خبرگزاری مهر - گروه استانها: رفته‌رفته و همزمان با گرم‌تر شدن هوای همدان موج مسافرت‌های درون‌شهری آغازشده و با گرایش مردم به گذراندن اوقات فراغت در فضاهای سبز شهری، پارک‌ها محلی برای دریافت انرژی به شمار می‌رود تا با قدم نهادن در آن نفسی تازه شود اما انگار باید نفس‌ها در سینه حبس شود چراکه ریه‌ها درتهدید سلامتی قرار می‌گیرد و قلیان‌هایی که پای ثابت محافل دوستانه شده است، به جنگ با سلامتی برمی‌خیزند.
این روزها در هر پارکی که قدم می‌گذاری دست‌کم یک گروه از جوانانی که شاید سنشان از ۲۰ تا ۲۵ سال تجاوز نمی‌کند گرده‌ام آمده‌اند و به‌اصطلاح خودشان تفریح می‌کنند اما به چه قیمتی؟
متأسفانه در چند سال اخیر چهره زیبای شهر و فضای تفریح شهروندان در پارک‌ها و بوستان‌های همدان در دود قلیان‌ها سیاه شده و ریه‌های شهر مسموم است و قابل‌تأمل تر اینکه این مسئله تنها به قشر آقایان مربوط نمی‌شود و این تفریح در میان دختران و زنان نیز باب شده است.
۳۷ درصد زنان ایرانی حداقل یک‌بار قلیان مصرف کرده‌اند
طبق آمار منتشرشده در سال‌های اخیر گرایش مردم به قهوه‌خانه‌ها بیشتر شده و ۳۷ درصد زنان ایرانی حداقل یک‌بارمصرف قلیان را تجربه کرده‌اند که این تعداد روزبه‌روز در حال افزایش است.
فقط کافی است سری به پارک‌های شهر بزنی تا ببینی چطور جوانان از لذت کشیدن قلیان می‌گویند و با لحنی به قول خودشان «باکلاس» از مزایای آن نسبت به سیگار می‌گویند و آن را بسیار سالم‌تر از سیگار می‌دانند.
بررسی‌ها و انجام ۵۴۲ مطالعه علمی درزمینهٔ قلیان نشان می‌دهد که در مقایسه با کشیدن یک عدد سیگار، کشیدن یک قلیان حدوداً ۱۲۵ برابر بیشتر دود، ۲.۵برابر بیشتر نیکوتین و ۱۰ برابر بیشتر منواکسید کربن وارد بدن می‌کند.
پنج‌شنبه گذشته به‌عنوان روزی که بیشتر مردم به دلیل فراغت از کار و رفع خستگی، مکان‌های تفریحی را برای نفس تازه کردن انتخاب می‌کنند، سری به چند مکان تفریحی در شهر همدان زدم تا اوضاع را از نزدیک رصد کنم.
قدم‌هایم را به سمت بوستان‌های خانوادگی شهر همدان سریع‌تر برداشتم و به بوستان «مردم» همدان رسیدم و در بدو ورود به پارک شاهد حضور چندین ماشین اغذیه‌فروشی بودم که در کنار خوراکی‌ها، بادکنک و لوازم بازی، چندین قلیان را به شکلی بسیار شیک و تزئینی مقابل بساط خود چیده بودند.
کمی آن‌طرف‌تر ۳ پسر تقریباً هم سن و سال بر روی سکوهای پارک نشسته بودند و درحالی‌که می‌گفتند و می‌خندیدند یک قلیان با تنگ سبزرنگ را به‌عنوان نماد فرهنگ کنارشان گذاشته بودند و به‌نوبت از آن استفاده می‌کردند.
نزدیک‌تر شدم تا شاید بتوانم صحبتی با آن‌ها داشته باشم. علی بصیری ۲۱ ساله دانشجوی رشته عمران از دانشگاه آزاد؛ از او علت کشیدن قلیان را جویا شدم و او در کمال آرامش گفت: مزه می‌دهد.
دوستش که خود را رضا معرفی کرد گفت: ما سیگاری نیستیم و قلیان را برای تفریح استفاده می‌کنیم؛ این مصاحبه وقتی برایم جالب شد که نفر سوم که نامش عباس بود گفت: شما میدانی قلیان هیچ ضرری ندارد و چون نیکوتین آن در آب حل می‌شود تصفیه‌شده وارد ریه ما می‌شود؟
۱۷ درصد دانشجویان قلیان مصرف می‌کنند
در کنار این وضعیت اطلاعات ارائه‌شده از امور دانشجویان در کشور نشان می‌دهد که مصرف قلیان بالاترین میزان مواد دخانی در میان دانشجویان است و حدود ۱۷ درصد دانشجویان در دانشگاه‌های دولتی قلیان مصرف می‌کنند درحالی‌که مصرف سیگار با آمار ۱۵ درصدی دومین آسیب دانشجویان است.
