خبرگزاری مهر-گروه استانها: در غربی‌ترین نقطه ایران، استان ایلام با ۴۲۰ کیلومتر مرز مشترک با عراق قرار دارد که طی سال‌های اخیر به‌واسطه مرز بین‌المللی مهران به یکی از مهم‌ترین مناطق مرزی کشور برای تردد زائران و صادرات کالا تبدیل‌شده است.
مرز مهران به‌عنوان امن‌ترین مرز کشور به‌واسطه نزدیکی به شهرهای مذهبی عراق مهم‌ترین گذرگاه مرزی کشور برای زائران عتبات عالیات محسوب می‌شود به‌طوری‌که روزانه پنج هزار زائر از این مرز تردد دارند.
علاوه بر ظرفیت‌های مهم زیارتی در این مرز، طی سال‌های گذشته با برپایی مراسم بزرگ اربعین مرز مهران طی یک هفته میزبان یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار زائر برای رفت‌وآمد است که خود نشان از اهمیت، امنیت، علاقه و سهولت دسترسی زائران به این مرز دارد.
مرز مهران درواقع به‌عنوان مهم‌ترین مرز زمینی کشور برای رفتن به عتبات عالیات شناخته می‌شود و در زمان اربعین، زائران بیش از ۲۱ استان کشور از این مرز تردد دارند. اهمیت زیارتی این مرز آن‌قدر بالا است که زائران حاضر هستند مشکلات و سختی‌های راه را قبول کرده و از این مرز تردد کنند.
رونق صادرات در کشور که طی سال‌های اخیر مورد تأکید مسئولان کشوری هم قرارگرفته، در مرز مهران نیز موردتوجه بوده و این مرز به‌عنوان یکی از مناطق مهم تجارت ایران و عراق به شمار می‌رود به‌طوری‌که سالانه بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار کالا از این مرز صادر می‌شود.
در بحث تجارت در مرز مهران نقاط ضعفی مثل استفاده نکردن مردم منطقه از ظرفیت واردات کوله بری و علاوه بر این بحث مهم تبدیل مرز مهران به منطقه آزاد تجاری که دو بار در مجلس تاکنون رد شده، دیده می‌شود چراکه مردم منطقه و استان به‌خوبی از ظرفیت‌های اقتصادی مرز استفاده نمی‌کنند درحالی‌که مردم مهران و روستاهای مرزی دارای مشکلات عمیق اقتصادی هستند و هرروز بر تعداد خانوارهای مهاجر افزوده می‌شود.
رشد ۱۰ درصدی صادرات از مرز مهران
آمارها در سال ۹۴ از رشد ۱۰ درصدی صادرات از مرز مهران حکایت دارد، آن‌طور که فرماندار مهران می‌گوید: یک میلیارد و ۶۴۵ میلیون دلار كالا در سال گذشته به كشور عراق از طریق مرز بین‌المللی مهران صادرشده که این میزان صادرات در سال ۹۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن، ۱۰ درصد افزایش داشته است.
مراد ناصری عنوان می‌کند: وضعیت صادرات در مرز مهران روند صعودی دارد و هیچ مشكلی درزمینهٔ صادرات كالاها از این مرز به كشور عراق نداریم ضمن اینكه تلاش می‌کنیم با ایجاد امكانات رفاهی برای تجار و بازرگانان، امر صادرات در این مرز تسهیل شود.
روزانه حدود ۵ هزار زائر از مرز مهران وارد عراق می‌شوند
در ایام مختلف سال مرز مهران میزبان هزاران زائر است، در همین ارتباط مدیر پایانه مرزی مهران بابیان اینکه کار تردد مسافر به‌صورت قانونی و در قالب کاروان‌های حج و زیارت از این مرز انجام می‌شود، گفت: روزانه نزدیک به پنج هزار زائر از طریق پایانه مرزی مهران راهی شهرهای مذهبی عراق می‌شوند.
اسد محمدی عنوان می‌کند: سال گذشته بیش از سه میلیون و ۳۰۰ هزار نفر زائر و مسافر از مسیر این پایانه مرزی برای زیارت شهرهای مذهبی به کشور عراق تردد کرده‌اند.
مشکلات بزرگ در کنار بی‌توجهی مسئولان کشوری
مرز مهران باوجوداین همه ظرفیت زیارتی و تجاری متأسفانه دارای مشکلات عمیق زیرساختی است که طی سال‌های اخیر به‌رغم وعده‌های فراوان هنوز مورد بی‌توجهی مسئولان کشوری در بحث اعتبارات قرار دارد.
در حال حاضر در بحث اقتصادی مرز مهران چندان برای مردم شهر مهران و استان رونق نگرفته است و مهم‌ترین مشکل در این حوزه نبود سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های شهرستان و کمبود امکانات است.
طی سال‌های اخیر برنامه‌های مهمی برای رونق اقتصادی در شهرستان مهران و این مرز طراحی شد که یکی از طرح‌ها تصویب منطقه ویژه اقتصادی مهران بود و متأسفانه بعد از سال‌ها به دلیل عدم سرمایه‌گذاری در حد حرف و تابلو ماند.
