به گزارش خبرگزاری مهر، اولین روز از ماه «می» هر سال در تقویم میلادی که در تقویم هجری شمسی معمولاً با روزهای ۱۱ یا ۱۲ اردیبهشت ماه مصادف می شود، روز جهانی کار و کارگر نام دارد.
آیت الله جوادی آملی در بخشی از کتاب گرانسنگ مفاتیح الحیات خود با استناد به آیات و روایات دینِ مبین اسلام به «اهمیت کار وتلاش» پرداخته که در ذیل به قسمتی از آن می پردازیم:
اسلام با تأکيد بر تضمين روزي بندگان از سوي خداي متعالي، سعي و تلاش را توصيه کرده و در قرآن میفرمايد: «و اَن لَيسَ لِلاِنسـٰنِ اِلاّ ما سَعىٰ»؛ انسان جز محصول کوشش خويش مالك چيزي نيست.
در بسياري از روايات از كار و تلاش براي روزي حلال به عبادت برتر تعبير شده است؛ اميرمؤمنان(ع) آن را از سحرخيزي در راه خدا کمتر ندانسته و امام رضا(سلام الله علیه) نيز اجرش را بيش از جهاد در راه خدا دانسته و در حديثی قدسي نُه دهم عبادت معرفی شده است.
رسول خدا(ص) می فرمايد: كسي كه بر اثر خستگي از كار و تلاش به خواب رود آمرزيده شود و میفرمايد: كسي كه براي كسب روزي خود و خانواده‌اش مسافرت کند روز قيامت در سايه عرش خداست.
كارگری سيرهٴ انبيا و امامان
پيامبر(ص) فرمود: هيچ كس غذايي بهتر از غذاي فراهم آمده از كار خويش نخورد و داود پيامبر(ص) از دسترنج خود می خورد.
اميرمؤمنان(ع) میفرمايد: خداي عزّ و جلّ به داود(ع) وحي فرمود كه تو بنده خوبي هستي به شرط آنكه از بيت المال ارتزاق نكني و با دستان خويش کار کنی. داود(ع) چهل روز گريست؛ آن‌گاه خدا به آهن وحی فرمود كه برای بنده‌ام داود نرم شو. آهن به فرمان خدا براي او نرم شد و داود(ع) هر روز زرهي میساخت و آن را به هزار درهم میفروخت و از بيت المال بی نياز شد.
شخصي به امام صادق(ع) عرض كرد: من نمیتوانم با دستم كار كنم و راه تجارت را نيز به خوبي نمیدانم و اكنون محروم و محتاج هستم آن حضرت فرمود: كارگری كن و بر سر خود بار ببر تا از مردم بی نياز شوی.
امام صادق(ع) فرمود: اميرموٴمنان(ع) هيزم جمع می كرد و آب از چاه می كشيد و شخم میزد و از دسترنج خود هزار برده آزاد كرد و به جارو كردن خانه می پرداخت و فاطمه(ع) نيز با دستانش گندم را آرد و آن را خمير می كرد و نان می پخت.
حسن بن علي بن أبیحمزه از پدرش نقل می كند كه گفت: امام موسي كاظم(ع) را ديدم كه در زمين خود كار میكرد و پاهاي او غرق عرق شده بود. گفتم: فدايت شوم! كارگران كجايند؟ فرمود: اي علي! كساني با دست خود در زمين خويش كار كردند كه از من و پدرم برتر بودند. گفتم: كدام كسان؟ فرمود: رسول خدا(ص) و اميرموٴمنان(ع) و همه پدرانم با دست خود كار می كردند و اين سيره انبيا، رسولان و صالحان است.
سفارش اسلام به پرهیز از تنبلی و کم همتی
امام صادق(ع) به برخي از فرزندانش می فرمايد: از دو خصلت تنبلی و بی حوصلگی(بيقراری) بپرهيز که اين دو مانع بهره‌گيری تو از دنيا و آخرت می شوند؛ همچنین آن امام همام می فرمايد: سست نباش تا آن كه تو را می شناسد تحقيرت نكند و می فرمايد: سربار مردم نباشيد و باز می فرمايد: منفورترين مردم نزد خدا كسی است كه شب خواب و روز بی كار باشد.
امام كاظم(ع) هم می فرمايد: خدا بنده پرخواب بی كار را دشمن می دارد.
