به گزارش خبرگزاری مهر، گروه فقه و حقوق اسلامی پژوهشگاه، از نخستین گروه هایی است که از بدو تأسیس پژوهشگاه با حضور چهره های شاخص فقهی و حقوقی دائر گردیده است. حدود بیست سال سابقه علمی در زمینه پاسخگویی به نیازهای فقهی و حقوقی، قانونگذاری و دفاع از موازین اسلامی، برگ زرّینی از افتخارات این گروه علمی است. گروه فقه و حقوق اسلامی که خود پایه گذار فصلنامه علمی پژوهشی حقوق اسلامی است، همواره با انتشار مقالات معتبر علمی پژوهشی در مجلات داخلی و خارجی و ارائه کتب ارزشمندی که هر یک در حوزه تخصصی خود دارای رتبه های برتر بوده اند، چهره هایی شاخص در عرصه های مختلف فقه و حقوق معرفی کرده است.
در مصاحبه زیر با حجت الاسلام غلامرضا پیوندی مدیر و عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق اسلامی، با این گروه فعال از پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیشتر آشنا خواهیم شد.
*لطفا در مورد پیشینه گروه فقه و حقوق اسلامی توضیح دهید.
گروه فقه و حقوق اسلامی از گروه های زیرمجموعه پژوهشکده نظام های اسلامی و جزء گروه هایی است که از ابتدای تأسیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تشکیل شده و با دارا بودن بیشترین تعداد اعضای هیأت علمی در میان گروه های علمی، جزء کلان‌گروه های پژوهشگاه محسوب می شود.
با توجه به اینکه در نظام جمهوری اسلامی ایران یکی از نیازهای مهم جامعه علمی و مدیریتی کشور، مباحث فقهی و حقوقی در حوزه قانونگذاری و در حوزه پاسخگویی به شبهات رایج این حوزه می باشد، تأسیس کلان گروه فقه و حقوق اسلامی در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.
به همین دلیل در مقاطعی از دوران عمر بیست ساله گروه، بحث ارتقاء گروه به عنوان پژوهشکده ای مستقل در پژوهشگاه مطرح بوده است؛ هرچند به دلایلی این مهم هیچ گاه محقق نشده است.
*اهم فعالیت های گروه در گذشته به چه صورت بوده است؟
اهم فعالیت های گروه فقه و حقوق اسلامی در محورهای ذیل خلاصه می شود:
شناخت نظام حقوقی اسلام و ارائه مدل های کاربردی آن، ارائه راه های علمی و عملی جهت تحقق نظام حقوقی اسلام، شناخت و نقد سایر مکاتب و نظام های حقوقی، بازپژوهی، بازپیرایی و تنسیق علوم فقهی (فقه، فلسفه فقه، فلسفه احکام، اصول فقه، قواعد فقه و...) با توجه به دستاوردهای نوین علمی پژوهش شناختی، تعمیق و توسعه علوم فقهی و پژوهش در زمینه مسائل نوپیدا و نیازهای آینده جوامع اسلامی، آسیب شناسی و پاسخ به شبهات مطرح در حوزه علوم فقهی، و آسیب شناسی ابعاد نظری و عملی سیستم حقوقی جمهوری اسلامی ایران.
