محمود نفیسی، انیمیشن‌ساز و یکی از نویسندگان کتاب «ترفندهای تولید انیمیشن؛ مجموعه تام و جری» در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: این کتاب در اصل نسخه تغییر و تحول یافته، پایان‌نامه کارشناسی ارشد من در دانشگاه تربیت مدرس بود که در سال ۱۳۸۷ ارائه شد. «تام و جری» یکی از مشهورترین آثار در ژانر «کارتون ــ انیمیشن» است که در این کتاب ضمن تاریخ‌نگاری تولید این مجموعه، ترفندهای تولید آن نیز شرح و بررسی شده است.
اعتبار ویژه «تام و جری» در میان منتقدان
این کارگردان و مدرس انیمیشن درباره اینکه چرا مجموعه «تام و جری» را به عنوان موضوع پژوهش خود برگزیده است، گفت: به چند دلیل مهم این مجموعه را برای پژوهش انتخاب کردم؛ نخست اینکه «تام و جری» از نظر زمان، طولانی‌ترین مجموعه انیمیشنی دنیاست و بیش از ۷۰ سال، یعنی از ۱۹۴۰ تاکنون تولید می‌شود.
نفیسی در ادامه به اعتبار این مجموعه در بین منتقدان سینمایی و تلویزیونی اشاره کرد: در طول این سال‌ها به ویژه در ۱۸ سال اول تولید که شرکت مترو گلدوین مایر سرمایه‌گذار ساخت بود، انیمیشن «تام و جری» هفت جایزه اسکار گرفت و ۶ بار هم نامزد دریافت آن شد. این مجموعه همچنین پنج بار نیز جایزه امی را به خود اختصاص داده است بنابراین این مجموعه اعتبار ویژه‌ای هم بین مخاطبان و هم بین منتقدان دارد.
در هر یک ثانیه، یک میلیون نفر مجموعه «تام و جری» را دیده و می‌خندند
این محقق همچنین داشتن مخاطبان بسیار را یکی دیگر از دلایل انتخاب مجموعه «تام و جری» به عنوان سوژه پژوهشی برشمرد و گفت: سازمان «Ofcom» در بریتانیا که وظیفه‌اش نظارت بر محصولات رادیویی و تلویزیونی است بر اساس پژوهشی اعلام کرد که در هر یک ثانیه، یک میلیون نفر مجموعه «تام و جری» را دیده و می‌خندند. حال خود بسنجید که از زمان شروع تولید چند میلیارد نفر این مجموعه را دیده و سرگرم شده‌اند.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین مباحث این کتاب بررسی دلایل محبوبیت و داشتن مخاطبان همیشگی این مجموعه است. همچنین به تفصیل بررسی شده که برای ساخت یک مجموعه «کارتون ــ انیمشین» موفق در ایران چه نکاتی را باید در روند نگارش فیلمنامه، کارگردانی و شخصیت‌سازی درنظر داشت. تحلیل ساختاری روش تولید و کارگردانی و همچنین بررسی عناصر شخصیتی در مجموعه تام و جری، این نکات را عیان کرد. به عنوان مثال در کتاب مطرح شده که عنصر نامیرایی یکی از ویژگی‌های اصلی شخصیت‌های این مجموعه است و مخاطبان نگران این شخصیت‌ها نیستند.
نفیسی در بخش دیگری از این گفتگو به برخی از برداشت‌ها از مجموعه «تام و جری» در ایران اشاره کرد: برخی در ایران نوشته‌اند که «تام و جری» محصول شرکت «والت دیزنی» است و یهودیان صهیونیست در تولید آن دخالت دارند. جستجوها و مکاتبات ما با تیم تولید فعلی این مجموعه نشان داد که این مساله صحت ندارد.
مسخره کرده سربازان آلمانی با یک انیمیشن
این محقق ادامه داد: تنها در یک مورد اشکالات سیاسی به مجموعه «تام و جری» وارد شد. در طول جنگ جهانی دوم سربازان جبهه متفقین برای مسخره کردن سربازان آلمانی به آنها «جری» می‌گفتند؛ کارشناسان سازمان «Ofcom» با توجه به این جریان و محتوای خود انیمیشن که در آن جری مدام تام را اذیت می‌کند، تحلیل کردند که «جری» نماینده آلمان و «تام» نماینده کل اروپاست و بنابراین این مجموعه را نباید در کشورهای اروپایی پخش کرد. البته تیم تولید کننده «تام و جری» در ادامه با ساخت اپیزود جدیدی که در آن جری به پرچم آمریکا و کشورهای متفقین احترام می‌گذارد، این مشکل را برطرف کردند.
نفیسی در بخش دیگری از این گفتگو به شخصیت خاص تولیدکنندگان مجموعه «تام و جری» نیز اشاره کرد و گفت: ویلیام هانا و جوزف باربرا نویسندگی و کارگردانی این مجموعه را با رهبری فرد کوئیمبی به عنوان تهیه‌کننده بر عهده داشتند. این سه نفر شخصیت‌های ویژه‌ای بودند. به عنوان مثال ویلیام هانا موسیقیدان نیز بود و ما از این مساله نتیجه گرفتیم که اگر کارگردانان انیمیشن در ایران موسیقی را بشناسند، کار آنها ریتم بهتری خواهد داشت.
کارگردان انیمیشن «گرگ و بزغاله‌ها» اضافه کرد: خاطرات کاری این سه نفر نیز بخش دیگری از کتاب را تشکیل می‌دهد. این هنرمندان خود بیان کرده‌اند که ما در طول سال‌ها ساخت «تام و جری» کار نمی‌کردیم بلکه صرفا خود را سرگرم می‌کردیم. این سخن نشان می‌دهد که کار انیمیشن را باید به عنوان یک لذت نگاه کرد که تعطیلی بردار نیست. جالب است که این هنرمندان به جز «تام و جری»، ۱۳۷۰ کاراکتر محبوب دیگر نیز خلق کرده‌اند که از میان آنها می‌توان به شخصیت‌های انیمیشن‌های «یوگی و دوستان» و «اسکوبی دو» اشاره کرد.
نفیسی در پایان گفت: در سال ۱۳۸۸ انیمیشنی با نام «همسایه‌ات را مخور» ساختم که پروانه زرین بیست و سومین جشنواره فیلم کودک در همدان را به خود اختصاص داد. هیات داوران اعلام کردند که استفاده از تمام فاکتورهای ساخت «کارتون ــ انیمیشن» باعث شد تا این اثر پروانه زرین را به خود اختصاص دهد. من این جایزه را مدیون این پژوهش هستم و با انتشار این کتاب تلاش کردم تا تکنیک‌ها و ترفندهایی را که از تحلیل «تام و جری» به دست آوردم، در اختیار دیگر انیمیشن سازان نیز قرار دهم.
«ترفندهای تولید انیمیشن؛ مجموعه تام و جری» نوشته محمود نفیسی و مهدیه نفیسی با شمارگان هزار نسخه، ۲۷۰ صفحه و بهای ۳۰ هزار تومان از سوی انتشارات آیندگان روانه کتابفروشی‌ها شده است.