تعريف نگاري واژه هاي بزرگترين فرهنگ جامع زبان فارسي با بيش از سي و پنج ميليون مدخل از مهر ماه در فرهنگستان زبان و ادب فارسي آغاز مي شود .

 


دكتر علي اشرف صادقي در گفتگو با خبرنگار كتاب مهر ، با بيان اين مطلب افزود : فكر اوليه فرهنگ جامع زبان فارسي از سوي من مطرح شد ، يعني در همان سال اول تاسيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي ( 1370 ) اين طرح در شوراي فرهنگستان مطرح شد و قرار شد تدوين اين فرهنگ در ذيل يكي از گروه هاي كاري فرهنگستان انجام شود .

وي در ادامه افزود : بعد از چند سال كه از تاسيس گروه فرهنگ نويسي مي گذشت و چون فرهنگستان به اين نتيجه رسيد كه روند امور در اين گروه آن طور كه انتظار مي رود نيست مسئوليت اين گروه ازسوي شوراي فرهنگستان به من سپرده شد و ازسال 1376 دراين سمت مشغول به فعاليت شدم . ازسال 1376 به اين سو طرح تدوين فرهنگي بزرگ را ريختيم چون لغت نامه دهخدا تقريبا به 60 سال قبل تعلق دارد و متوني كه در زبان فارسي منتشر شده است به آنجا ختم مي شود و اصطلاحات و تعبيرات جديد در اين لغتنامه وجود ندارد و خيلي از متوني كه قبلا منتشر شده و لغات زيادي را هم شامل مي شود در اين لغت نامه منعكس نشده است و نواقصي دارد كه نيازمند " به روزسازي " است.

 

فكر اوليه تدوين " فرهنگ جامع زبان فارسي " درنخستين سال تاسيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي (1370) و در شوراي فرهنگستان مطرح شد

سرپرست فرهنگ جامع زبان فارسي درادامه افزود : متد و روش فرهنگ نويسي جديد دراين فرهنگ ( لغتنامه دهخدا ) به كارگرفته نشده است و روشهاي جديد زبان شناسي درتاليف اين لغتنامه مورد توجه قرار نگرفته است. اينكه تمام وازه هاي زبان فارسي ازابتدا تا امروزحتي لغات جديدعلمي با تعريف هاي دقيق كه استاداني متخصص انجام مي دهند ؛ مثل فرهنگ هاي بزرگ خارجي مانند آكسفورد - دراين فرهنگ درج شود و نياز به چنين فرهنگ به شدت احساس مي شود .

وي در ادامه تصريح كرد : درابتدا قرار بود طرح تدوين فرهنگ جامع زبان فارسي به عنوان طرحي ملي كه به تاييد شوراي پژوهشهاي كشور بودجه اي به آن تخصيص دهد و بعد از ارائه طرح در شوراي پژوهش هاي كشور پيشنهاد يك ميليارد تومان بودجه كرديم كه تنها از اين مبلغ تنها 100 ميليون تومان به ما تعلق گرفت كه در مدت سه سال خرج فعاليت هاي گروه براي مدخل گزيني و آماده سازي فرهنگ شد . 

دكتر علي اشرف صادقي در ادامه تصريح كرد : فرهنگستان زبان و ادبيات فارسي تصميم گرفت با توجه به عدم تخصيص بودجه لازم براي تدوين اين فرهنگ بخشي از بودجه خود را كنار بگذارد و كار تدوين فرهنگ جامع زبان فارسي را به انجام برساند.

وي در ادامه درباره شروع فعاليت فرهنگ نويسي در فرهنگستان زبان و ادبيات فارسي افزود : ما در حدود 1000 متن را براي كار فرهنگ نويسي انتخاب كرديم ، در اين مرحله هزار متن شامل كتابهاي قديم و جديد ، روزنامه ها ، مطبوعات و وبگاه(سايت)هاي اينترنتي را هم شامل مي شود . روزنامه اطلاعات از بدو تاسيس تاكنون از هر سال دو شماره به صورت تصادفي انتخاب مي شود و لغات آن به صورت كامل استخراج و جمع آوري مي شود.

 

سعي مي كنيم كه دايره لغات ما به جامعيت نزديك شود به عنوان مثال در آگهي هاي تبليغاتي لغاتي وجود دارد كه به همراه كالاهاي خارجي وارد مي شود و بعد از مدتي كه آن محصول ديگر توليد نمي شود آن لغت هم فراموش مي شودو ما اين لغات را هم در فرهنگ جامع زبان فارسي مي آوريم

دكتر علي اشرف صادقي

سرپرست فرهنگ جامع زبان و ادب فارسي در ادامه يادآورشد : اين كار براي اين صورت مي گيرد كه دايره لغات ما به جامعيت نزديك شود به عنوان مثال در مطبوعات لغات فرنگي و يا لغاتي كه در آگهي هاي تبليغاتي وجود دارد و بعدا وارد زبان مي شوند بسيار ديده مي شود . از اين گذشته انواع و اقسام محصولاتي كه وارد كشور مي شود و لغات جديدي هم به همراه آن وارد زبان مي شود و بعد از مدتي كه آن محصول ديگر توليد نمي شود آن لغت هم فراموش مي شود . اين لغات در هيچ  كتابي ضبط  نشده است ،  اما فقط  در مطبوعات منعكس مي شود . اسامي برند (BRAND)هاي تبليغاتي ، محصولات صنعتي و مصرفي و امثال اينها همه لغاتي هستند كه در يك فرهنگ جامع بايد درج شود .

وي در ادامه افزود :  تا پايان شهريور ماه كار مدخل گزيني به پايان مي رسد ، بعد از بررسي در مورد اين موضوع كه از كدام قرون لغات بيشتري استخراج شده است را بررسي كرديم و مشخص شد كه از قرن نهم و دوازدهم لغات كمتري داريم و تصميم گرفتيم كه متون مربوط به اين دوره را دوباره بررسي و لغات بيشتري را استخراج كنيم .

 

دكتر علي اشرف صادقي در ادامه افزود : ما تاكنون نزديك به 35 ميليون مدخل استخراج كرده ايم كه مكرر است ولي از اين ميان 450 هزار مدخل غير مكرر در رايانه گروه فرهنگ نويسي ضبط شده است . به اين معني كه در حدود 200 تا 250 مدخل بسيط داريم و مابقي آنها شامل اصطلاحات است. اگر اين فرهنگ با ديگر فرهنگ هاي موجود بررسي شود مشخص مي شود كه دو برابر فرهنگ هاي ديگر حجم دارد. اين فرهنگ شامل كليه واحدهاي واژگاني فارسي مبتني بر پيكره عظيم يارانه اي است .