عرصه «جهاد رسانه ای»؛ بایدها و نبایدها

رسانه[۱] در فرهنگ لاتین به هر یک از چشم، گوش، بینی و زبان و پوست انسان رسانه می گویند. و به ابزاری که در هر یک«رسانه» می نامند.[۲]

رسانه نوین را بر خلاف ترجمانی که در کتاب های فرهنگ زبان فارسی منتشر شده[۳] می توان با معنایی متفاوت تر تبیین کرد در واقع رسانه به معنای «هر وسیله ای است که انتقال دهنده فرهنگ ها و افکار دیگری باشد» پس عجیب نیست اگر رسانه را همان «پیام» تعریف کنیم.

تاریخچه رسانه

با توجه به تعریفی که از رسانه گفته شد «دوران صدر اسلام» را می توان از رسانه ای ترین اعصار تاریخ دانست. نزول و ترویج قرآن کریم در زمان پیامبر ختمی مرتبت به عنوان فراگیر ترین رسانه، جریان اسرای کربلا را رسانه های بی بدیل قیام سیدالشهدا، صحیفه سجادیه را مبتکرانه ترین رسانه در عصر امام سجاد علیه السلام و شبکه های عظیم تشکیلاتی اطلاع رسانی در زمان حیات امام صادق علیه السلام را از موفق ترین شبکه های اجتماعی می توان نام برد.

قدرت رسانه

امروزه با رشد روز افزون وسایل ارتباط جمعی مانند اینترنت و ماهواره و گسترش تلفن همراه انتقال اخبار و اطلاعات از روش قدین یک طرفه بودن خارج شده و اکنون هر کاربر اینترنتی یا عضو شبکه اجتماعی به راحتی می تواند با هزاران نفر تبادل اطلاعات بکند.

افزون بر تاثیر گذاری بر فرهنگ در الگوی مدرن امنیت رسانه ها با متحول کردن باور ها، ارزش ها، اعتقاد ها، تصویر ها، ادراک ها و ذهنیت های جامعه زمینه را برای اغنا و پذیرش فراهم می کنند.

این وضعیت باعث شده است پیام ها نماد ها اخبار و اطلاعات اهمیت ویژه ای پیدا کنند .رسانه ها ادراک مردم از واقعیت را تغیر می دهند.این قدرت رسانه ای به قدریست که برخی از متفکران معتقد اند که رسانه ها حاکمیت و قدرت تعین سرنوشت انسان ها را از آنان سلب کرده و در اختیار خود گرفته است و بر اندیشه ، ادراک و احساس افراد مسلط شده اند[۴].

جنگ و رسانه

اما آنچه مسلم است در عصر ارتباطات رسانه ها ی نوین جغرافیای جنگ را گسترش داده اند.

به بیان واضح تر صحنه ی جنگ دیگر محدود به میدان های درگیری نیست بلکه مردمی که تصویر های زنده نبرد را در گیرنده های خود می بینند به نوعی خود را در همان محیط و فضا احساس می کنند. رسانه ها می توانند تصویر ها، اخبار، گزارش ها و مصاحبه هایی را گزینش و پخش کنند که افکار عمومی و بین المللی را به سمت و سوی دلخواه خود هدایت کند و حتی پیروزی و فتحی به مراتب بیشتر از آنچه در صحنه نبرد رخ می دهد را انعکاس و جلوه دهند.

نقش رسانه در پیش برد اهداف گروهک های تکفیری

رسانه در تاریخ حضور خود همواره برای تاثیر گذاری بر توده مردم به کار رفته است.

در این میان امکانات جدید رسانه ای مثل اینترنت و فضای مجازی امکان تاثیر گذاری را که تاکنون تنها در انحصار دولت ها بوده است، برای افراد و گروه های دیگر نیز ممکن کرده است.

اینترنت و رسانه های مجازی سرعت تاثیر گذاری بر افکار عمومی را دو چندان کرده اند زیرا محیط های مجازی مراجعه کنندگان و مخاطبان بسیار زیادی از تمام اقشار را در برگرفته است.

گروهک تروریستی داعش، از همان آغاز فعالیت های خود، رسانه های گوناگون را برای تاثیر گذاری بر افکار عمومی و جذب نیرو به خدمت گرفته است.