ابن عباس گويد: رسول خدا(ص) هرگاه کسي را میديد و از او خوشش می آمد می پرسيد: آيا حرفه‌اي دارد؟ اگر می گفتند: نه، می فرمود: از چشمم افتاد. پرسيدند: چرا ای رسول خدا؟ فرمود: چون هرگاه مؤمن دارای حرفه‌ای نباشد به ناچار از دينش برای تأمين زندگيش بهره می برد[دين‌فروشي میكند].
سحرخيزی سبب افزایش روزی
این حکیم متأله ضمن طرح اهمیت کار وتلاش و دوری از تنبلی و کم همتی، به نقل از روایات اهل بیت(ع)، سحرخیزی را سبب افزایش روزی دانستند و اشاره کردند:
رسول خدا(ص) می فرمايد: سحرخيزي مبارك است و همهٴ نعمت ها به ويژه روزي را میافزايد؛ همچنين آن حضرت می فرمايد: صبحگاهان در پی نيازمندیهايتان برويد، چرا كه آسان به دست می آيند.
اميرمؤمنان(ع) می فرمايد: صبح زود در پی روزي رفتن، روزی را افزون می كند؛ نيز می فرمايد: هيچ سحرخيزی در راه خدا برتر از سحرخيزی براي تأمين معاش فرزندان و خانواده نيست.
امام صادق(ع) می فرمايد: جديت و تلاش كنيد! هرگاه نماز صبح گزارديد و بازگشتيد صبحگاهان در پی روزی رويد و كسب حلال كنيد، چرا که خداي عزّ و جلّ روزيتان دهد و ياريتان رساند؛ همچنين آن حضرت می فرمايد: امام سجاد(ع) هنگام صبح در پی روزی بيرون می رفت. پرسيدند: ای فرزند رسول خدا كجا می روی؟ فرمود: براي پذيرش صدقه براي خانواده‌ام. پرسيدند: آيا براي خانواده‌ات صدقه می پذيری؟ فرمود: هر كه كسب حلال كند صدقه عايله خود را از خدا می پذيرد و به آنان می رساند.
کسب روزی حلال، همان اطاعت از خداوند است
امام صادق(ع) می فرمايد: چون آيهٴ «ومَن يَتَّقِ اللهَ يَجعَل لَهُ مَخرَجاً ٭ ويَرزُقهُ مِن حَيثُ لا يَحتَسِبُ» فرود آمد، گروهي از اصحاب رسول خدا(ص) با برداشتی نادرست از آيه، از كار دست كشيده، به عبادت و دعا پرداختند. چون اين خبر به پيامبر(ص) رسيد. آن حضرت فرمود: من دشمن دارم كسی را كه دهانش را به دعا بگشايد و بگويد: روزيم ده؛ ولي كار و کسب را رها كند.
محمد بن منكدر می گويد: روزي يكی از بزرگان قريش(امام محمد بن علي بن الحسين) را ديدم كه در پی كسب مال دنيا بود. به او گفتم: اگر هم اكنون اجل تو فرا رسد چه می كنی؟ گفت: من در حال اطاعت خدا هستم، زيرا به اين وسيله نياز خود و خانواده‌ام را تأمين می کنم و از تو و مردم بی نياز می شوم.
لزوم کسب روزی حلال و فضیلت آن در اسلام
رسول خدا(ص) می فرمايد: کسب حلال بر هر مرد و زن مسلمانی واجب است؛ همچنين می فرمايد: عبادت ده جزء دارد كه نُه جزء آن در كسب حلال است و نيز می فرمايد: تحمل سختی در راه کسب حلال براي زن و فرزند پرده‌نشين، نزد خدا از يک سال ضربت پيوسته شمشير در رکاب امام عادل برتر است.
به فرموده امام صادق(ع): اميرمؤمنان(ع) در شدت گرما در روز براي انجام کارهايش از خانه بيرون می رفت و با اينكه خدمتکارانی برای رفع نياز داشت، می خواست خدا او را در حالی ببيند که برای درآمد حلال، خود را به زحمت افكنده است.
رسول خدا (ص) می فرمايد: كسي كه در راه كسب روزی حلال برای خانواده‌اش بكوشد مانند مجاهد در راه خداست.
منبع: کتاب مفاتیح الحیات، اثر حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی