خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه - راضیه سادات طاهریان: امسال بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم با شعار «به‌سوی فهم قرآن» از ۲۴ خرداد ماه تا ۸ تیر برگزار شد؛ نمایشگاهی که در یک نگاه ساده زمان آن تقریباً به نصف تقلیل یافت؛ چرا که هر ساله این نمایشگاه با آغاز ماه مبارک رمضان آغاز به کار می کرد و اختتامیه آن در شب پایانی ماه مبارک رمضان بود اما این بار به دلایلی زمان آن از سوی مسئولین کاهش یافت.
کاهش زمان برگزاری نمایشگاه
این کاهش زمانی با ساعات اندک بازدید از نمایشگاه هم همراه شده بود به طوری که ساعات بازدید تنها از ساعت ۱۸ تا ۲۳:۳۰ دقیقه در نظر گرفته شده بود.
با توجه به طولانی بودن ساعات روزه داری در ماه مبارک رمضان امسال و هنگام اذان مغرب و عشا که تقریبا ساعت ۹ شب بود، تقریباً زمان اندکی برای روزه داران برای بازدید از نمایشگاه قرآن باقی می ماند.
کوتاه شدن مدت زمان برگزاری این نمایشگاه با برخی انتقادات همراه شد اما حجت‌الاسلام حشمتی، رئیس بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم در بیان علت اصلی کوتاه شدن مدت زمان نمایشگاه در سال جاری، می گوید: از آن جایی که مصلای امام خمینی(ره) باید برای برپایی نماز عید سعید فطر آماده شود این دوره از نمایشگاه تا شب‌های قدر بیشتر ادامه نخواهد داشت.
این در حالی است که در سال های گذشته که مکان این نمایشگاه در مصلی بوده زمان برگزاری آن یک ماهه بود و یا در سال های اخیر به خاطر نماز عید فطر این نمایشگاه در باغ موزه دفاع مقدس برگزار شده بود و تمهیدات زیادی وجود داشت تا از کاهش روزهای این نمایشگاه جلوگیری شود.
رئیس بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم دلیل دیگری برای این کاهش داشته و عنوان می کند که «طی مطالعات و کارشناسی‌هایی انجام شده و طی نظرسنجی که با مردم و غرفه‌داران داشتیم به این نتیجه رسیدیم که فعالیت‌های نمایشگاهی در مدت زمان دو هفته بازدهی بیشتری دارد و هرچه زمان برپایی طولانی‌تر باشد، بازدهی کمتر می‌شود.»
غرفه حجاب و عفاف که سال گذشته از نمایشگاه حذف شده بود این بار به نمایشگاه بازگشت اما عدم اطلاع رسانی کافی باعث شد تا جمعیت کمتری نسبت به سال های گذشته به این غرفه بیایند و از آن بازدید کنند.
اگرچه امسال غرفه هایی به بخش های آموزش و پرورش، بانوان و... اختصاص یافته بود اما باز هم در نگاه اول می توانستیم دریابیم که استقبال از این دوره از نمایشگاه بسیار پایین تر از سال های گذشته بوده است.
بازدیدکنندگان چه می گویند؟
در حالی که در سال های ۹۳ و ۹۴ تعداد بازدیدکنندگان این نمایشگاه به ۲ میلیون نفر نیز رسیده بود، برآوردها نشان می دهد که آمار سال ۹۵ چند صد هزار نفر کمتر از آمار سالهای گذشته باشد که شاید بتوان علت اصلی آن را کاهش زمان برگزاری نمایشگاه و افزایش طول روز برای روزه داران عنوان کرد که شاید با یک مدیریت بهتر مسئولین می توانستند بازدیدکنندگان بیشتری را به این نمایشگاه جلب کنند.
طبق روال سال های گذشته، بخش های کودکان و دانشگاهی پر بازدیدترین بخش های نمایشگاه بود و در تمامی ساعات نمایشگاه، جمعیتی از جوانان و کودکان به همراه والدین خود در حال رفت و آمد بودند.
گفتگو با برخی از بازدیدکنندگان از نمایشگاه خالی از لطف نبود؛ عده ای از این بازدید کنندگان که رو به روی درب ورودی نمایشگاه بر روی پله ها نشسته بودند معتقد بودند که با این بودجه و این امکانات مسئولین می توانستند نمایشگاه بهتری را به نمایش بگذارند.
یکی از بازدید کنندگان معتقد است وقتی نام یک نمایشگاه را بین المللی می گذارند لازم است در سطوح بین المللی هم برای رونق و بازدید مردم از آن تلاش و برنامه ریزی شود که متأسفانه شاهد بودیم برنامه ریزی برای این نمایشگاه از یک نمایشگاه داخلی هم کمتر بود.
