انجمن حفاظت از پرندگان شکاری که در قالب یک سازمان مردم نهاد با عنوان حفظ پرندگان شکاری به عنوان بخشی از حیات وحش کشور فعالیت می‌کند موفق شده است یک پرنده مصدوم را برای تیمار و رهاسازی از سازمان محیط زیست به صورت قانونی و با مجوز دریافت کند اما فیلمی که به دست خبرنگار مهر رسیده است نشان می‌دهد مدیر این انجمن حتی معتقد است پلک‌های پرندگان نافرمان را باید دوخت!
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان تهران چندی پیش از ضبط یک محموله پرندگان قاچاق شکاری که پلک چشمهایشان دوخته شده خبر داده بود. به گفته میرزاکریمی تمامی این پرندگان باارزش، با پلک هایی دوخته شده در پارچه پیچیده شده بودند تا در جریان انتقال به استان های جنوبی و سپس فروخته شدن به متقاضیان در کشورهای حاشیه خلیج فارس آسیبی به خود نرسانند که در بسیاری از موارد مشابه، به دنبال عفونت شدید به از دست دادن قدرت بینایی حیوان منجر می شود.
رضا پ.ن. مدیر انجمن حفاظت از پرندگان شکاری که مقالاتی نیز در مجله شکار منتشر کرده است در فیلم یادشده، قرقی به دام افتاده را در دست دارد و به لزوم دوختن پلک های پرنده در حالتی که استفاده از کلاه میسر نباشد تأکید می‌کند. مسئولان سازمان محیط زیست نیز با اطلاع از موضوع تأکید کرده‌اند که برخورد جدی خواهند کرد اما هنوز زمان و نحوه این برخورد جدی مشخص نیست.
محیط زیست: قطعا برخورد می کنیم
مدیرکل دفتر شکار و صید سازمان محیط زیست درباره فرد یادشده ضمن اشاره به تخلفات پیشین وی به خبرنگار مهر می‌گوید: این فرد سمنی به نام انجمن حفاظت پرندگان شکاری ثبت کرده است و ما یک پرنده زخمی را به این سمن دادیم که مدتی نگهداری کنند تا زمانی که بهبود و امکان رهاسازی فراهم شود اما وی پرنده را در اختیار فرد دیگری قرار داده است!
علی تیموری با تأکید بر اینکه پرنده گونه هیبرید بوده که حساسیت حفاظتی ویژه نداشته توضیح می‌دهد: اما به هر صورت واگذاری پرنده، تخلف بوده و تذکر هم داده‌ایم که تکلیف این کار اشتباهی که انجام داده‌اید را باید روشن کنید. وقتی شما انجمنی با عنوان حفاظت پرندگان شکاری دارید باید اصول را رعایت کنید و خودت حافظ پرنده‌ها باشی. ما پرنده‌ای در اختیار این انجمن قرار داده‌ایم تا ظرف یک یا دو ماه از او نگهداری و ترمیم کنید و برای رهاسازی آماده کنید بعد شما صورتجلسه کرده و آن را تحویل کس دیگری داده‌اید!
وی تصریح می‌کند: به این سمن یک نامه زدیم که ظرف ۱۰ روز باید پرنده را پس بگیری و به ما تحویل بدهی. تأکید هم کرده‌ایم که در مرحله بعدی موضوع را به دادگاه ارجاع می‌دهیم تا جریمه نقدی این تخلف را پرداخت کنند و بار بعدی هم به وزارت کشور نامه می‌زنیم تا کلاً مجوز این مجموعه لغو شود.
تیموری با تأکید بر اینکه سازمان محیط زیست این تخلف را پیگیری خواهد کرد هشدار می‌دهد که اگر فیلم ارائه شده صحت داشته باشد سازمان محیط زیست بلافاصله برای لغو مجوز این سمن نیز اقدام خواهد کرد.
قوش بازی، حفاظت نیست
یک کارشناس پرندگان و فعال حوزه حیات وحش نیز در توضیح پیشینه مدیر انجمن مذکور به خبرنگار مهر می‌گوید: وی بیش از یک سال پیش به من زنگ زد که می‌خواهم در راستای حفاظت از پرندگان شکاری یک انجمن تشکیل دهم. گفت هدفم حفاظت است. پرسیدم با چه روشی؟ گفت می‌خواهم قوش‌بازی را گسترش بدهم و کاری کنیم برای پرندگان شکاری مجوز فروخته شود و … یعنی همین اول کار مشکل داشت.
رضا علی اصل می‌گوید: اگر واقعاً دنبال حفاظت باشید که راه آن در ایران قوش‌بازی نیست. ما در وضعیتی هستیم که بالابان و بحری ما درحال انقراض است. آیا پرنده‌ای که در اسارت پرورش بیابد می‌تواند رهاسازی شود؟
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر بعضی گونه ها در ایران خالص ترین نژاد را دارند و اگر از جای دیگری پرنده بیاوریم و با این‌ها جفتگیری کند این خلوص نژاد از بین می‌رود. اصلاً چه کسی گفته است که اگر ما پرنده پرواز بدهیم و با آن پرندگان دیگر را شکار کنیم حافظ طبیعت می‌شویم؟
علی اصل تأکید کرد: اگر می‌خواهی حفاظت کنی باید به جوامع محلی بروی و اهمیت پرندگان را به مردم آموزش بدهی. کاری که خیلی سخت و دیربازده اما در عوض ماندگار است.
این کارشناس حوزه گردشگری درباره مدیر انجمن یاد شده افزود: به هر حال این فرد کلی آدم جمع کرده بود و از استادان دانشگاه هم در آن حضور داشتند! از وی پرسیدم که شما این افراد را مطلع کرده‌ای که برنامه‌ات چیست؟ می‌گفت سایتیس و IUCN مرا به اسم کوچک می‌شناسند و حرف‌هایی مثل نظرات شکارچیانی که می‌گویند برای حفاظت باید قوچ و میش شکار کنیم می‌زد. بعدتر با یکی از قوش‌بازان قدیمی تهران که دانش بسیار بالایی دارد و از او بسیار آموخته‌ام اما الان دیگر دست از این کار کشیده درباره وی صحبت کردم. گفت این پیش من آموزش دیده و چندین بار هم به او گفته‌ام کاری که می‌کنی درست نیست.
علی اصل تصریح می‌کند: قوش‌بازی تنها جایی که توجیه دارد وقتی است که یک جوجه پرنده سالم به هر دلیلی سالم به دست اداره محیط زیست می‌افتد و اگر در طبیعت رها شود می‌میرد و باید آموزش ببیند. این تنها جایی است که قوش‌بازی مورد تأیید است.
وی با بیان اینکه مجوزی که در اختیار آقای پ.ن. قرار دارد مجوز رایجی است، گفت: محیط زیست پرنده‌ای را در اختیار ما قرار می‌دهد تا از آنجا که با موضوع آشنایی داریم و مورد اعتماد سازمان هستیم از آن نگهداری کنیم و پرنده هم پس از بهبود رهاسازی شود.
البته به گفته وی نظارتی بر نحوه نگهداری وجود ندارد: پرنده که در اختیار ما قرار می‌گیرد نظارتی در کار نیست که با پرنده در زمان نگهداری چگونه رفتار می‌شود. حتی بارها پیش آمده پرنده قبل از اینکه دوره نگهداری خود را طی کند فرار کرده است. به ما اعتماد داشته‌اند اما این موضوع باید نظارت و مستندات بیشتری را شامل شود. در یک مورد خبردار شدم که از یک پرنده یک سال نگهداری کرده بودند. من شک ندارم که این پرنده دچار مشکلات عدیده از جمله بامبل فوت تیپ ۱ یا حتی ۳ شده است. یعنی پای پرنده آنقدر عفونت کرده که باید مچ پایش قطع شود.
بسیاری از پرندگان در فرایند تیمار و نگهداری می میرند
علی اصل با بیان اینکه در بحث تیمار و رهاسازی مشکلات زیادی داریم تصریح می‌کند: بسیاری از پرنده‌هایی که به دست ما می‌رسد می‌میرند و بسیاری هم پرنده را در حال مرگ رهاسازی می‌کنند تا برای خود رزومه‌سازی کنند. البته بسیاری هم دلسوزند و تلاش بسیار خوبی در نگهداری و رهاسازی می‌کنند اما برخی حتی پرنده را می‌فروشند که یک موردشان در ارومیه بود و خیلی هم سر و صدا کرد.
این فعال حیات وحش اعلام می‌کند: بارها با من تماس گرفته‌اند و گفته‌اند که بیا ببین اینجا چقدر قوش [به طور غیرمجاز] نگهداری می‌شود، بهتر نیست این را هدفمند کنیم؟ دقیقاً حرفی که شکارچیان هم می‌زنند. من پاسخ داده‌ام که قرار نیست هر خلافی را ساماندهی و هدفمند بکنیم و مجوز بدهیم. آیا باید برای مواد مخدر هم مجوز صادر شود و خرید و فروش و نگهداری آن را ساماندهی و هدفمند بکنیم؟!
وی در پایان با تأکید بر اینکه حفاظت از پرندگان شکاری با قوش‌بازی و … ایجاد نمی‌شود می‌گوید: حفاظت یک کار علمی است و بخشی از آن هم فرهنگ‌سازی است و مردم باید بدانند ارزش پرنده به قیمت مادی آن نیست و تازه هر پرنده شکاری هم خرید و فروش نمی‌شود. کشور ما واقعاً جای قوش‌بازی نیست و صرفاً در حد اینکه پرندگان مصدوم را نگهداری و در موعد درست رهاسازی کنند قابل قبول است.
اکنون باید دید آیا انجمن خاطی که رویکرد نادرستش به پرندگان و حیات وحش در فیلمی که در اختیار مهر و سازمان محیط زیست قرار گرفته محرز شده است، تاوان رفتار خود را خواهد داد یا همچنان با مجوز قانونی به آزار و اذیت پرندگان کمیاب و ارزشمند این سرزمین خواهد پرداخت؟