*برنامه های آتی گروه چیست؟ چه نشست ها و همایش هایی در دست اقدام دارید؟
با توجه به سیاست های کلی پژوهشگاه در سال های اخیر مبنی بر تمحض هریک از اعضای هیئت علمی بر یک موضوع محوری خاص، فعالیت های انجام گرفته گروه فقه و حقوق در حوزه های تمحض مرتبط با فعالیت های اعضای هیأت علمی و نیز برخی موضوعات مرتبط (در حد محدود و بنا به ضرورت) منحصر شده است. بر همین اساس، فعالیت های آتی گروه اعم از تحقیقات، همایش ها و نشست ها نیز در همین راستا برنامه ریزی و تدوین شده اند که در ذیل برخی تحقیقات و نشست های (کرسی های ترویجی) انجام شده، در دست انجام یا مصوب در برنامه سال ۹۵ عنوان می گردد:
تحقیقات چاپ شده و در حال چاپ:
| عنوان تحقیق |
مجری |
سال انتشار |
توضیحات |
|---|---|---|---|
| پول در نگاه اقتصاد و فقه |
جمعی از نویسندگان |
۱۳۷۵ |
چاپ شده |
| نابردباری مذهبی |
محمدحسین مظفری |
۱۳۷۶ |
چاپ شده |
| اخلاق و حقوق بین‌الملل |
ناصر قرباننیا |
۱۳۷۸ |
چاپ شده |
| بررسی فقهی ـ حقوقی شورای نگهبان |
فرج‌الله هدایت‌نیا / محمدهادی کاویانی |
۱۳۸۰ |
چاپ شده |
| عدالت حقوقی |
ناصر قرباننیا |
۱۳۸۰ |
چاپ شده |
| پیروی خضر خرد |
حسن ابراهیم‌زاده |
۱۳۸۰ |
چاپ شده |
| حقوق، مبانی و فلسفه آن |
سیدمهدی منصوری |
۱۳۸۰ |
چاپ شده |
| مبانی حقوق بشر |
سیدصادق حقیقت / سیدعلی میرموسوی |
۱۳۸۱ |
چاپ شده |
| مجمع تشخیص مصلحت نظام |
محمدجواد ارسطا |
۱۳۸۱ |
چاپ شده |
| آرای عمومی (مبانی اعتبار و قلمرو) |
محمود حکمت‌نیا |
۱۳۸۲ |
چاپ شده |
| جرم سیاسی |
غلامرضا پیوندی |
۱۳۸۲ |
چاپ شده |
| نظارت و نهادهای نظارتی |
محسن ملک‌افضلی اردکانی |
۱۳۸۲ |
چاپ شده |
| فقه و قیاس |
سیداحمد میرخلیلی |
۱۳۸۲ |
چاپ شده |
| اندیشه‌های حقوقی شهید بهشتی |
فرج‌الله هدایت‌نیا |
۱۳۸۲ |
چاپ شده |
| ارتداد و آزادی |
سیدحسین هاشمی |
۱۳۸۳ |
چاپ شده |
| آسیب شناسی حقوق جزای اسلامی |
علی محمدی جورکویه |
۱۳۸۳ |
چاپ شده |
| جهاد و حقوق بین‌الملل (ترجمه) |
ظافر القاسمی / سیدابوالقاسم حسینی (ژرفا) |
۱۳۸۳ |
چاپ شده |
| حقوق و وظایف نمایندگی مجلس |
سیداحمد حبیب‌نژاد |
۱۳۸۳ |
چاپ شده |
| اختلاس |
احمد رمضانی |
۱۳۸۳ |
چاپ شده |
| جرم مطبوعاتی |
ابراهیم عمیقی |
۱۳۸۳ |
چاپ شده |
| درآمدی بر فهم روشمند اسلام (ترجمه) |
یحیی محمد / سیدابوالقاسم حسینی (ژرفا) |
۱۳۸۳ |
چاپ شده |
| حقوق ملت و دولت در قانون اساسی |
سعید شریعتی |
۱۳۸۴ |
چاپ شده |
| قواعد فقه دیات |
احمد حاجیدهآبادی |
۱۳۸۴ |
چاپ شده |
| بایسته های تقنین |
احمد حاجیدهآبادی |
۱۳۸۵ |
چاپ شده |
| جایگاه عرف در فقه |
سیدمحمد واسعی |
۱۳۸۵ |
چاپ شده |
| مجلس خبرگان |
سیداحمد حبیب‌نژاد |
۱۳۸۵ |
چاپ شده |
| انتخابات نمایندگی مجلس |
سیداحمد حبیب‌نژاد |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| بررسی فقهی- حقوقی جرم براندازی |
حسین آقابابایی |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| توزیع و مهار قدرت در نظریه ولایت فقیه |
شریف لک‌زایی |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| حجاب |
مهدی مهریزی |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| حقوق اقلیت‌های دینی |
روح‌الله شریعتی |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| دانشنامه امام علی(ع) |