عدم حضور برخی از انتشارات و پژوهشکده های قرآنی که سال های گذشته توانسته بودند مخاطب زیادی را جلب کنند در بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن به شدت مشهود بود تا جایی که برخی از بازدید کنندگان بعد از پرس و جو درباره این ناشران و آگاه شدن از عدم حضور آنها به صورت مختصر نگاهی به نمایشگاه انداخته و از آن خارج می شدند.
همچنین نبود برخی از انتشارات ها و بخش های دیگری از نمایشگاه قرآن باعث خوشحالی برخی از غرفه داران شده بود، چرا که توانسته بودند با خیال راحت و بدون رقابت به ارائه محصولات خود بپردازند.
بعضی از غرفه داران اگرچه از کاهش تعداد مراجعه کنندگان راضی به نظر می رسیدند و اظهار می کردند که در بیست و چهارمین نمایشگاه قرآنی کمتر خسته شده اند، اما معتقد بودند که شلوغی نمایشگاه باعث رونق بیشتر خدمات آنها می شده است.
جای خالی مزیت های نمایشگاهی
شاید بتوان یکی دیگر از دلایل کاهش استقبال از نمایشگاه قرآن را قیمت بالای کالا و محصولات دانست؛ زمانی که مردم بعد از چند بار مراجعه متوجه می شوند که برخی از محصولات را می توانند با قیمت مناسب تر یا با همین قیمت از سطح شهر تهیه کنند، دیگر تمایلی به پیمودن این مسیر طولانی نداشته و در نهایت استقبال از نمایشگاه کمتر می شود.
قطعاً مسئولین با مدیریت صحیح و ارائه تخفیف های عمومی می توانستند تا حد زیادی مردم را به بازدید از این نمایشگاه ترغیب کنند.
انتظار می رفت با تغییر مکان برگزاری نمایشگاه و با توجه به عقب افتادن یک هفته ای زمان برگزاری این نمایشگاه مدیریت قوی و منسجم تری را شاهد باشیم تا به دنبال آن جمعیت بیشتری از این نمایشگاه بازدید کنند اما بر خلاف پیش بینی ها چنین امری حادث نشد و تعداد بازدید کنندگان آن کاهش یافت.
عدم تبلیغات در سطح شهر و همچنین در رسانه ملی دلیل دیگری بر کاهش تعداد بازدیدکنندگان از این نمایشگاه است؛ بسیاری از مردم به گمان سال های گذشته خود به انتظار شب های پایانی ماه رمضان برای بازدید از این نمایشگاه نشستند و اطلاعی از کاهش زمان این دوره از نمایشگاه نداشتند.
تبلیغات ویژه و همچنین همکاری رسانه ملی به همراه جا نمایی تعدادی از بنرهای تبلیغاتی مربوط به این نمایشگاه در میادین و خیابان های اصلی شهر می توانست علاوه بر اطلاع رسانی درباره زمان نمایشگاه به مردم، بخش جدیدی از مردم را با این نمایشگاه آشنا کرده و به آنجا بکشاند.
مترو، یکی از مهم ترین وسایل دسترسی مردم به مصلی برای بازدید از نمایشگاه قرآن است؛ در حالی که بازدیدکنندگان می توانستند از دو ایستگاه مترو شهید بهشتی و مصلی برای حضور در نمایشگاه استفاده کنند، این دو ایستگاه مترو تا ساعت ۱۱ قابل استفاده بوده و بعد از آن بسته می شدند؛ هرچند این زمان نسبت به ساعت معمول مترو نیم ساعت افزایش پیدا کرده بود اما با توجه به اتمام ساعت کاری نمایشگاه قرآن در ۲۳ و سی دقیقه و همچنین اذان مغرب در ساعت ۸ و ۴۵ دقیقه، بازدیدکنندگان تنها ۲ ساعت برای بازدید و افطار کردن وقت داشتند که قاعدتاً با توجه به تعداد و تنوع غرفه ها امکان بازدید از همه آنها وجود نداشت.
روند یکنواخت و تکراری نمایشگاه قرآن یکی دیگر از دلایلی است که می تواند باعث کاهش تعداد بازدید کنندگان از این نمایشگاه شده باشد؛ در حالی که ۲۴ دوره از نمایشگاه بین المللی قرآن برگزار شده است، تنوع دوره های پانزدهم به بعد تقریباً به صفر رسیده و هر نمایشگاه الگوی کپی برداری شده از نمایشگاه سال قبل با همه نقاط ضعف و قدرت است.
به هر رو به نظر می رسد، با اقدامات و خلاقیت هایی در هنگام برگزاری این نمایشگاه به همراه برنامه ریزی دقیق و منسجم حتی اگر با کاهش زمانی نیز همراه باشد، می تواند در جلب بازدیدکنندگان به این نمایشگاه و برگزاری آن در سطح نمایشگاه های بین المللی تمهیداتی اندیشید.