با وجود آنکه گروهک های تروریستی پیش از داعش نیز برای رسیدن به اهداف خود از شبکه های اجتماعی استفاده کرده اند، اطلاعات و آمار منتشر شده نشان می دهند که بر خلاف گروه های تروریستی پیشین داعش توانسته نهایت استفاده را از امکانات رسانه ای موجود برای پیشبرد اهداف خویش بکار برد. جریان سازی و فعالیت های فراوان در محیط های مجازی سبب شده است برخی از تحلیل گران اینترنت را «زمین بازی اصلی داعش» بنامند.

گروهک تروریستی داعش که ادعای بر پایی دولت اسلامی را در عراق و شام دارد سرمایه هنگفت سالانه سه میلیارد دلار را به فعالیت های رسانه ای خود اختصاص داده که متصدی آن وزارت رسانه و اطلاع رسانی است و مسئول آن مستقیما از طرف خلیفه خودخوانده داعش منصوب می شوند.

امواج گوناگون فعالیت های رسانه ای داعش در حالیست که بر پایه اندیشه بزرگان آنها، استفاده از فناوری محدود است! برای مثال برمبنای فتوای علمای آن ها دیدن فیلم های سینما و رفتن به سینما حرام است. در عین حال آن ها استفاده از رسانه را برای رسیدن به هدف های خود واجب می داند.

جدیت در مقابله با پروژه نفوذ رسانه ای

حجم فعالیت گروهک های تروریستی در فضای مجازی جهت توجیه جنایات و عقاید تکفیریشان از یک طرف و کمک غول های رسانه ای یهودی و سعودی در شبکه های ماهواره ای ضرورت حضور موثر جبهه حق در فضای مجازی را دو چندان می داند.

خداوند متعال در قرآن کریم تاکید می کند:«و هر چه در توان داريد از نيرو و اسبهاى آماده بسيج كنيد، تا با اين [تداركات‏]، دشمن خدا و دشمن خودتان و [دشمنان‏] ديگرى را جز ايشان- كه شما نمى‏شناسيدشان و خدا آنان را مى‏شناسد- بترسانيد...»[۵]  اين آيه دستور آماده باش همه جانبه‏ى مسلمانان در برابر دشمنان و تهيه هر نوع سلاح، امكانات، وسايل و شيوه‏هاى تبليغى حتّى شعار و سرود را مى‏دهد كه رعايت اين دستورات، سبب هراس كفّار از نيروى رزمى مسلمانان مى‏شود. [۶] یکی از کارزارهای مقابله با دشمن عرصه رسانه و فضای مجازی است که قطعا طبق دستور خداوند در آیه ۶۰ سوره انفال آمادگی و حضور با اقتدار از واجبات دینی و جهاد فی سبیل الله محسوب می شود.

فقدان حضور تشکیلاتی و منسجم نیرو های انقلابی در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی به راحتی قابل دریافت است. عرصه ای که دشمن برای نفوذ و از بین بردن نظام جمهوری اسلامی ایران ساعت ها وقت و میلیارد ها دلار هزینه صرف می کند.

«امروز اینترنت و ماهواره و وسایل ارتباطی بسیار متنوع وجود دارد و حرف، آسان به همه جای دنیا می‌رسد. میدان افکار مردم و مؤمنین، عرصه‌ی کارزار تفکرات گوناگون است. امروز ما در یک میدان جنگ و کارزار حقیقی فکری قرار داریم. این کارزار فکری به‌هیچ‌وجه به زیان ما نیست؛ به سود ماست. اگر وارد این میدان بشویم و آنچه را که نیاز ماست – از مهمات تفکر اسلامی و انبارهای معارف الهی و اسلامی – بیرون بکشیم و صرف کنیم، قطعا برد با ماست؛ لیکن مسأله این است که ما باید این کار را بکنیم.»[۷]

«جهان اسلام» قبل از ظهور مهدی موعود منتظر حضور منسجم و تشکیلاتی اصحاب آخرالزمانی آخرین حجت خدا در عرصه رسانه و فضای مجازی و در عموم عرصه های نبرد با استکبار جهانی است.