جمعی از نویسندگان |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| داوری در حقوق خانواده |
فرج‌الله هدایت‌نیا |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| سه رساله اصولی و فقهی حکیم آیت‌الله شاه‌آبادی |
علی الصدرایی الخویی |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| فقه پاسخگو (نگاهی به کارآیی و پویایی فقه) |
سیدعلی سادات‌فخر |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| فقه و حقوق خانواده و فلسفة آن (ج اول، دوم، سوم) |
محمود حکمت‌نیا (کار گروهی) |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| فقه و عرف |
ابوالقاسم علیدوست |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| فقه و عقل |
ابوالقاسم علیدوست |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| مبانی مالکیت فکری |
محمود حکمت‌نیا |
۱۳۸۶ |
چاپ شده |
| شورای نگهبان (پرسش‌ها و پاسخ‌ها) |
فرج‌الله هدایت‌نیا |
۱۳۸۷ |
چاپ شده |
| قصاص مرد در برابر زن با نگاهی به تفاوتها |
علی محمدی جورکویه |
۱۳۸۷ |
چاپ شده |
| حقوق بشر و حقوق بشردوستانه |
ناصر قرباننیا |
۱۳۸۷ |
چاپ شده |
| جبران خسارت بزهدیده به هزینه دولت و نهادهای عمومی |
احمد حاجیدهآبادی |
۱۳۸۷ |
چاپ شده |
| فقه و مصلحت |
ابوالقاسم علیدوست |
۱۳۸۸ |
چاپ شده |
| پیشگیری وضعی از بزهکاری با نگاه به سیاست جنایی اسلام |
سیدمحمود میرخلیلی |
۱۳۸۸ |
چاپ شده |
| مقصدهای شریعت (ترجمه) |
طه جابر علوانی / ابوالقاسم علیدوست / سیدابوالقاسم ژرفا |
۱۳۸۸ |
چاپ شده |
| فقه و کلام |
علی‌محمد حسین‌زاده |
۱۳۸۸ |
چاپ شده |
| قلمرو امنیت در حقوق کیفری |
حسین آقابابایی |
۱۳۸۹ |
چاپ شده |
| پوشش و پوشاک |
حسن ابراهیم‌زاده |
۱۳۸۹ |
چاپ شده |
| حقوق بشر در ترازو |
تقی دشتی |
۱۳۹۰ |
چاپ شده |
| حقوق کودک |
غلامرضا پیوندی |
۱۳۹۰ |
چاپ شده |
| فلسفه نظام حقوق زن |
محمود حکمت‌نیا |
۱۳۹۰ |
چاپ شده |
| حقوق و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی زن |
محمود حکمت‌نیا |
۱۳۹۰ |
چاپ شده |
| حقوق زن و خانواده |
محمود حکمت‌نیا |
۱۳۹۰ |
چاپ شده |
| قرارداد اختیار معامله |
جواد حسین‌زاده |
۱۳۹۱ |
چاپ شده |
| چرائی و چگونگی مجازات |
جعفر یزدیان جعفری |
۱۳۹۱ |
چاپ شده |
| ترجمه و تحقیق فلسفه مالکیت فکری |
محمود حکمت‌نیا |
۱۳۹۱ |
چاپ شده |
| فرزندخواندگی در اسلام |
حسن عالمی طامه |
۱۳۹۱ |
چاپ شده |
| مجموعه مقالات اصلاح الگوی مصرف (از نگاه حقوقی) |
سیدمحمود میرخلیلی (کار گروهی) |
۱۳۹۲ |
چاپ شده |
| عناوین ثانویه در حقوق خانواده |
فرج‌الله هدایت‌نیا |
۱۳۹۲ |
چاپ شده |
| ملاحظاتی پیرامون قانون مجازات اسلامی۹۲ |
ناصر قرباننیا |
۱۳۹۳ |
چاپ شده |
| مجموعه مقالات حقوقی (۱۱ جلد) |
حسینعلی بای |
۱۳۹۴ |
چاپ شده |
| بررسی جرم‌شناختی جرایم جنسی |
علی محمدی جورکویه |
۱۳۹۴ |
ارسال برای چاپ |
| نشوز زوجین در فقه و نظم حقوقی ایران |
فرج‌الله هدایت‌نیا |
۱۳۹۴ |
ارسال برای چاپ |
| اخلاق و حقوق کیفری |
محسن برهانی |
۱۳۹۴ |
ارسال برای چاپ |
| قاعده حفظ نظام و آثار آن |
محسن ملک‌افضلی |
۱۳۹۴ |
ارسال برای چاپ |
| مباحثی درباره حقوق خانواده (مجموعه مقالات همایش بین‌المللی حقوق خانواده) |
