خبرگزاری مهر، گروه بین الملل ـ رامین حسین آبادیان: «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه در ماه سپتامبر سال گذشته میلادی یعنی حدود ۷ ماه پیش دستور حملات هوایی جنگنده های ارتش این کشور به مواضع تروریست های تکفیری در سوریه را صادر کرد. این دستور پس از درخواست رسمی دولت دمشق برای دخالت نظامی روسیه صادر شد. در واقع درست چیزی حدود یک سال پس از آغاز عملیات ائتلاف آمریکایی ضد داعش در سوریه به بهانه مبارزه با داعش، عملیات نظامی روسیه در سوریه کلید خورد.
دخالت نظامی روسیه در سوریه علی رغم اینکه به صورت کاملا قانونی و به درخواست رسمی دولت دمشق صورت گرفت، موج گسترده ای از انتقادات غربی ها و ایالات متحده آمریکا را به دنبال داشت. غربی ها و به ویژه آمریکا که با حمایت های مالی ـ تسلیحاتی و لجستیکی خود از تروریست های تکفیری طی سالهای گذشته از عوامل اصلی طولانی تر شدن زمان بحران سوریه محسوب می شوند، طبق همان سیاست معروف و همیشگی «یک بام و دو هوای» خود روسیه را آماج انتقادات گسترده قرار داده و از آن به عنوان مانع جدی در مسیر تحقق صلح در سوریه یاد کردند.
روسیه اما بدون توجه به حجم بی سابقه ای از انتقادات آمریکا و غرب عملیات گسترده ای را علیه تکفیریها در اقصی نقاط سوریه آغاز کرد. این دخالت نظامی در واقع پس از آن آغاز شد که سوریه از یک جهت توسط جنگنده های ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا هدف حملات گسترده قرار می گرفت و از سوی دیگر تکفیریها نیز روز به روز بر حجم اقدامات تروریستی علیه نظامیان و غیرنظامیان سوری می افزودند.
دخالت نظامی روسیه در سوریه و عملیات این کشور علیه تروریست های تکفیری منجر شد تا تمامی نقشه های آمریکا و متحدان منطقه ای آن به ویژه عربستان سعودی و ترکیه نقش بر آب شود. درست در شرایطی که به نظر می رسید آمریکایی ها و غربی ها در تدارک یک سناریوی خطرناک علیه دولت دمشق هستند، دخالت نظامی روسیه ـ مسأله ای که هیچگاه پیش بینی آن را نمی کردند ـ تمامی معادلات آنها را بر هم زد.
واقعیت این است که آمریکا و متحدان غربی و عربی آن تلاش می کردند تا از یک سو با تشدید عملیات های هوایی علیه مواضع ارتش سوریه و دولت دمشق و از سوی دیگر افزایش حمایت های مالی ـ تسلیحاتی از تروریست های تکفیری، دو سناریوی خطرناک برنامه ریزی شده خود در سوریه را عملیاتی سازند؛
۱ـ فرسایشی کردن جنگ داخلی در سوریه به منظور تضعیف ارتش این کشور به گونه ای که بشار اسد دیگر قادر به بقا در رأس هرم قدرت در کشور نباشد.
۲ـ فراهم کردن زمینه مناسب برای انجام عملیات نظامی مستقیم علیه دولت دمشق در صورت ناکارآمدی گزینه «حمایت از تکفیریها» و «گسترش هرج و مرج».
با این وجود، به دنبال عملیات نظامی روسیه در سوریه، آمریکا و دیگر متحدانش در منطقه هر یک به نحوی از دخالت نظامی روسیه در سوریه طی ۷ ماه گذشته متضرر شدند. از یک سو برنامه ریزی طولانی مدت ایالات متحده برای تضعیف ارتش سوریه و فراهم آوردن زمینه مناسب به منظور اجرای سناریوی «اقدام نظامی» آن به درب بسته خورد و از سوی دیگر، موازنه قدرت در سوریه به کلی دستخوش تغییر شده و کفه ترازو در این زمینه به سمت نیروهای دولتی در این کشور سنگینی کرد.
این در حالی است که ترکیه نیز در طول حملات هوایی جنگنده های روسی به مواضع تکفیریها سیلی محکمی از مسکو خورد. ترکیه که همواره با ارائه انواع و اقسام کمک های لجستیکی به تروریست های تکفیری داعش، پایان بحران سوریه را با تأخیر مواجه کرده، دخالت نظامی روسیه در سوریه را در نقطه مقابل اهداف خود در این کشور قلمداد کرد.
