خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل ـ رامین حسین آبادیان: «محمد بن سلمان» وزیر دفاع و جانشین ولیعهد سعودی اواخر هفته گذشته به منظور دیدار با مقامات ایالات متحده آمریکا به واشنگتن سفر کرد. وی پس از ورود به واشنگتن با «اشتون کارتر» وزیر دفاع آمریکا دیدار و گفتگو کرد. دو طرف در جریان دیدار با یکدیگر بر لزوم تقویت همکاری‌های نظامی دوجانبه تأکید کردند و مدعی شدند که در زمینه مبارزه با تروریسم نیز گام‌های بیشتری برخواهند داشت.
«محمد بن سلمان» وزیر دفاع و جانشین ولیعهد سعودی علاوه بر دیدار با همتای آمریکایی‌اش، با «باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا نیز دیدار و در خصوص آخرین تحولات منطقه با وی بحث و تبادل نظر کرد. با توجه به وقوع برخی تحولات در عرصه منطقه‌ای به نظر نمی‌رسد که جانشین ولیعهد سعودی تنها با هدف دیدارهای معمولی با مقامات ایالات متحده آمریکا و بدون هیچ هدف مشخص و معینی به این کشور سفر کرده باشد.
سفر جانشین ولیعهد سعودی به ایالات متحده آمریکا در شرایطی صورت گرفت که طی ماه‌های اخیر روابط میان واشنگتن و ریاض همواره با تنش و بروز برخی اختلافات همراه بوده است. البته این اختلافات و تنش‌ها اخیرا بهبود پیدا کرده و به همین دلیل است که اکنون شاهد حضور «محمد بن سلمان» در واشنگتن هستیم. اختلافات میان عربستان و آمریکا از آنجا آغاز شد که کمیته تحقیقاتی کنگره اعلام کرد که قصد دارد با انتشار یک گزارش ۲۸ صفحه ای، از نقش ریاض در حوادث ۱۱ سپتامبر پرده بردارد.
اقدام کمیته تحقیقات کنگره آمریکا در تهدید مسئولان سعودی موجب شد تا ریاض نیز به این مسأله واکنش نشان داده و واشنگتن را به خارج کردن صدها میلیارد دلار از دارایی‌های موجود خود در آمریکا تهدید کند. اختلافات میان عربستان سعودی و آمریکا تا جایی پیش رفت که «ملک سلمان» در جریان سفر اخیر «باراک اوباما» به ریاض حاضر به استقبال رسمی از وی نشد. با این حال، اخیرا اظهارنظرهای معترضانه مقامات آمریکایی نسبت به اقدام کنگره علیه ریاض و همچنین گام‌های عملی ایالات متحده در حمایت از منافع سعودیها در منطقه به ویژه در یمن موجب شده تا روابط دوطرف تا حدود زیادی بهبود پیدا کند.
«جان برنان» رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) چندی پیش در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «العربیه» مدعی شد که کمیته تحقیق کنگره پیرامون نقش عربستان سعودی در حادثه ۱۱ سپتامبر، پس از بررسی دقیق گزارش ۲۸ صفحه ای که در این زمینه ارائه شده است، هیچ نشانه ای دال بر دخالت مستقیم نهادهای دولتی ریاض و یا مقامات رسمی عربستان سعودی به دست نیاورد. وی در ادامه مدعی شد که در ۱۵ سال گذشته عربستان سعودی یکی از بهترین شرکای آمریکا در زمینه مبارزه با تروریسم بوده است.
به نظر می رسد که یکی از علت‌های سفر «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی به واشنگتن قدردانی مقامات ریاض از موضع قاطعانه دولتمردان ایالات متحده در قبال اقدام کنگره علیه آن باشد. از سوی دیگر، علاوه بر مسأله ایستادن دولت آمریکا در برابر کنگره در حمایت از ریاض، مقامات سعودی یک قدردانی دیگر به آمریکایی‌ها بدهکار هستند و آن هم به مسأله ورود ۲۰۰ نظامی آمریکایی به بندر «المکلا» واقع در استان «حضرموت» در جنوب یمن بازمی‌گردد که موجب شد سعودیها تا حدود زیادی در نبرد با ارتش و نیروهای مردمی یمن تقویت شوند. این در حالی است که از نقش ایالات متحده آمریکا در استفاده از نفوذ خود برای خارج کردن رژیم سعودی از لیست سیاه سازمان ملل نمی‌توان به سادگی گذشت.
بر همین اساس، بعید به نظر نمی رسد که سفر کنونی «محمد بن سلمان» به وانشگتن با هدف ابلاغ رسمی تقدیر «ملک سلمان» از «باراک اوباما» به خاطر ۳ خدمت ارزشمند و اساسی دولت وی به سعودیها صورت گرفته باشد.
از سوی دیگر، در خصوص تحولات یمن نیز عربستان سعودی با عقب‌نشینی نیروهای نظامی ارتش امارات از این کشور بیش از پیش تحت فشار قرار گرفت. سعودیها که مدت‌هاست از فشارهای ناشی از شکست تمامی اهداف مورد نظرشان در یمن رنج می‌برند و از این جهت تحت فشار قرار دارند، خروج نیروهای نظامی امارات از ائتلاف تحت رهبری رهبری‌شان علیه یمن، آنها را بیش از پیش تحت فشار قرار داد.
