خبرگزاری مهر، گروه استانها - الهام حلاجیان: حال بازار چاپ و نشر این روزها خوب نیست. روزنامه‌ها روی پیشخوان خاک می‌خورند و کتاب‌ها روی قفسه‌ها. دقایق سرانه مطالعه در کشورمان هم به یک طنز تلخ شبیه است. این واقعیات را همه می‌دانند اما چیزی که شاید به خوبی ندانیم، ریشه به وجود آمدن این مشکلات است.
خیلی‌ها به سادگی می‌گویند نفوذ اینترنت و تکنولوژی‌های جدید بازار کتاب را کساد کرده است اما این‌ها شاید نشنیده‌اند که در کشورهایی که در تکنولوژی از کشور ما بسیار پیشروتر هستند مردم هنوز برای خرید یک روزنامه صف می‌کشند و کتاب‌فروشی‌ها از پر رفت و آمدترین مکان‌ها در شهرها هستند.
قم به اذعان تمام آگاهان در عرصه چاپ و نشر تشیع حرفی برای گفتن دارد با این حال امروز فعلان این عرصه چندان به آمدن روزهای خوش امید ندارند و مشکلات بسیاری از جمله قطع شدن یارانه کتاب، گران بودن هزینه پست کتاب، تغییرات فرهنگی و مسائل بانکی و مالیاتی را از مسببان این دوران طولانی رکود می‌دانند.
جهانگیر رضایی، رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اوضاع کنونی بازار چاپ و نشر در استان قم می‌گوید: در سال ۸۸ با حذف یارانه کاغذ و کاهش تقاضای مردم نسبت به خرید کتاب بازار چاپ و نشر دچار رکود شد.
وی ادامه داد: علاوه بر حذف یارانه کاغذ، مالیات و ارزش افزوده، گرانی مواد اولیه و غیره در رکود بازار چاپ و نشر تأثیر بسزایی داشته است.
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم بیان کرد: کتاب مورد تقاضای مستقیم و غریزه‌ای مردم نیست و بحثی فرهنگی است که با توجه به گرانی کتاب، مردم در سبد خانوار خود قرار نمی‌دهند.
کتاب اولویت سبد کالای مردم نیست
رضایی عنوان کرد: تسهیلاتی که درصد سود بالایی دارد گردش مالی صنعت چاپ و نشر را فلج کرده است، همچنین تقاضای مردم نسبت به کتاب نیز کم است و در اولویت سبد کالای آنها نیست.
حوزه چاپ و نشر برای فعالیت خود نیازمند قوی کردن گردش مالی است که با توجه به تسهیلات گران قیمت این امر امکان‌پذیر نیست
وی با بیان اینکه تولید کتاب‌های مذهبی و شیعی توسط چاپ و نشر قم صورت می‌گیرد، افزود: شناسنامه چاپ و نشر قم در جهان تشیع اعتبار خاصی دارد و این استان حرف اول را در تولید کتاب شیعی در کشور می‌زند.
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قم بیان کرد: چنانچه توزیع کتاب میان مردم آسان و مشوق‌هایی برای بالا رفتن تمایل به خرید کتاب وجود داشته باشد می‌تواند سودآوری خود را در جامعه و همچنین در حوزه چاپ و نشر نشان دهد.
وی در خصوص موانع رونق بازار نشر افزود: متأسفانه تقاضا نسبت به دریافت کتاب کم است، حوزه چاپ و نشر برای فعالیت خود نیازمند قوی کردن گردش مالی است که با توجه به تسهیلات گران قیمت این امر امکان‌پذیر نیست.
حضور کم‌رنگ در نمایشگاه تهران
رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان استان قم هم به بیان شرح‌حالی از وضعیت بازار چاپ و نشر در قم پرداخت و گفت: با وجود رکود خاصی که بر بازار چاپ و نشر حاکم است ناشران در حال آماده ساختن خود برای حضور پر رنگ در نمایشگاه کتاب تهران هستند.
حمید خرمی با بیان اینکه قطع شدن یارانه کاغذ در دولت قبل موجب ایجاد رکود در بازار نشر شده است، افزود: متأسفانه شمارگان کتاب پایین آمده و قیمت چاپ نیز بالا رفته است، همچنین قدرت خرید مردم نیز کاهش یافته و کتاب از سبد کالا حذف شده است.
رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان استان قم بیان کرد: از آنجایی که ۸۰ درصد کاغذ از کشورهای خارجی وارد می‌شود با افزایش قیمت دلار، قیمت کاغذ نیز افزایش یافت و اکنون قیمت کاغذ نسبت به زمانی که با یارانه خریداری می‌شد ۱۰ برابر شده است.
یارانه کتاب افزایش یابد
وی گفت: برای بهبود بازار نشر و افزایش فرهنگ کتاب‌خوانی میان مردم، وزارت فرهنگ و ارشاد باید یارانه و بن به مردم پرداخت کند و همچنین حمایت‌هایی نیز از ناشران داشته باشد.
خرمی عنوان کرد: با توجه به اینکه شعار امسال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل است از دولت می‌خواهیم حمایت بیشتری از حوزه چاپ و نشر داشته باشد تا وضعیت آن بهبود یابد.
رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان استان قم عنوان کرد: وجود ناشران دولتی رقیبی برای بخش خصوصی محسوب می‌شود زیرا ناشران دولتی از حمایت دولت برخوردار هستند و به راحتی کتاب‌های خود را به فروش می‌رسانند در حالی که باید به‌گونه‌ای عمل کرد که از ناشران خصوصی نیز حمایت شود.
نگاه جانبی به کتاب به ویژه در حوزه دین
رئیس انتشارات جلوه کمال نیز در خصوص مشکلات حوزه چاپ و نشر، در گفتگو با مهر افزود: مشکلات حوزه نشر عوامل مختلفی دارد که باید به صورت کلان مورد توجه قرار گیرد و تصمیمات جامعی برای آنها گرفته شود.
باید ببینیم در ایران برای انتقال فرهنگ اصیل اسلامی چقدر بودجه اختصاص داده شده است
محمد جعفر تجلی گفت: یکی از مشکلات این است که دستگاه‌های تصمیم گیر از جمله قوه مجریه و قوه مقننه کاملاً نگاه جانبی به مسئله کتاب به ویژه در حوزه دین دارند.
وی بیان کرد: برخی از کشورهای همسایه برای تبلیغ مکتب ساختگی خود بودجه‌های کلانی را اختصاص داده‌اند در حالی که باید ببینیم در ایران برای انتقال فرهنگ اصیل اسلامی چقدر بودجه اختصاص داده شده است.
رئیس انتشارات جلوه کمال عنوان کرد: متأسفانه نزدیک به پنج هزار میلیارد تومان یارانه به مردم داده می‌شود در حالی که برای گسترش فرهنگ کتاب‌خوانی میان مردم هیچ یارانه‌ای در نظر گرفته نمی‌شود.
وعده یارانه توزیع کتاب عملی نشد
وی بیان کرد: در کشورهایی مانند آلمان کتاب بسیار گران است اما فرهنگ کتاب‌خوانی بسیار گسترده است بنابراین چنانچه فرهنگ کتاب‌خوانی در جامعه گسترش یابد گران شدن قیمت کتاب تأثیر چندانی بر میزان استقبال از خرید آن نخواهد داشت.
متأسفانه با وجود مشکلاتی که در حوزه چاپ و نشر به وجود آمده نمی‌توان به تولید و توزیع کتاب پرداخت
تجلی گفت: در گذشته بنا بود که یارانه برای توزیع کتاب استفاده شود در حالی که این اقدام انجام نشد.
مسئول انتشارات انصاریان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، بیان کرد: متأسفانه با وجود مشکلاتی که در حوزه چاپ و نشر به وجود آمده نمی‌توان به تولید و توزیع کتاب پرداخت.
محمدتقی انصاریان گفت: عدم فروش کتاب، هزینه بالای ترجمه، هزینه بالای مواد اولیه چاپ کتاب، هزینه ارسال توسط پست و برداشته شدن یارانه از کاغذها از جمله مشکلات حوزه چاپ و نشر محسوب می‌شود.
وی عنوان کرد: برای ارسال کتاب به ویژه کتاب‌های دینی باید هزینه پستی کاهش پیدا کند که متأسفانه در این زمینه مسئولان فقط وعده می‌دهند.
به نظر می‌رسد مشکلات حوزه چاپ و نشر آن‌قدر گسترده است که حل آن نیازمند همکاری و تلاش دستگاه‌ها و نهادهای مختلف است. مشکلاتی که رفع آنها نه تنها باعث رونق در یک بخش اقتصادی است بلکه ارتقای فرهنگ و کاهش آسیب‌های اجتماعی در جامعه را در پی دارد.