خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ - کمال صادقی: روسیه امسال مهمان افتخاری نمایشگاه کتاب تهران است. نوییسندگانی از این کشور به همراه نمایندگان فرهنگی روسیه به تهران آمده‌اند تا با ارتباط رو در رو با نویسندگان و مترجمان ایرانی زبان و ادبیات روسی، پیوند ادبی دو کشور را محکم‌تر کنند.
با سرگئی وادیمیویچ کایکین رئیس نمایشگاه کتاب مسکو و مدیر غرفه فدراسیون روسیه در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران درباره وضعیت نشر کتاب، آزادی بیان برای نویسندگان روسی و ادبیات غنی این کشور به گفتگو نشستیم که در ادامه از نظر می‌گذرد.
* انتقادهایی از سوی برخی کشورهای اروپایی و آمریکا در رابطه با محدودیت‌های آزادی بیان در روسیه مطرح می‌شود. این انتقادها را تا چه حد وارد می‌دانید؟
یکسری موضوعاتی هست که نویسندگان در کتاب‌هایشان، آنها را مطرح می‌کنند ولی آزادی بیان در مورد همه مباحث وجود دارد و کتاب‌ها به راحتی می‌تواند چاپ شود و از طریق کتابفروشی‌ها به دست همه مردم برسد.
نویسنده در روسیه در بیان عقاید خود آزاد است اما این عقاید نباید مغایر با قوانین کشور باشد.
* برخی معتقدند که نویسندگان در روسیه چندان نمی‌توانند از خطوط قرمز مربوط به شخص رئبس جمهور عبور کنند و نوشته‌ها درباره آقای پوتین دچار سانسور می‌شوند. نظر شما چیست؟
یک نویسنده در روسیه می‌تواند درباره تصمیمات سیاسی و یا اقتصادی که رئیس جمهور کشورش می‌گیرد، انتقادهایی داشته باشد اما بیان این انتقادها باید در قالب یک چارچوب مشخص باشد.او نمی‌تواند از این چارچوب‌ها که در قانون تعیین شده، تجاوز کند.
* یعنی در روسیه قانونی در مورد نحوه نوشتن کتاب وجود دارد و عده‌ای هم کار بررسی کتاب‌های نوشته شده را انجام می‌دهند؟
یکسری کتاب‌ها هست که در آنها توهین‌هایی به مذهب و تبلیغاتی ضددولت، آمده است. مطمئناً و ابداً این کتاب‌ها مجوز چاپ نخواهند گرفت.
اگر هم به صورت غیرقانونی جاپ شوند، در زمره کتاب‌های ممنوعه قرار می‌گیرند و از کتابفروشی‌ها جمع‌آوری می‌شوند. همه باید در چارچوب قانون عمل کنند و نویسندگان هم از این قاعده مستثنی نیستند. البته سانسورهای پیشینی بر کتاب در روسیه وجود ندارد.
* بسیاری از ما ایرانی‌ها، روسیه را از جمله با ادبیات غنی معاصر آن و البته نویسندگان مطرحش مانند تولستوی، داستایفسکی، چخوف، گوگول، گورکی و پوشکین می‌شناسیم. اما این روزها چندان نام نویسندگان امروزیِ روسیه در ادبیات طراز اول دنیا به چشم نمی‌خورد. این فقدان را ناشی از چه چیزی می‌دانید؟
حضور نویسندگان بزرگی که شما نام بردید، با کتاب‌هایشان در روسیه، همچنان پررنگ است. یک دلیل اینکه نویسندگان امروز روسیه به اندازه برخی نویسندگان غربی در جهان شناخته شده نیستند، این است که کتاب‌های آنها خیلی کم به زبان‌های دیگر غیر از روسی ترجمه می‌شود و طبیعتاً در کشورهای دیگر هم کمتر منتشر می‌شوند.
اساساً یکی از اهداف حضور ما در نمایشگاه کتاب تهران برطرف کردن این مشکل است. ما می‌خواهیم ادبیات معاصر روسیه را بیشتر به مخاطبان ایرانی بشناسانیم.
گروهی از نویسندگان امروز روسیه به تهران آمده‌اند و ما امیدواریم مترجمان ایرانی زبان روسی، به این کتاب‌ها گرایش پیدا کنند و آنها را ترجمه کنند. ما کاتالوگ‌های ناشران مختلف روسی را به هم به نمایشگاه کتاب تهران آورده‌ایم و آماده‌ایم در زمینه عقد قراردادهای نشر با ناشران ایرانی وارد مذاکره شویم.
* روسیه در سده گذشته با دو خیزش یکی در سیاست و یکی در ادبیات، در جهان سربرآورد. انقلاب اکتبر روسیه تحول بزرگی در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی هم در این کشور و هم در جهان پدید آورد. ادبیاتی هم که پس از این تحول شکل گرفت، پیوند عمیقی با میهن‌پرستی داشت. فکر می‌کنید خیزش بعدی ادبیات روسیه در سده جاری (قرن ۲۱) حول چه محوری شکل بگیرد؟
من پیشگو نیستم و نمی‌توانم جهت خاصی را که ادبیات روسیه به آن سمت تمایل پیدا خواهد کرد، نام ببرم اما نویسندگان معاصر روسیه عمدتاً متاثر از موضوعات مرتبط با جنگ جهانی دوم، سیاست‌های کنونی در کشورشان و همچنین زندگی روزمره و عادی مردم روسیه می‌نویسند.