فرج‌الله هدایت‌نیا |
۱۳۹۴ |
ارسال برای چاپ |
| حمایت از حریم خصوصی در حقوق کیفری ایران |
حسین آقابابایی |
۱۳۹۵ |
ارسال برای چاپ |
| ترجمه مجموعه مقالات فلسفه حقوق |
بهروز جندقی |
۱۳۹۵ |
ارسال برای چاپ |
| مشروعیت سیاسی کیفر |
محمد یکرنگی |
۱۳۹۵ |
ارسال برای چاپ |
| عنوان تحقیق |
مجری |
|---|---|
| اختلال جنسی و حقوق خانواده |
فرج‌الله هدایت نیا |
| اختیار دادرس کیفری در ارزشیابی ادله |
احمد رمضانی |
| ادله عام قراردادها از منظر آیات |
ابوالقاسم علیدوست |
| ادله عام قراردادها از منظر روایات |
ابوالقاسم علیدوست |
| اصلاح مجرمان در سیاست جنایی اسلام |
محمدعلی حاجیدهآبادی |
| اعتبار علم عرفی در حقوق ایران |
سعید شریعتی |
| اهداف مجازات و بازتاب آن در قانون مجازات اسلامی |
حسینعلی بای |
| بررسی جرم‌شناختی جرایم خشونت‌بار خانوادگی |
علی محمدی جورکویه |
| بررسی حق امنیت فردی و چالش‌های آن با امنیت ملی |
محمدهادی کاویانی |
| پیشگیری اجتماعی از بزهکاری با نگاه به سیاست جنایی اسلام |
سیدمحمود میرخلیلی |
| پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی |
مجید قورچی‌بیگی |
| تحدید حقوق و آزادی‌های عمومی با تأکید بر نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران (مبانی، مفاهیم، شرایط و ضوابط) |
سیداحمد حبیب‌نژاد |
| جایگاه اخلاق زیستی در نظام حقوق اسلامی |
مهدی معلی |
| جایگاه تفاوت‌های دینی در نظام حقوقی اسلام و ایران |
ابراهیم باطنی |
| حقوق کیفری اطفال |
غلامرضا پیوندی |
| روش‌شناسی اجتهاد |
ابوالقاسم علیدوست |
| سیاست جنایی اسلام در حوزه ادله اثبات دعوای کیفری |
احمد حاجیدهآبادی |
| سیاست جنایی اسلام، ایران و اسناد بین‌المللی در مبارزه با فساد اداری |
محمدابراهیم شمس ناتری |
| ظرفیت حقوق در تحکیم خانواده |
فرج‌الله هدایت‌نیا |
| فقه هسته‌ای و کارکردهای آن در قراردادهای هسته‌ای |
احمد احسانی‌فر |
| قانون اهم و مهم و گستره آن در تزاحم احکام و تزاحم حقوق |
محمد عشایری منفرد |
| کیفرگذاری؛ مبانی، معیارها و چالش ها |
غلامرضا پیوندی |
| مسئولیت دولت در پرداخت دیه از بیت‌المال |
حسینعلی بای |
| مسئولیت مدنی در قرآن |
حسین هوشمند فیروزآبادی |
| مناظر فقهی |
ابوالحسن حسنی |
| نظام حقوقی اموال عمومی |
حسینعلی بای |
| نظام حقوقی اموال فکری |
محمود حکمت‌نیا |
| نظریه عدالت قضایی در حقوق ایران (اجرا و احساس) |
محسن کاظمی نجف‌آبادی |
| نظریه عدالت و حقوق زن در نظام حقوقی اسلام |
سیدحسین فاطمی‌نژاد |
| وظایف و اختیارات ولیّ فقیه در جمهوری اسلامی ایران |
محمدرضا مؤمن |
نشست ها:
ـ کرسی ترویجی «قواعد فقه دیات» / حسینعلی بای
ـ کرسی ترویجی از تحقیق «کیفرگذاری؛ مبانی، اصول، معیارها و چالش‌ها» / غلامرضا پیوندی
ـ کرسی ترویجی از تحقیق «مناظر فقهی» / ابوالحسن حسنی
ـ کرسی ترویجی از تحقیق «نظام حقوقی مالکیت فکری» / محمود حکمت‌نیا
ـ کرسی ترویجی از تحقیق «ادله عام قراردادها از منظر آیات» / ابوالقاسم علیدوست
ـ کرسی ترویجی از تحقیق «بررسی جرم‌شناختی جرایم خشونت بار خانوادگی» / علی محمدی جورکویه
ـ کرسی ترویجی از تحقیق «نشوز زوجین در فقه و نظام حقوقی ایران» / فرج‌الله هدایت نیا
*لطفا پیرامون حوزه تمحض اعضای هیأت علمی مربوطه به اختصار توضیح دهید.
