به گزارش خبرنگار مهر، در نخستین روز نشست پیشرفت اسلامی ایرانی؛ نقشه راه تمدن نوین اسلامی که عصر پنجشنبه در مشهد مقدس برگزار شد پژوهشگران و محققان اسلامی در خصوص ارائه و بهره برداری از الگوهای اسلامی، وظیفه افراد و آحاد جامعه و دستیابی به الگو برای انقلاب بحث و گفت و گو کردند.
دستیابی به الگو برای انقلاب اسلامی حیاتی است
رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، در این نشست، با اشاره به الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، بیان کرد: دستیابی به الگو اسلامی ایرانی پیشرفت برای انقلاب اسلامی امری حیاتی محسوب می‌شود، یعنی تدام انقلاب و تحقق رسالت الهی و تاریخی انقلاب جز با جاری کردن احکام و ارزش‌های مترقی اسلام، جامعه و شکل‌گیری پیشرفت اسلامی ممکن نیست.
حجت‌الاسلام رضا غلامی تصریح کرد: حقیقتی که دائما باید به آن توجه داشته و سعی در غفلت زدایی از آن انجام دهیم، امکان رسیدن به الگویی بوده که بتواند با الگوهای پیشرفت غربی رقابت کند، است.
وی تصریح کرد: نفس اینکه انقلاب اسلامی به شرایطی برسد که بتواند صحبت از لزوم الگو اسلامی ایرانی پیشرفت بزند، به این معناست که دستگاه اسلامی قابلیت ورود به این صحنه خطیر را دارد، بنابراین نباید حضور را ساده کرد، بلکه در لفظ تقلیل آن دارای یک سری بایدها و نبایدهای اخلاقی و شرعی هستیم.
دبیر علمی این نشست با تاکید بر اینکه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت یکی از عالی‌ترین جلوه‌های سیستم تعالیم اسلامی است، افزود: این سیستم تعالی اسلامی جز با کار همه جانبه و پیچیده اجتهادی محقق نمی شود.
این استاد دانشگاه یادآور شد: قطعا اگر اجتهاد در اسلام، تشیع و قوه محرکه در نظر بگیریم، این قوه محرکه باید نقش خود را در اینجا به صورت حداکثری انجام دهد.
وی اضافه کرد: برخی این تصور را دارند، که اگر خارج از فرایند اشتغال، به یک چنین الگویی برسیم، می‌توان این موضوع را ازحوزه‌ها و مسیر استباط جدا کرد؛ اما این تفکرغلطی بوده که آثار آن را در برخی محصولات تولید شده مشاهده می‌کنیم.
سؤالات کلیدی نقشه راه
در ادامه علیرضا علی‌احمدی، رئیس دانشکده مهندسی پیشرفت دانشگاه علم و صنعت ایران نیز طی سخنانی به تبیین ابعاد الگوی پیشرفت اسلامی ـ ایرانی مبتنی بر سؤالات کلیدی و نقشه راه طراحی و دستیابی به آن از جمله چیستی، چرائی، چه کسی، چه جائی، چه زمانی، چگونگی؟ پرداخت.
علی‌احمدی در پاسخ به سؤال از چیستی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت و سؤال از اهداف و دستاوردهای آن بیان کرد: الگوی پیشرفت مجموعه‌ای از اصول، ارزشها، قواعد، سازوکارها، تدابیر، فرآیندها، ساختارها، نهادها، نیروی انسانی و منابعی است که ایجاد تحول و پیشرفت در جمهوری اسلامی‌ایران در جهت تحقق جامعه اسلامی را طراحی، سازماندهی و پیاده‌سازی و رهبری نموده و جامعه مورد نظر را تحقق می نماید؛ همچنین جامعه اسلامی جامعه‌ای است که انسان‌ها بتوانند در سایه‌سار آن، به کمال معنوی و کمال الهی دست یابند.
وی در ادامه با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در پاسخ به چیستی الگوی پیشرفت اضافه کرد: براساس بیانات رهبر معظم الگو یک نقشه جامع است که به ما می گوید به کدام طرف، به کدام سمت و برای کدام هدف در حال حرکت هستیم.