از همین روی، مقامات سعودی که به دلیل اختلافات گسترده با امارات در خصوص یمن، از تداوم نقش‌آفرینی‌های نظامی فعال و برجسته ابوظبی محروم ماندند، در صدد برآمدند تا این خلأ را به هر نحوی که شده است، پُر کنند. بنابراین، یکی دیگر از اهداف سفر «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد سعودی به ایالات متحده آمریکا می‌تواند درخواست رسمی ریاض از واشنگتن برای افزایش حمایت‌های نظامی آن از ائتلاف سعودی علیه یمن ـ چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم ـ باشد.
از سوی دیگر، یکی از مسائل بسیار مهمی که از حدود دو هفته پیش، مسئولان رژیم سعودی را درگیر خود ساخته، اقدام «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل متحد در قرار دادن نام رژیم سعودی در لیست سیاه این سازمان به دلیل کشتار کودکان یمنی است. هرچند پس از گذشت تنها چند روز، اعمال نفوذ ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل و همچنین تهدید سعودیها مبنی بر قطع کمک‌های مالی خود به این سازمان، به عقب‌نشینی «بان کی مون» از موضع خود و خارج کردن نام سعودیها از لیست سیاه سازمان ملل منجر شد.
اما با این وجود، پرونده جنایتهای هولناک سعودیها علیه کودکان یمنی در سازمان ملل همچنان مختومه نشده است و این درست همان چیزی است که «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد سعودی را به وانشگتن کشانده است. «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل متحد پس از خارج کردن نام سعودیها از لیست سیاه این سازمان اعلام کرده بود: «عربستان سعودی به صورت موقت از لیست سیاه خارج شد تا سازمان ملل بار دیگر گزارش‌های مبنی بر نقض حقوق کودکان یمنی توسط آن را بررسی کند».
بکارگیری لفظ «موقت» در سخنان «بان کی مون» و مختومه نشدن پرونده جنایتهای سعودیها در سازمان ملل موجب شد تا سعودیها همچنان نسبت به این موضوع احساس نگرانی کرده و تلاش‌های دیپلماتیک خود برای پایان دادن به آن را آغاز کنند. در همین راستا، جانشین ولیعهد سعودی با سفر به ایالات متحده تلاش کرده و می‌کند که مقامات این کشور در خصوص مختومه شدن این پرونده رایزنی کند. اعمال نفوذ مجدد مقامات واشنگتن در سازمان ملل می‌تواند نقش مهمی در خارج شدن دائمی نام ائتلاف سعودی از لیست سیاه سازمان ملل داشته باشد.
مسأله تلاش «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد سعودی برای هماهنگی با واشنگتن در خصوص گزارش اخیر سازمان ملل علیه خود زمانی بیش از پیش رنگ و بوی واقعیت به خود گرفت که وی در هنگام حضور خود در واشنگتن خواستار دیدار با «بان کی مون» دبیر کل سازمان ملل متحد شد. طبق اعلام رسانه‌های عربی، حذف موقت عربستان از لیست سیاه سازمان ملل محور گفتگوی محمد بن سلمان و دبیر کل سازمان ملل متحد خواهد بود.
در کنار آنچه که مطرح شد، بحران سوریه نیز از جمله مسائل مهمی است که انتظار می‌رود از اهداف سفر «محمد بن سلمان» به واشنگتن باشد. پر واضح است که طی سالهای اخیر علی رغم هماهنگی‌ها و همگرایی‌های گسترده میان عربستان سعودی و واشنگتن در قبال بحران سوریه، دو طرف اختلافات عمده‌ای را نیز در این زمینه با یکدیگر داشته‌اند. از جمله این اختلافات می‌توان به مسأله ایجاد منطقه «پرواز ممنوع» و همچنین منطقه «حائل» در سوریه اشاره کرد که با وجود اصرار فراوان ریاض و آنکارا، واشنگتن زیر بار حمایت از آن نرفت.
روزنامه انگلیسی «گاردین» در این زمینه می نویسد: «ایالات متحده آمریکا بر خلاف خواسته ریاض و آنکارا اقدامی برای عملیاتی شدن برخی طرح‌های آنها در سوریه انجام نداده و این مسأله ای است که مقامات سعودی را آزرده خاطر می کند».
علاوه بر این، چندین ماه پیش که ریاض از نیت خود برای انجام عملیات نظامی زمینی به سوریه سخن به میان آورد و خواستار حمایت ایالات متحده آمریکا از این عملیات شد، واشنگتن با این طرح مخالفت کرد و حاضر به حمایت از آن نشد.
اکنون که ارتش سوریه در نبرد با تکفیریها به ویژه در استان استراتژیک حلب دست برتر را دارد و موفق به تحقق دستاوردهای متعدد میدانی شده است، مقامات سعودی به شدت از این موضوع احساس نگرانی می کنند و به نظر می رسد که «محمد بن سلمان» مرحله جدیدی از تلاش‌های دیپلماتیک جهت قانع ساختن ایالات متحده آمریکا برای مقابله هرچه جدی‌تر و یا به عبارت بهتر مستقیم با دولت قانونی «بشار اسد» را آغاز کرده است.