حوزه تمحض مصوب اعضای هیأت علمی گروه فقه و حقوق اسلامی به شرح ذیل می باشد:
ـ علی محمدی جورکویه: جرم شناسی (با عطف توجه به جرائم اقتصادی)، سیاست جنایی
ـ محمود حکمت نیا: مالکیت فکری، فلسفه حقوق، فقه و حقوق فناوری اطلاعات
ـ ابوالقاسم علیدوست: فلسفه فقه
ـ حسینعلی بای: جرایم علیه اشخاص، فلسفه حقوق ـ حقوق کیفری، حقوق تجاری و اقتصادی
ـ فرج الله هدایت نیا: حقوق زن و خانواد
ـ غلامرضا پیوندی: فلسفه حقوق ـ حقوق کیفری (با تأکید بر حقوق بشر)، حقوق کودک
ـ ابوالحسن حسنی: فلسفه فقه
*نحوه انتخاب و تعریف حوزه تمحض اعضای گروه به چه صورت است؟
نحوه انتخاب و تعریف حوزه تمحض در تمامی گروه های علمی پژوهشگاه بدین شکل است که هر عضو با توجه به علایق و دامنه موضوعی تحقیقات خود، عنوان و موضوعی را برای حوزه تمحض خود انتخاب و پیشنهاد می کند که این عنوان در زمان جذب اعضای جدید و نیز تدوین برنامه پنج ساله گروه های علمی مصوب می گردد. در مرحله بعد نمون برگ مربوطه (تدوین اجمالی حوزه تمحض) تکمیل و در شورای علمی به بحث و بررسی گذاشته می شود و پس از تصویب و ابلاغ به شورای عالی پژوهشگاه و متعاقباً تصویب شورای عالی، جزء حوزه های تمحض مصوب گروه تلقی می‌گردد.
*برجسته ترین پژوهش های صورت گرفته در گروه را معرفی فرمائید.
تحقیقات انجام گرفته در گروه فقه و حقوق، جزء تحقیقات عمیق و علمی و متناسب با نیازهای جامعه بوده و در اکثر موارد دارای نشان های علمی در سطح ملی مانند جشنواره فارابی، جشنواره علامه طباطبایی، جشنواره مطهری، کتاب سال جمهوری اسلامی، کتاب سال حوزه، کتاب فصل، و... بوده‌اند؛ لازم به ذکر است آثار گوناگونی همچون فقه و مصلحت، فقه و عرف، مبانی مالکیت فکری، عناوین ثانویه در حقوق خانواده، بایسته های تقنین، عدالت حقوقی و... در جشنواره های مختلف جزء آثار برگزیده یا شایسته تقدیر شناخته شده اند.
از جمله افرادی که آثار ایشان در جشنواره های گوناگون حائز رتبه می شدند؛ زنده‌یاد و مهاجر الی‌الله دکتر ناصر قربان نیا بودند که متأسفانه در واقعه تألم برانگیز و اسفناک منا در سال ۱۳۹۴ در سرزمین وحی، دعوت حق را لبیک گفتند. نامبرده به عنوان عضو شورای علمی گروه فقه و حقوق اسلامی، اکثر آثار خود را به پژوهشگاه ارائه کرده اند؛ برای مثال، کتاب حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، در جشنواره فارابی سال ۱۳۸۸ به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد.
*تاکنون چه جوایز و نشان‌هایی از سوی گروه یا اعضای هیئت علمی و محققان دریافت گردیده است؟
از سال های نخستین فعالیت های گروه که نخستین آثار منتشره گروه عرضه شد، جوایز و نشان هایی توسط محققین و آثار گروه عرضه شده است. فهرستی از این جوایز از سال ۱۳۷۹ تا کنون به شرح زیر است:
سال ۱۳۷۹
ـ تحقیق «اخلاق و حقوق بین‌الملل»: دارای لوح تقدیر از دومین همایش انتخاب کتب نمونه حوزه علمیه قم.
سال ۱۳۸۰
ـ تحقیق «دانشنامة امام علی علیه‌السلام»: پژوهش دینی برگزیدة سال از طرف دبیرخانه دین پژوهان کشور.
سال ۱۳۸۱
- تحقیق «بایسته های تقنین» پژوهش شایان تشویق از طرف دبیرخانه دین پژوهان کشور.