جنگنده های روسی از یک سو با حملات هوایی دقیق به تانکرهای حامل نفت سرقتی داعش در مسیر سوریه به ترکیه، ضربه جبران ناپذیری به تجارت آنکارا با این گروه تروریستی وارد آوردند و از سوی دیگر با حملات خود به حومه استان لاذقیه از گسترش نفوذ نظامیان ترکیه ای در نزدیکی این منطقه جلوگیری کردند. عصبانیت دولت آنکارا از عملیات نظامی روسیه در سوریه تا حدی بود که ارتش ترکیه در کمال تعجب یک فروند جنگنده «سوخو ۲۴» روسیه را به بهانه نقض حریم هوایی این کشور هدف قرار داده و سرنگون کرد.
علاوه بر این، عربستان سعودی از دیگر طرف های درگیر در سوریه محسوب می شود که ضربات سنگینی را به دنبال دخالت نظامی روسیه در سوریه متحمل شد. رژیم سعودی که به ضرس قاطع می توان از آن به عنوان دشمن شماره ۲ محور مقاومت در منطقه پس از رژیم اشغالگر صهیونیستی یاد کرد، پس از دخالت روسیه در سوریه به یکباره نتیجه تمامی حمایت های مالی ـ تسلیحاتی خود از تکفیریها را بر باد رفته دید. سعودیها که محور مقاومت در منطقه را تنها مانع در برابر خود به منظور دستیابی به سیاست هایشان می دانند، طی سالهای اخیر هرآنچه در چنته داشتند بیرون آوردند تا شاید ضربه مهلکی بر پیکره مقاومت در سوریه وارد آورند؛ و این درست همان رؤیایی است که مقامات سعودی سالهاست به دنبال تحقق آن هستند.
عملیات نظامی روسیه در سوریه در کنار حضور مستشاری ایران و همچنین مشارکت نیروهای حزب الله لبنان در کنار ارتش این کشور جان تازه ای به نیروهای سوری بخشیده و توازن قدرت را به نفع دمشق تغییر داد. ارتش سوریه با حمایت های گسترده از سوی متحدان خود موفق شد در مناطق مختلف این کشور پیشروی های گسترده ای را به دست آورد. طی یک و دو ماه اخیر نیز پیروزی ها و دستاوردهای مختلف ارتش سوریه در استان حلب، تکفیریها را به کلی زمین گیر کرد؛ تکفیری هایی که به دنبال تسلط بر حلب و معرفی آن به عنوان پایتخت خود بودند.
البته پیروزی ها و دستاوردهایی که طی ماه های اخیر در استان حلب ـ پایتخت اقتصادی سوریه ـ محقق شد، حاصل اقدامات ارتش سوریه و ایستادگی خود آنها بوده است، اما به هیچ وجه نمی توان از نقش روسیه در پوشش عملیات های زمینی نظامیان سوری در نبرد با تکفیریها در حلب چشم پوشی کرد.
تغییر موازنه قدرت در سوریه به دنبال عملیات نظامی روسیه در این کشور دو دستاورد بزرگ را برای دمشق به دنبال داشت؛
۱ـ وادار شدن ایالات متحده آمریکا به دست کشیدن از اقدام نظامی مستقیم و غیرمستقیم علیه دولت دمشق و نشستن بر سر میز مذاکره و در نهایت برقراری آتش بس در سوریه.
۲ـ وادار شدن معارضان سوری به عدم کارشکنی های گسترده در مسیر حل سیاسی بحران این کشور با توجه به تحقق دستاوردهای گسترده توسط ارتش سوریه با پشتیبانی هوایی روسها.
بر این اساس، روسیه پس از تحقق اهداف برنامه ریزی شده خود از عملیات نظامی در سوریه به حضور خود در این کشور ـ نه به طور کامل ـ پایان داد؛ اهدافی که مهم ترین آنها تضعیف قدرت تروریست های تکفیری و وادار ساختن حامیان آنها به نشستن بر سَر میز مذاکرات بود.
در هر صورت، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه دستور خروج بخش عمده ای از نیروهای این کشور از سوریه را صادر کرده است و این بدان معناست که روسیه به طور کامل از نبرد با تکفیریها در سوریه دست نکشیده است. بدون شک در آینده نیز پشتیبانی هوایی و دریایی ارتش روسیه از عملیات های نظامی ارتش سوریه در مقابله با تکفیریها ادامه خواهد یافت. این درست همان چیزی است که «عمران الزعبی» وزیر اطلاع رسانی سوریه پس از دستور اخیر پوتین اعلام کرده است.