علی‌احمدی پیش نویس قانون اساسی جدید، چشم انداز آرمانی و چشم انداز مطلوب ایران ۱۴۲۴، نظریه های مبنایی برای اعمال حاکمیت اسلام درعصر حاضر و معماری و پیکربندی نظام اعمال حاکمیت اسلامی را از جمله دستاوردهای الگوی اسلامی_ایرانی پیشرفت برشمرد و ادامه داد: تعیین نقش و روابط حقوقی دولت، مردم و بخش‌های خصوصی، عمومی و تعاونی در آن، ارکان جهت‌ساز برنامه‌ها با افق بلندمدت، و راهبردهای تحول اساسی برای اعمال حاکمیت عادلانه و اثر بخش برای پیشرفت کشور نیز از دیگر دستاوردهای الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت است.
براساس گفته وی، تعالی جامعه، تکامل ملت، حفظ نظام اسلامی، صدور انقلاب اسلام، تنقیع قوانین اجتماعی اسلام، روش‌شناسی تولید دانش اسلامی و نظریه‌پردازی ارزش‌بنیان در عرصه‌های اعمال حاکمیت، الگوی مشارکت در مدیریت جهانی، روش شناسی تصمیم‌سازی، برنامه‌ریزی و اعمال مدیریت در جامعه اسلامی بر مبنای ارزش‌های اسلامی و رویکردهای علم و فناوری الگوی‌ایفای نقش‌ها و اعمال رهبری تحول‌آفرین، خطوط راهنما و سیاستهای پیاده‌سازی الگوی اسلامی–ایرانی پیشرفت، سازوکارهای رصد، نظارت و ارزیابی امور برای پیشرفت ملت،کشور، جامعه، امت اسلامی و صیانت دولت و نظام اسلامی، الگوهای سبک زندگی مردم با رویکرد اسلامی ـ ایرانی با توجه به زندگی شهری، روستایی و عشایری و نقشه راه گفتمان‌سازی الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت نیز از جمله دستاوردهای الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت به شمار می‌روند.
الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت فرآیندی تکاملی است
مرتضی فیروزآبادی، مدیر شبکه کانونهای تفکر ایران، نیز در این نشست، با اشاره به مأموریت‌های این کانون، گفت: حمایت از ایجاد و شبکه‌سازی کانونهای تفکر، کادرسازی و جریان سازی در حوزه فناوری، صنعت، اقتصاد و تصمیم سازی و کمک به فرآیندهای تصمیم گیری در کشور از جمله مأموریت‌های شبکه کانونهای تفکر ایران به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه دو نگاه نسبت به الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت وجود دارد، گفت: یک نگاه معتقد است تدوین الگو باید با تمام جزئیات و یا به دست آمدن الگو در فرآیند تدریجی و بکارگیری و اصلاح آن باشد.
فیروزآبادی با اشاره به این مطلب که الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت یک فرآیند تکاملی است، تصریح کرد: این الگو حاصل طراحی براساس داشته‌های فعلی، اجرا و بازخورد آن است.
مدیر شبکه کانونهای تفکر ایران تاکید کرد: در بعد فکری، نظری یا بینشی معتقدیم داشته‌های فعلی کشور بسیار ارزشمند است.
وی یادآور شد: داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است، دولت نیز موظف است با رعایت اولویت برای آن‌ها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند.
فیروزآبادی ادامه داد: تأمین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل و قرار دادن وسایل کار در اختیار همه کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند، در شکل تعاونی، از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر که نه به تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروههای خاص منتهی شود و نه دولت را به صورت یک کارفرمای بزرگ مطلق درآورد.
نقشه راه ترسیم الگوی اسلامی بر اساس مبانی
در ادامه امیرعلی سیف‌الدین، مسئول سابق دبیرخانه امور تدون الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت، با اشاره به سخنی از رهبر معظم انقلاب، اظهار کرد: ایشان می‌فرمایند، اگر الگوی اسلامی ـ ایرانی در مرحله عمل به اجرا گذاشته شود، قطعاً به الگوی مورد استفاده کشورهای دیگر تبدیل خواهد شد همانگونه که بسیاری از کارها و موفقیت های ملت و کشور ایران برای دیگر کشورها و ملتها الگو شده است.