- تحقیق «مبانی حقوق بشر از دیدگاه اسلام و دیگر مکاتب» پژوهش برتر سال از طرف دبیرخانه دین پژوهان کشور
- تحقیق «نظارت و نهادهای نظارتی» پژوهش شایان تشویق از طرف دبیرخانه دین پژوهان کشور
سال ۱۳۸۲
ـ تحقیق «دانشنامة امام علی علیه‌السلام»: کتاب سال جمهوری اسلامی ایران.
ـ تحقیق «دانشنامة امام علی علیه‌السلام»: پژوهش رتبه دوم از طرف پنجمین همایش کتاب سال حوزه.
ـ تحقیق«دانشنامة امام علی علیه‌السلام»: پژوهش درخور تشویق از طرف پنجمین دوره کتاب سال ولایت.
ـ تحقیق«عدالت حقوقی»: پژوهش برگزیده از طرف پنجمین همایش کتاب سال حوزه.
ـ تحقیق «آرای عمومی؛ مبانی، اعتبار و قلمرو»: پژوهش برگزیده سال از طرف دبیرخانه دین پژوهان کشور.
ـ تحقیق «ارتداد و آزادی»: پژوهش برگزیده سال از طرف دبیرخانه دین پژوهان کشور.
سال ۱۳۸۳
ـ تحقیق «آرای عمومی؛ مبانی اعتبار و قلمرو» پژوهش رتبۀ نخست جشنوارۀ دانشجویی تهران.
ـ تحقیق «فقه و عرف» پژوهش برتر سال از طرف دبیرخانه دین پژوهان کشور.
ـ تحقیق «قواعد فقه دیات» پژوهش برتر سال از طرف دبیرخانه دین پژوهان کشور.
ـ کتاب «جرم سیاسی» حائز رتبه در جشنواره علامه طباطبایی؛
سال ۱۳۸۵
ـ تحقیق «قواعد فقه دیات» پژوهش برگزیده از طرف هشتمین همایش کتاب سال حوزه.
ـ تحقیق «فقه و عرف» پژوهش برگزیده از طرف هشتمین همایش کتاب سال حوزه.
ـ کتاب «داوری در حقوق خانواده» در جشنواره کتاب دین پژوهان
سال ۱۳۸۶
ـ تحقیق «مبانی مالکیت فکری» پژوهش برگزیده در سومین جشنواره کتاب فصل.
ـ تحقیق «مطالعه تطبیقی جبران خسارت بزهدیده به هزینه دولت و نهادهای عمومی» رتبۀ اول جشنوارۀ دین پژوهان.
ـ تحقیق «فقه وعرف» پژوهش شایان تقدیر در جشنوارۀ کتاب دین.
ـ تحقیق «قواعد فقه دیات» پژوهش شایان تقدیر در جشنوارۀ کتاب دین.
ـ کتاب سه جلدی «فلسفه حقوق خانواده» اثر برگزیده و رتبه اول جشنواره کتاب خانواده در کشور.
سال ۱۳۸۷
ـ تحقیق «مبانی مالکیت فکری، اثر برگزیده دهمین دوره کتاب سال حوزه.
سال ۱۳۸۸
ـ اثر پژوهشی حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه، به عنوان برگزیده رشته حقوق در جشنواره فارابی
سال ۱۳۸۹
ـ کتاب «فقه و مصلحت» اثر برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران.
ـ کتاب «فقه و مصلحت» اثر برگزیده کتاب سال حوزه.
ـ کرسی «فقه و مصلحت» جشنواره فارابی ـ دوره سوم.
سال ۱۳۹۰
ـ نظام حقوق زن / محمود حکمت نیا/ کتاب فصل
ـ فلسفه نظام حقوق زن/ محمود حکمت نیا/ کتاب فصل
سال ۱۳۹۱
ـ حقوق زن و خانواده/ محمود حکمت نیا/ کتاب سال حوزه
سال ۱۳۹۲
ـ فلسفه مالکیت فکری/ محمود حکمت نیا و مهدی معلی و علی تقی‌خانی/ کتاب سال حوزه
سال ۱۳۹۴
ـ مبانی مالکیت فکری / محمود حکمت نیا/ علامه طباطبایی
*میزان تطابق بروندادهای پژوهشی گروه را با نیازهای علمی جامعه تا چه اندازه برآورد می کنید؟
پژوهش هایی که در این گروه انجام می شود عمدتاً ناظر بر نیازهای علمی کشور در حوزه فقه و حقوق می باشد، این نیازها می تواند اعم از مباحث چالشی مطرح در ادبیات علمی کشور باشد و یا جزء نیازهای نظام جمهوری اسلامی به مباحث تئوریک باشد. برای مثال برخی از تحقیق ها در حوزه مباحث بنیادین و ریشه ای به مسائل علمی می پردازد و برخی از آنها علاوه بر مباحث بنیادی در حوزه کاربردی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. مانند تحقیق حقوق کودک که در عین اینکه به مباحث اساسی حوزه حقوق کودک پرداخته است توجه ویژه ای نیز به قوانین موجود و نیازهای جامعه در این حوزه کرده است.
