شاهنامه خردنامه است

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد خبری بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، میرجلال‌الدین کزازی شاهنامه‌پژوه و استاد دانشگاه تهران در نشست فردوسی‌شناسی و شاهنامه‌پژوهی که در سرای اهل قلم بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد، ضمن خواندن ابیاتی از شاهنامه گفت: هرجا که کتاب هست گنجینه‌های گران‌بهایی همچون شاهنامه را می‌‌توان در آنجا یافت، من هر زمان که می‌‌خواهم درباره شاهنامه سخن بگویم، درمی‌‌مانم زیرا نمی‌دانم چه زمینه‌ای را برگزینم پژوهش کنم و بکاوم. کسی که شاهنامه را پژوهش می‌‌کند به شناوری می‌‌ماند که در دریای ژوف فرو افتاده است.

وی در ادامه درباره اندیشه‌های ارزشمند حکیم ابوالقاسم فردوسی چنین توضیح داد: باور من این است که هرچه در شبانه روز رخ می‌‌دهد بیهوده نیست تفکر  اندیشه ژرف در بیت‌های شناهنامه یافت می‌‌شود. آنچه در شاهنامه وجود دارد خرد آدمی است زیرا خرد بستر و خواستگاه همه اندیشه‌هاست. شاهنامه با سخن از خرد آغاز می‌‌شد و بیت نخستین آن درباره خرد با انسان سخن می‌‌گوید:

به نام خداوند جان و خرد / کزین برتر اندیشه برنگذرد

کزازی درباره استاد حکیم ابوالقاسم فردوسی گفت: استاد شاهنامه را با ستایش و نیایش آفریدگار را آغاز می‌‌کند فردوسی آفریدگار خویش را بزرگ می‌‌داند. چنانچه در اشعارش می‌‌گوید برترین ستایشی که می‌‌توان از آفریدگار کرد و جایگاه برتر این ستایش می‌‌تواند اندیشه و خرد آدمی باشد که استاد ستودن آفریدگار را در آن می‌‌بیند. می‌گوید سخن را آغاز می‌‌کنم با نام آفریدگار خویش، جان و خرد و گوهر بنیادین در اشعار شاهنامه فردوسی است که در ادبیات این اثر استفاده شده است.

این استاد زبان و ادبیات فارسی ادامه داد: با ارزشمند خواندن اندیشه و خرد آدمی در زندگی حال او افزود: همه جانداران، جان دارند، در واقع جان زندگی تنی و بیرونی ما را پایه می‌‌ریزد اما خرد هم گوهری است برای زندگی درونی آدمی و به نوعی آدمیت و انسانیت آدمی در گرو اندیشه و خرد اوست وگرنه همه جانداران جان دارند و آنچه که انسان را از دیگر جاندارن متمایز می‌‌کند خرد اوست.

این شاهنامه‌پژوه و استاد دانشگاه در ادامه افزود: فردوسی چنان خردمندی بزرگ و اندیشه‌ورز است که فرد را در اشعارش ارج می‌‌نهد و آن را ستوده است. به ابیات شاهنامه توجه کنید: «خرد دلگشای و خرد رهنمای/ خرد دستگیر به هر دو سرای/ خرد زیور شهر باران بود/ ستایش خرد را به از راه‌داد/ خرد بهتر از هر چه ایزد بداد». با تفکر و پژوهش در ابیات شاهنامه می‌‌توان شاهنامه را خردنامه نامید.

وی با سرودن ابیات دیگری از شاهنامه گفت: «خرد تیره مرد روشن‌روان» در این بیت استاد فردوسی خرد را با یک‌دیگر می‌‌سنجد و به ما می‌‌فهماند سرانجام آنچه برتری دارد خرد است. استاد می‌‌گوید آدمی اگر خردی تیره داشته باشد اما روانی روشن هرگز در جهان نمی‌تواند شادمانه زندگی کند. زیست شادمانه در گرو خرد است. روشن است بسیارند کسانی که روانی روشن دارند اما خردمند نیستند انسان‌های روان‌روشنی داریم که بی‌بهره از خرد هستند. به همین دلیل راحت می‌‌توان آنها را فریب داد. خرد همانگونه پیامبر (ص) فرمودند: آدمی را به بهشت می‌‌رساند از طرفی هم می‌‌گویند خردمندان واندیشه ورزان بسیار کمی هستند در واقع فردوسی شیفته و سودایی خرد است. به طوری که در شاهنامه آغاز و پایانش را به ستایش از خرد آدمی اختصاص داده است.

نشست تخصصی فردوسی شناسی و شاهنامه پژوهی با حضر میرجلال الدین کزازی از بزرگان ادبیات فارسی و شاهنامه پژو، کیخسرو دهقانی، پریسا سیمین مهر نقال و شاهنامه خوان و قدمعلی سرامی و محمود صادقی اده استاد دانشگاه فرهنگیان در سرای اهل قلم برگزار شد.

بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «فردا برای برای خواندن دیر است...» امروز ۲۵ اردیبهشت در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب به کار خود پایان می‌دهد. مجموعه شهر آفتاب در اتوبان خلیج فارس، روبه روی حرم مطهر امام خمینی (ره) قرار دارد.