چهار بانده شدن مسیر ایلام - مهران، اتصال راه‌آهن غرب به ایلام و مهران، احداث فرودگاه، تبدیل مهران به منطقه آزاد تجاری، توسعه زیرساخت‌های پایانه مرزی مهران، احداث هتل‌های چند ستاره و امکانات رفاهی، افزایش راه‌های ارتباطی به مرز مهران، ایجاد گذرگاه‌های جدید مرزی در شهرستان، ایجاد پارکینگ بزرگ، افزایش فضای فیزیکی پایانه مرزی، ایجاد امکانات بیشتر برای صادرات کالا و...بخشی از وعده‌های محقق نشده در مرز مهران برای استفاده از ظرفیت‌های زیارتی و تجاری این مرز است.
جالب است بدانید در همین ایام اربعین سال گذشته ده‌ها مسئول ارشد کشوری از رئیس مجلس گرفته تا وزیر بهداشت، وزیر ارتباطات، وزیر کشور و معاونان چند وزارت خانه ازجمله راه از مرز مهران بازدید و بر حل مشکلات زیرساختی مرز مهران تأکید کرده‌اند ولی بازهم این مشکل در مرز وجود دارد و خبری از حل آن‌ها نیست.
بی‌توجهی به این مرز آن‌قدر زیاد است که مسئولان کشوری و استانی حتی حاضر نیستند اعتباری ویژه برای جاده دوطرفه مهران به ایلام و حذف نقاط حادثه‌خیز و بهسازی مسیر اختصاص دهند، درحالی‌که هرسال وعده این مهم را می‌دهند ولی متأسفانه این مسیر ظرفیت تردد در روزهای عادی را هم ندارد.
مشکلات راه‌های ارتباطی شهرستان مهران
راه‌های ارتباطی و به‌خصوص مسیر ایلام به مهران مهم‌ترین مشکل زیرساختی مرز مهران است، رئیس پلیس‌راه استان ایلام دراین‌باره معتقد است: روزانه سفرهای متنوع و پرحجم با وسایل نقلیه ناهمگون به جاده ایلام -مهران تحمیل می‌شود و این مسیر دارای جاده‌ای کم‌عرض است که سنگینی بار ترافیکی در سطح بزرگراه را تحمل می‌کند.
وی می‌گوید: پروژه تعریض و دو بانده کردن این جاده در حال اجراست اما تا زمان تکمیل آن رانندگان باید با درک عمیق‌تری نسبت به شرایط، وارد این جاده شوند در آن رانندگی کنند.
۴ بانده شدن جاده ایلام - مهران تکمیل شود
مشکلات مرز مهران بارها مورد اعتراض نمایندگان قرارگرفته ولی متأسفانه توجهی نشده است، احمد شوهانی نماینده ایلام در مجلس شورای اسلامی گفت: باید مشکل بیکاری مخصوصاً بیکاری فارغ‌التحصیلان حل شود. مشکل بیکاری در استان ایلام در وضعیت حادی قرار دارد.
وی افزود: رئیس مجلس شورای اسلامی در ایام اربعین به شهرستان مهران سفر کردند و به تقویت جاده‌ها تأکید داشتند اما تاکنون اقدامی در این رابطه صورت نگرفته است. نکته دیگر اینکه وزیر راه و شهرسازی اعتبارات لازم را برای ۴ بانده کردن محور مهران - ایلام رسیدگی کند و موضوع راه‌آهن ایلام نیز نباید فراموش شود.
آزادراه کرمانشاه - ایلام - مهران نیازمند ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار
یکی از مهم‌ترین نیازهای استان ایلام و مرز مهران توسعه راه‌های ارتباطی است، دراین‌ارتباط معاون عمرانی استانداری ایلام می‌گوید: اعتبارات استانی جوابگوی حجم اعتباری این پروژه نیست و قرار از طریق اوراق مشارکت این پروژه اجرایی شود.
شاپور پولادی عنوان می‌کند: باید راه‌های استان ایلام با توجه به افزایش ترافیک در محورها ارتقا پیدا کند که البته به دلیل اینکه برای هر کیلومتر راه‌سازی در استان ایلام دو و نیم میلیارد تومان اعتبار نیاز است، در یک بازه زمانی کوتاه این مشکل حل نمی‌شود.
پولادی می‌افزاید: هم‌اکنون مسیر ایلام به مهران یکی از جاده‌های پرترافیک استان است که بخشی از این محور یعنی از صالح‌آباد به مهران دارای مشخصات فنی راه فرعی است که باید به راه اصلی ارتقا پیدا کند.