*این فعالیت ها را تا چه حد مورد نیاز و مورد استفاده در سطح خرد و کلان اجتماع می بینید؟
در سطح کلان در حوزه های قانون گذاری در قوه مقننه و قوه قضائیه تحقیقات گروه می توانند نقش عمده ای را ایفا کنند. همچنین در حوزه های علمی اعم از حوزه و دانشگاه نیز این تحقیقات می توانند به عنوان منابع تکمیلی مورد استفاده قرار گیرد. مثلاً کتاب مبانی حقوق بشر در اسلام اثر آقایان موسوی و حقیقت جو جزء کتاب های درسی دوره کارشناسی ارشد رشته حقوق بشر می باشد یا کتاب هایی مانند مبانی مالکیت فکری اثر دکتر حکمت نیا و کتاب حقوق کودک اثر حقیر جز منابع تکمیلی دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه ها معرفی می شوند. همچنین برخی از این تحقیقات مانند فقه و مصلحت، فقه و عقل و ... در حوزه های علمیه مورد توجه خاص اساتید و طلاب قرار گرفته اند. و امادر سطح خرد بسیاری از تحقیق ها منتشر شده گروه جزء منابع ارجاعی در پایان نامه ها و مقالات علمی منتشر شده می باشند.
*نحوه همکاری و ارتباط علمی گروه فقه و حقوق اسلامی با خارج از پژوهشگاه چگونه است؟
همه اعضای گروه بدون استثناء با مراکز علمی دانشگاهی و حوزوی و مراکز دولتی اعم از قوه مقننه، قوه قضائیه و قوه مجریه ارتباط دائم و موثر دارند. در بسیاری از موارد قانون گذاری قوه مقننه یا تهیه لوایح قانونی توسط قوه قضائیه و یا تهیه اسناد بالادستی در حوزه های مدیریتی جامعه، اعضای گروه همکاری نزدیک و موثری دارند. برای مثال در خصوص قانون مجازات اسلامی سال ۹۲ همه اعضای متخصص در مباحث جزایی در نقد و تهیه و تحکیم مواد قانونی حضور چشمگیر و موثری داشتند. خود بنده می توانم ادعا کنم که در تدوین تمامی متون قانونی که در حوزه حقوق کودک در کشور مطرح می شده یا به عنوان عضو جلسه یا به عنوان صاحب نظر حضور مستمر داشته ام.
*گروه تا چه حد در معرفی چهره های شاخص در زمینه های مورد تحقیق در گروه موفق بوده است؟ آیا در این زمینه برنامه ای وجود داشته یا دارد؟
از ابتدای تشکیل گروه تلاش شده است تا افراد شاخصی در حوزه های فقهی و حقوقی جذب پژوهشگاه شده و با فعالیت در حوزه های تمحض خاص به چهره های شاخص کشوری و یا بین المللی تبدیل شوند برای مثال آیت الله علیدوست جزء چهره های شاخص در سال های اخیر در حوزه فلسفه فقه در کشور بوده اند. همچنین در حوزه حقوق زن و خانواده و مبانی مالکیت فکری، حجت الاسلام و المسلمین دکتر فرج الله هدایت نیا و آقای دکتر محمود حکمت نیا در کانون توجه نخبگان این حوزه قرار گرفته اند. در حوزه جرم شناسی حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی محمدی جورکویه و حقوق کودک حجت الاسلام و المسلمین دکتر پیوندی نیز بسیار مورد توجه بوده اند. در حوزه مباحث ماهوی حقوق کیفری مانند مباحث دیات آقای حسینعلی بای در عرصه علمی کشور مورد توجه بوده اند.