در این زمینه دانشجویان پسر در مصرف قلیان آمار بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند اما رشد مصرف قلیان در میان دانشجویان دختر بالاتر است و مقایسه آمار حاکی از افزایش نگران‌کننده مصرف قلیان در میان دختران دانشجو است.
همان‌طور که در پارک قدم می‌زدم چند دختر کم سن و سال را دیدم که ظاهرشان کمی نامتعارف بود.
یک گروه متشکل از ۴ دختر دورهم جمع شده بودند و درحالی‌که صدای خنده‌هایشان فضای پارک را پرکرده بود و غرق در تعریف بودند با کشیدن قلیان خود را سرگرم کرده بودند.
نزدیک‌تر شدم تا در جمعشان حاضر شوم اما در ابتدا حاضر به مصاحبه نشدند و از من خواستند که جمعشان را ترک کنم؛ سمیه که به لحاظ سن و سال بزرگ‌تر نشان می‌داد بابیان اینکه چه می‌خواهی بنویسی؟ دوست داریم قلیان بکشیم و آیا مشکلی هست؟ گفت: این‌همه جوان در پارک قلیان می‌کشند چرا در میان این‌همه ما را انتخاب کرده‌ای!
صحبت‌هایم با این گروه بی‌نتیجه ماند و مقاومتشان در پاسخ به سؤالات و همراهی تهیه مصاحبه نظرم را به سمت قسمت دیگری از پارک هدایت کرد اما آنچه از جو حاکم بر پارک قابل‌لمس بود اینکه متأسفانه بسیاری از جوانانی که درگیر مسموم کردن ریه‌های خود با قلیان هستند از مضرات آن آگاه نبوده و تنها به دلیل شرایط حاکم در میان جوانان و مد شدن یکسری برنامه‌های لذت‌بخش گذرا، به کشیدن قلیان اقدام می‌کنند حال‌آنکه نمی‌دانند طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، دود قلیان حداقل حاوی همان مقدار ماده سمی است که دود سیگار دارد و مصرف آن برای سلامتی فرد و دیگران مضر است.
از آن گذشته سازمان بهداشت جهانی با بررسی ۱۸ نوع تنباکوی قلیان که در کشورهای مختلف دنیا به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود، به این نتیجه رسیده که در هیچ‌کدام از آن‌ها برای افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان، هشدار بهداشتی و یا مشخصات محتویات آن اعلام‌نشده است.
۲۳ درصد سیگاری‌ها حداقل یک‌بار در هفته قلیان مصرف می‌کنند
در مطالعاتی که از سوی مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات انجام‌شده، ۲۳ درصد سیگاری‌ها حداقل یک‌بار در هفته قلیان مصرف می‌کنند که این رقم در غیر سیگاری‌ها ۲۵ درصد است و این بدین معناست که غیر سیگاری‌ها حتی بیشتر از سیگاری‌ها در حال مصرف قلیان هستند و به سمت اعتیاد به آن پیش می‌روند.
اما از نگاه دیگری به مسئله خانواده‌هایی که در پارک مشغول استراحت و گذراندن اوقات فراغت خود هستند اکثراً به قلیان کشیدن جوانان به‌خصوص در فضاهای آزاد و عمومی اعتراض دارند و هوای پاک را حق مسلم خود می‌دانند.
زهرا امیری مادر دو کودک ۴ و ۶ ساله که به همراه همسرش برای تفریح به پارک آمده بود می‌گفت: من به پارک می‌آیم تا بچه‌هایم تفریح کنند و از هوای آزاد لذت ببرند اما هر بار که برای تفریح می‌آییم باید چندین جوان در حال کشیدن قلیان را تحمل‌کنیم و هرچقدر هم اعتراض می‌کنیم به گوش کسی نمی‌رسد.
در همین زمینه یک کارشناس مسائل اجتماعی در گفتگو با مهر بابیان اینکه کشیدن قلیان خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها را افزایش می‌دهد، گفت: کودکان در مقابل تأثیرات مضر قلیان آسیب‌پذیر هستند و اگر در محلی باشند که در آن قلیان کشیده می‌شود، احتمال ایجاد عفونت‌های ریوی، آسم و سندرم مرگ ناگهانی کودک در آن‌ها افزایش می‌یابد.
آرزو طهماسبی بابیان اینکه پس از ۴۵ دقیقه استفاده از دود قلیان، مونوکسید کربن، نیکوتین پلاسما و ضربان قلب به‌شدت بالا می‌رود، گفت: متأسفانه در کنار رشد مصرف قلیان، استفاده از قلیان خانوادگی شده است و پدر و مادر به‌راحتی در کنار فرزندان قلیان مصرف می‌کنند.
