگری در فاصله دو کیلومتری غرب سی سخت واقع‌شده است و بهترین فصل برای گردش در این منطقه فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه است.
بوته های خوشبوی جاشیر، قارچ های کوهی، بوته های گینه، گلهای شقایق و سنبل و آلاله و لاله‌های واژگون و همچنین درختان بلوط ازجمله جاذبه‌های دیدنی این منطقه است.
شهر زیبای سی سخت که طبیعت روحی بهشتی بر آن دمیده است، از شمال به شهرستان لردگان، از شرق به سمیرم، از جنوب به شهرستان بویراحمد و از غرب به شهرستان کهگیلویه محدود می‌شود.
این شهر زیبا و کوهپایه‌ای که روستاهای سبز و شیبدارش در دامنه کوه روستاهای آلپ را تداعی می‌کند، مقصد مناسبی است برای آنانکه، طبیعت و رودخانه و جنگل و کوه دغدغه هایشان را می زداید و روحشان در ترنم بهاری یک چشمه تازه می شود و دیگر گونه دوست می دارند.