به گزارش خبرگزاری مهر، مهدویت مسئله روشنی است. همه مستحضر هستید که، مهدویت اعتقادی است به اینکه، حرکت تاریخ به مقطعی میرسد که در آن، تاریخ بشریت به اوج کمال و سعادت و آسایش و رفاه میرسد و عدالت بر همهی عالم، حاکم میشود. این عقیده بهطورکلی، در بسیاری از ادیان وجود دارد. برخی مکاتب غیردینی و غیر الهی نیز به آن، معتقدند و مذاهب اسلامی نیز به آن اعتقاد دارند؛ که موضوع بحث ما نیست. منجی گرایی و تکامل تاریخ در ادیان غیر الهی، در یک مقطع پایانی، فصل مشترک است. در ادیان ابراهیمی و الهی فصل مشترک دیگری است و در مذاهب اسلامی، غیر از مکتب اهلبیت (س)، فصل مشترک متفاوتی است.
ویژگیهای مهدویت و تکامل تاریخ در مکتب اهلبیت(س)
مهدویت، اعتقاد به امام عصر(عج) و انتظار برای ظهور آن حضرت، هنگامهی بزرگ تاریخی و تحول عظیم تاریخ بشری، در متن اعتقادات ما، جای دارد و ما به آن تعلقخاطر داریم. توجه دقیق به ویژگیهای مهدویت، در مکتب اهلبیت(س)، که در چند بند مطرح خواهد شد، اهمیت دارد.
۱- فرد مشخص بودنِ منجی بشریت
اولین ویژگی مهدویت، که اساس خصوصیات دیگر است؛ این است که، در تفکر شیعه، آن شخصی که مورد انتظار ماست و مورد اعتقاد و باور ماشیعیان است؛ منجیای نیست که، بعدها دنیا بیاید و خیلی مجمل و مبهم باشد. بلکه، منجیای که، ما به او اعتقادداریم؛ شخص معینی است و لقب او مهدی است.
مهدی (عج)، فرزند امام عسکری (ع) و امام دوازدهم ما شیعیان است که، به دنیا آمده و زنده میباشد.
این مسئله، مهمترین و نخستین ویژگی مهدویت، در اندیشه شیعی است. مهدی (عج)، شخص معیّن زنده و حاضر و موجود است. کسانی ایشان را دیدهاند؛ شاهد تولد ایشان، بودهاند؛ بعد از تولد با آن حضرت، ملاقات داشتند؛ در زمان غیبت صغری با ایشان، مرتبط و نائب حضرت بودهاند، بنابراین، مهدی (عج) فرد مشخص و معینی است.
در بسیاری از ادیان و مکاتب دیگر و مذاهب غیر شیعی، این فرد، شخص کلیای است که بعدها دنیا خواهد آمد.
۲- معصوم و کامل بودن منجی
دومین ویژگی این است که، وی انسان کاملِ دارای علم و عصمت است. این انسان از سنخ پیامبر و اولیای معصوم (س) است، یک چهره ملکوتی و غیبی دارد، همان چهرهای که در شبهای قدر ظهور و بروز پیدا میکند و بر اساس آیه شریفهی سوره قدر، این شخصیت کامل، در شب قدر، میزبان ملائکه میشود و کارنامه و سرنوشت بشر به او سپرده میشود و در ارتباط با عالم غیب و آسمانها است.
۳- ارتباط منجی با ما
سومین ویژگی مهدویت در اندیشهی شیعی و مکتب اهلبیت (س)، این است که، این انسان زندهی مشخصِ معینِ حاضر و کامل و معصوم با ما در ارتباط است. ناظر و مشرف بر ماست. با توجه به مباحث گذشته، یکی از گواهان اعمال که محیط بر انسانها هستند، امام (ع) است؛ به این معنی که، آن منتظر ما، مهدی (عج)، در دیدگاه ما، یک شخص بریده از واقعیات زندگی ما نیست. یک رابطه فعال و پویا بین ما و آن امام عزیز و بزرگوار وجود دارد. او مشرف بر ما است.
در توقیع شریف، آمده است؛ وقتی حضرت نیابت خاصه را بستند؛ فرمودند: «إِنَّا غَیْرُ مُهْمِلِینَ لِمُرَاعَاتِکمْ وَ لَا نَاسِینَ لِذِکرِکمْ وَ لَوْ لَا ذَلِک لَنَزَلَ بِکمُ اللَّأْوَاءُ وَ اصْطَلَمَکمُ الْأَعْدَاءُ فَاتَّقُوا اللَّهَ جَلَّ جَلَالُهُ وَ ظَاهِرُونَا عَلَی انْتِیَاشِکمْ مِنْ فِتْنَهٍ قَدْ أَنَافَتْ عَلَیْکمْ»
(ما در رعایت حال شما کوتاهی نمیکنیم و یاد شما را از خاطر نبردهایم، که اگر جز ایـن بود گرفتاریها به شما روی میآورد و دشمنان، شما را ریشهکن میکردند. از خدا بترسید و ما را پشتیبانی کنید در نجات دادن شما از فتنههایی که شما را در برگرفته است.)