منطقه آزاد مهران به کجا رسید
هنوز مردم استان حسرت رد شدن طرح منطقه آزاد مهران در مجلس را می‌خوردند، اما استاندار ایلام معتقد است: دولت پیگیر ایجاد منطقه آزاد تجاری مهران است و اگر نمایندگان مجلس با این مصوبه دولت مخالفت کردند به خاطر الحاق شهرهای دیگر به این طرح بوده حال‌آنکه اگر به‌تنهایی در مورد مهران تصمیم‌گیری می‌شد، به تصویب اکثریت نمایندگان می‌رسید.
محمدرضا مروارید می‌افزاید: مهران به دلیل تردد مسافران از کشورهای مختلف به یک شهر بین‌المللی تبدیل‌شده و این شهرستان به‌پاس فشارهایی که در دوران جنگ تحمل کرده اینک به‌عنوان گذرگاه اربعین شناخته می‌شود.
وی با اشاره به پیگیری مسئولان استان در خصوص مصوبه منطقه آزاد تجاری مهران افزود: برای ایجاد منطقه ویژه پیگیری‌های لازم انجام خواهد شد و امیدواریم مجلس جدید به این مصوبه رأی اعتماد بدهد.
ظرفیت مرزی ایلام برای بازگشایی بازارچه‌های جدید استفاده نشد
ظرفیت‌های ۴۳۰ کیلومتر مرز مشترک ایلام با عراق فقط محدود به مهران نیست بلکه این استان ظرفیت راه‌اندازی چند بازارچه مرزی دیگر را دارد که طی سال‌های گذشته وعده‌هایی برای بازگشایی مرز «چیلات» در شهرستان دهلران داده‌شده و این مهم حتی در اواخر سال گذشته منجر به تفاهم‌نامه همکاری بین مسئولان استان ایلام و میسان عراق شده است.
حشمت‌الله عسگری معاون استاندار ایلام دراین‌ارتباط می‌گوید: با توجه به اینکه شرایط زیرساخت‌ها ازجمله آب، برق و راه دسترسی به‌خصوص مرز چیلات فراهم است، این ظرفیت می‌تواند مرز رسمی در منطقه چیلات در شهرستان دهلران و «علی غربی» استان میسان عراق ایجاد شود.
معاون اقتصادی استاندار ایلام عنوان می‌کند: استان ایلام داری ۱۰شهرستان است که شهرستان دهلران ظرفیت‌های خوبی درزمینهٔ های کشاورزی، آب، خاک، نفت و گاز دارد، خوشبختانه دو استان ایلام و میسان عراق از شرایط خوبی اقتصادی برخوردار هستند.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه در ایام اربعین بیشترین تردد در مرز بین‌المللی مهران برای سفر به عتبات عالیات صورت می‌پذیرد با ایجاد مرز در چیلات علاوه بر تسریع در عبور مرور باعث فراهم شدن رونق اقتصادی برای دو کشور خواهد شد.
ایلام باوجود برخورداری از طولانی‌ترین مرز مشترک با عراق اکنون تنها یک بازارچه مرزی در شهرستان مهران دارد که می‌طلبد به‌منظور توسعه صادرات و مراوده‌های تجاری با کشور همسایه بازارچه‌های دیگری در این استان راه‌اندازی و دایر شود.
نزدیکی استان ایلام به شهرهای مذهبی عراق، وجود امنیت کامل، نزدیکی و اشتراک‌های فامیلی و مذهبی میان ایرانیان و عراقی‌های ساکن در دو سوی مرز، نزدیکی به پایتخت (بغداد) و آسان‌سازی رویه‌های گمرکی و کارهای مربوط به ترخیص کالا و روادید سفر در پایانه‌های بازرگانی و مسافری مرز بین‌المللی مهران باعث شده در کنار صادرات هزاران تن کالای ایرانی روزانه شش هزار زائر ایرانی و عراقی و زوار کشورهای پاکستان، افغانستان و جمهوری آذربایجان و حتی مسئولان امنیتی و سیاسی دو کشور خروجی مهران را بهترین مسیر برای تردد خود انتخاب کنند.
این عوامل نشان‌دهنده مزیت بالا و ظرفیت‌های منحصربه‌فرد مرز ایلام در مقایسه با دیگر مناطق مرزی استان‌های سرحدی ایران و عراق است که همه این‌ها ضرورت سرمایه‌گذاری دولت در توسعه بازارچه‌های مرزی استان را دوچندان می‌کند، توسعه بازارچه‌های مرزی به‌عنوان یکی از مزیت‌ها و ظرفیت‌های استان‌های حاشیه‌ای در زمره مهم‌ترین ابزارها برای گسترش صادرات و فعالیت‌های اقتصادی با کشورهای همسایه و هدف به شمار می‌رود.
توسعه و افزایش بازارچه‌های مرزی ایلام ازآن‌رو قابل‌تأمل و توجه است که می‌تواند افزون بر رونق بخشی به اقتصاد ملی و ارزآوری سبب ایجاد اشتغال پایدار، رشد صادرات کالا، رفع معضل بیکاری جوانان و به گردش درآمدن چرخ‌های صنعتی و تولیدی و سرانجام رفاه و توسعه اقتصادی استان شود.