مراکز غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان جذابیت ندارند
وی در خصوص علت علاقه‌مندی جوانان به رفت‌وآمد در مراکز این‌چنینی و کافی‌شاپ‌ها و سایر پاتوق‌ها گفت: بسیاری از مراکزی که محل غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان هستند برای جوان امروزی دیگر جذابیت ندارند و تکراری تلقی می‌شوند.
یک کارشناس تغذیه نیز در گفتگو با مهر بابیان اینکه دود این قبیل مواد دخانی به‌راحتی از طریق پوست جذب می‌شود و احتمال شیوع مصرف سیگار بالا می‌رود، گفت: کودکانی که در اماکن عمومی دستشان آلوده به دود مواد دخانی می‌شود، احتمال دارد در نوجوانی گرفتار مصرف سیگار و قلیان شوند.
سمیرا اعتماد نیا بابیان اینکه شخص مبتلابه بیماری‌های مختلف ریه اگر به استعمال دخانیات و کشیدن قلیان ادامه بدهد بدون شک مبتلابه سرطان ریه و دستگاه تنفسی خواهد شد، گفت: متأسفانه به اکثر تنباکوهایی که در سال‌های اخیر به بازار آمده اسانس‌هایی اضافه می‌شود که این اسانس‌ها علاوه بر تحریک دستگاه تنفس موجب حساسیت و آلرژی می‌شود.
وی گفت: افراد سیگاری با کشیدن یک سیگار به میزان نیکوتینی که باید دست یابند، می‌رسند اما دود قلیان به دلیل جذب نیکوتین در آب به فردی که قلیان می‌کشد میزان نیکوتین را دیرتر می‌رساند به همین دلیل افراد قلیانی بیشتر تمایل دارند که کشیدن قلیان را ادامه دهند.
با توجه به افزایش مصرف قلیان در اماکن مسقف ازجمله قهوه‌خانه‌ها، رستوران‌ها، باغ رستوران‌ها و سفره‌خانه‌ها با مسئول بهداشت محیط و حرفه‌ای مرکز بهداشت شهرستان همدان نیز گفتگو کردم.
حسین خالقی مجد در گفتگو با مهر گفت: از ابتدای امسال در رابطه با واحدهای صنفی و اماکن عمومی مسقف و تحت نظارت شخص حقیقی با همکاری اداره نظارت بر اماکن عمومی در حیطه اختیارات خود وارد عمل شده‌ایم.
خالقی مجد افزود: از ابتدای سال ۴۰ بازرسی مشترک انجام و در این بازرسی‌ها تعداد ۳۲۰ قلیان در اماکن مسقف جمع‌آوری‌شده است.
وی در ادامه به شناسایی۲۱ مورد واحد صنفی متخلف اشاره کرد که از این تعداد ۲۰ واحد پلمپ شده است.
خالقی مجد با اشاره به این مطلب که حوزه اماکن عمومی و پارک‌ها در حوزه اختیارات ما نیست، افزود: بااین‌وجود با گشت‌های بازرسی در پارک‌ها و اماکن عمومی و خودروها تعداد ۱۲۴ قلیان جمع‌آوری‌شده است.
قلیان تبدیل به یک فرهنگ در خانواده‌ها شده است
مسئول بهداشت محیط و حرفه‌ای مرکز بهداشت شهرستان همدان ازجمله نگرانی‌ها در مورد این پدیده را تبدیل‌شدن قلیان به یک فرهنگ و هنجار در خانواده‌ها عنوان کرد و افزود: متأسفانه با گذری از اماکن عمومی و مسقف شاهد این هستیم که در خانواده‌ها اعم از سنین ۱۰ تا ۷۰ سال مشغول استعمال قلیان به‌صورت مشترک هستند که این خود برخورد با مصرف قلیان را مختل می‌سازد.
متأسفانه باوجود همه این مضرات و عوارضی که قلیان دارد نوجوانان و جوانان برای گذراندن وقت در کنار هم و به‌اصطلاح تفریح از قلیان استفاده می‌کنند که این روزها مصرف قلیان در بین کم سن و سال‌ها و حتی دختران نیز زیاد شده است.
درست است که مسئولان باید در امر جمع‌آوری قلیان از اماکن تفریحی و گردشگری باید اقدام کنند، اما والدین و خانواده‌ها در جلوگیری از مصرف فرزندانشان از قلیان نیز تأثیرگذار هستند و از طرفی آگاهی قشر جوان از اثرات مخرب مصرف قلیان بر سلامتی آن‌ها می‌تواند عاملی در پیشگیری از مصرف قلیان باشد.