ما شما را رها نمیکنیم؛ توجه و اشراف، به شما داریم؛ عنایات ما، شما را میگیرد. فرمودند: در زمان غیبت، من مانند خورشیدی در پس ابر بازهم نورافشانی میکنم.
به روح و روان ما انرژی معنوی میبخشد و ناظر بر اعمال ماست.
۴- بهره بردن از فیض حضرت
در زمان غیبت صغری به شکلی فیض میبریم؛ و در زمان غیبت کبری هم امکان ارتباط وجود دارد و از فیض او ما بهرهمند میشویم.
۵- ثواب و ارزش انتظار
انتظار او یک ارزش و عبادت است و یک ثواب محسوب میشود؛ و این غیر از عقیدهی مکاتب و ادیان دیگر است که میگویند؛ یک مرحله تکاملی تاریخ رخ خواهد داد، یک هنگامه بزرگ به وقوع خواهد پیوست، یک تحول بزرگی انجام خواهد شد و کسی میآید و آن را رهبری میکند. این مسئله، تنها بهعنوان یک فکر و تئوری درجایی مطرح است. اما مهدویت در اندیشه شیعی، یک تئوری انتزاعی نیست. یک دکترین و فلسفه زنده و حیاتبخشِ تربیتی است و این معنای انتظار است. انتظار یک ارزش است. یک رابطه زنده با امام (عج) است، پیوند با او از طریق انتظار پویا برقرار میشود. ما، روابط روحی و عاطفی با او داریم؛ طوریکه، با انتظار زندگی همه بشریت، در همه احوال، گرهخورده است.
۶- ادامهی مسیر ولایت اهلبیت (س) از طریق نایبان خاص و عام
در زمان غیبت صغری، از طریق نائبان خاص حضرت، مسیر ولایت ائمه ادامه یافته و پس از آن، در غیبت کبری از طریق نائبان عام و نظام مرجعیت و ولایت خط مهدویت امتداد دارد و بریده نیست و از طریق مرجعیت و ولایت است که در نظام اسلامی هم تجسم پیدا کرده است.
۷- تبیین الگوی جامعهی مهدی
الگوی جامعه مهدوی، تصویر شده است. در روایات، همه شاخصهای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی جامعه مهدویت تبیین شده است. یعنی یک تئوری کامل حکومتی و اجتماعی و فرهنگی در جامعه مهدوی و منتظر مشخص است. درمکاتب دیگر چنین چیزی نیست.
۸- تکامل جامعهی بشری با محوریت امام (عج)
ما آن تحول پایانی را با محوریت این امام، تحولی میدانیم که عالم را تغییر میدهد. انسان به اوج کمال میرسد. همه استعدادهای آدمی و عقل و توان بشری تکامل مییابد و به شکوفایی نهایی میرسد.
صحبت پایانی
مطالب بالا، هشت ویژگی مهدویت در مکتب اهلبیت (س) است. این هشت ویژگی یا هیچکدامش یا بعضی از آنها، در مکاتب غیر الهی و در مکاتب و دیگر ادیان ابراهیمی غیر از اسلام، حتی در مذاهب دیگر اسلامی وجود ندارد.
ازاینجهت، انقلاب اسلامی امتداد همین قصه انتظار و مهدویت است. مهدویت، نقشه راه زندگی است. برنامهای عملی در حیات ماست، اتصالی با یک مبدأ کامل و انسان متکامل است و چشمبهراه بودن برای یک اتفاق بزرگ بینظیر است. این انتظار، طبعاً همین امروز در زندگی ما اثر دارد و ما را به سمت کانون خودش جذب میکند و در ماه مبارک باید این اعتقاد و این انتظار تقویت بشود.
پی نوشت ها
۱) توقیع، به معنای حاشیهنویسی است و در اصطلاح به دستورها و نامههای خلفا و پادشاهان گفته میشود که به افراد مختلف مینوشتند. ولی در کتب علمای شیعی به نامهها و فرمانهایی گفته میشود که در زمان غیبت از طرف امام مهدی (ع) به شیعیان خود میرسیده است.
۲) بحارالأنوار، ج ۵۳، ص ۱۷۴؛ احتجاج، ج ۲، ص ۴۹۵؛ الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۹۰۲