وی با اشاره به ترسیم الگوی اسلامی بر اساس مبانی، عنوان کرد: جهان بینی، هستی و نیستی‌ها، ایدئولوژی بایدها و نبایدها، تکالیف و ارزشها از جمله نقشه راه ترسیم الگوی اسلامی بر اساس مبانی محسوب می‌شود.
سیف‌الدین با بیان اینکه تدوین میزان‌ها و شاخص‌های پیشرفت مورد نیاز در عرصه‌های مختلف است، گفت: چارچوب پیشرفت ، مدل پیشرفت و نقشه پیشرفت جمهوری اسلامی ایران باید مورد توجه قرار گیرد.
مسئول سابق دبیرخانه امور تدون الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با اشاره به تبیین نظریه‌های پایه توسعه جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های مختلف، بیان کرد: باید برای پیشرفت و رسیدن به مقصد نهایی برنامه ریزی مناسبی انجام گیرد.
وی تاکید کرد: الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، یک وسیله، معیار و میزانی است توسط فکر و ابتکار ایرانی به وجود آمده و بر مبنای نظری و فلسفی اسلام و مبانی انسان شناسی اسلام استوار است که ما را به سمت هدف‌ها و حیات طیبه اسلامی پیش می‌برد.
هر الگویی باید از نظریه ای مبنایی برخوردار باشد
مهدی موحدی نماینده مرکز مطالعات مبانی و مدلهای اقتصاد بومی، نیز در این نشست گفت: تعریف و تعیین هر مفهوم خاصی از پیشرفت و ارائه ابزارها، نهادها، اخلاق و سبک زندگی لازم جهت نیل به آن متأثر از باورها و ارزشها و نگرشهایی قابل انتساب به یک مکتب و مسلک و یا دین(به معنای موسع) است.
وی با بیان اینکه پیشرفت اسلامی، حرکت مستمر، پویا، حق‌مدار، متوازن و متعالی بر صراط مستقیمی است که مجموعه تعالیم اسلامی علاوه بر جهت حرکت، مبانی و اصول چنین حرکتی را مشخص می کنند، افزود: مبانی و اصولی که تضمین گر اسلامی بودن ابزارها، نهادها، اخلاق و سبک زندگی لازم برای تحقق چنین پیشرفتی است.
وی افزود: الگوی اسلامی پیشرفت، به عنوان مجموعۀ منسجمی از اصول، انگاره‌ها، چارچوبها، فرایندها و توصیه ها، با نظام مند کردن افکار و باورها، به مثابۀ نقشه ای جامع، اصول، چارچوبها و سازوکارهای لازم برای حرکت بایسته جامعه را پیشنهاد می دهد.
موحدی با بیان اینکه ایرانی بودن الگوی پیشرفت، ناظر به ظرف تحقق حرکت و تحول مطلوب جامعه است، تصریح کرد: هر الگویی، باید از نظریه ای مبنایی برخوردار باشد. در صورت فقدان چنین نظریه ای نمی توان از انسجام درونی الگو، ورود نگا ه های التقاطی به آن و همچنین توانایی الگو در حل تعارض ها و تزاحم ها مطمئن بود.
وی تأکید کرد: اگر عدالت منطق و محور هماهنگ کننده نظریه مبنای پیشرفت اسلامی باشد باید تمایز مفهوم مختار را از عدالت در مقابل سایر مفاهیم از عدالت مشخص شود. عدالت به معنی التزام به رعایت حقوق بایستۀ مبتنی بر دین، انطباق دهنده نظام تکوین و نظام تشریع است.
وی با بیان اینکه معیار عدالت در مسیر پیشرفت تکاملی نظام اسلامی، احقاق حق و ابطال باطلی است که با تمسک به روش‌های حق‌مدار و تکلیف‌گرای اسلامی به دست می‌آید، بیان کرد: عدالت به مثابه روش، تضمین‌گر اصلاح مستمر و پویای روابط بایسته یک‌طرفه و طرفینی افراد در ارکان و نهادهای مختلف جامعه اسلامی است.