تابناک نوشت: سیستم مکان یابی جغرافیایی جهانی یا همان GPS با شیوع استفاده از گوشی های هوشمند به سرعت در سراسر جهان و از سوی کاربران مختلف مورد استفاده قرار گرفته است و اکنون به شکلی روزمره در نرم افزارهای مبتنی بر نقشه و جهت یابی از این ابزار استفاده میشود. اما به نظر میرسد که کاربران از این ابزار که به وفور از آن استفاده میشود اطلاعات اندکی دارند.
به گزارش «تابناک» به نظر میرسد که کاربران گوشی های هوشمند این روزها جزو پر استفاده ترین افراد از GPS هستند و از آن بر روی ابزارهایی نظیر نقشه های گوگل و بسیاری از بازی ها استفاده میکنند. گفته میشود که تا سال ۲۰۱۹ تعداد نرم افزارها و بازی هایی که از GPS استفاده میکنند به دو برابر میزان فعلی خواهد رسید اما GPS نگرانی هایی را نیز برای کاربرانی که به امنیت و حریم خصوصی خود اهمیت زیادی میدهند به همراه دارد.
در این جا چهار نکته اساسی در مورد GPS را یاد آور میشویم که شما نیز به عنوان یکی از کاربران استفاده کننده از این ابزار باید از آن ها اطلاع داشته باشید.
GPS برای اولین بار در آمریکا ساخته شد
در واقع اصالت ابزار GPS به ایالات متحده باز میگردد و برای اولین بار این ابزار در پایگاه نیروی هوایی «شریور» در کلورادو مورد استفاده قرار گرفت. این ابزار با استفاده از ۲۴ ماهواره مخابراتی و جهت یابی و همچنین با استفاده از پایگاه های دریافت داده بر روی زمین ساخته شده است.
آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی دریایی آمریکا از سال ۱۹۶۰ تجربیات فراوانی را با ماهواره های موقعیت یابی داشته است و در همان زمان نیروی هوایی و زمینی ایالات متحده نیز مشغول به کار بر روی تکنولوژی های موقعیت یابی ماهواره ای خاص خود بوده اند. نیروی هوایی و دریایی ایالات متحده در سال ۱۹۷۴ اقدام به راه اندازی برنامه مشترک خود تحت عنوان NAVSTAR کردند و این تکنولوژی از آن زمان تا کنون پیشرفت های فراوانی داشته است.
در سال ۲۰۰۰ بیل کلینتون رئیس جمهور وقت ایالات متحده GPS را عمومی ساخت و اعلام کرد که از این پس شهروندان آمریکایی از محدودیت های استفاده از GPS رهایی پیدا میکنند و قادر خواهند بود موقعیت های جغرافیایی را بر اساس تکنولوژی ماهواره ای با دقت ۱۰ برابر بیشتر از سابق تخمین زده و شناسایی کند.
در نتیجه دیگر دولت ایالات متحده بابت استفاده از GPS از نهادهای مختلف و شهروندان آمریکایی هزینه ای دریافت نکرد و به این ترتیب بود که تحولی بزرگ در سیستم های مبتنی بر GPS چه در حمل و نقل و چه در بازی ها رخ داد و تا به امروز نیز ادامه پیدا کرده است.
این در حالی است که سایر کشورها از جمله روسیه، چین و برخی کشورهای اتحادیه اروپا در حال کار بر روی نسخه های مخصوص به خود از GPSهستند تا وابستگی خود به ایالات متحده را در این خصوص کاهش دهند. در واقع روسیه سیستم موقعیت یابی جغرافیایی مبتنی بر ماهواره خود را همزمان با GPS با نام GLONASS عرضه کرد و این سیستم تا اواسط دهه ۲۰۰۰ به حالت عملیاتی رسید. اما با این همه هنوز سیستم GPS پوشش جغرافیایی بهتری از GLONASS داشت.
همچنین سیستم مشابه اتحادیه اروپا با نام «گالیله» قرار است تا سال ۲۰۲۰ تمامی سطح کره زمین را پوشش دهد و احتمالا بسیار دقیق تر ازGPS نیز خواهد بود زیرا قادر به موقعیت یابی سانتی متری است. همچنین سیستم موقعیت یاب جغرافیایی چین نیز تا سال ۲۰۲۰ تکمیل خواهد شد.
اما چرا همه این کشورهای به نسخه های خاص خود از GPS نیازمند هستند؟ قطعا در هنگام یک برخورد و تنش نظامی دولت ها قادر به مختل کردن و متوقف کردن خدمات ماهواره ای برای موقعیت یابی جغرافیایی هستند و در این شرایط قطعا در اختیار داشتن یک جایگزین اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا بدون دسترسی به سیستم GPS هیچ کشوری قادر به شناسایی اهداف نظامی نخواهد بود.
GPS حتی وقتی گوشی شما خاموش باشد نیز فعال است
نکته جالب در مورد سیستم GPS این است که میتوان از آن به عنوان یک شاهد برای وقوع جرایم در موقعیت های جغرافیایی استفاده کرد. موارد متعددی در استفاده از GPS در دادگاه ها موجود است از جمله ماجرای قتل «ریچل اوریلی» در سال ۲۰۰۷ و همچنین ماجرای دادگاه «عدنان سید» در سال ۱۹۹۹.
یکی از دلایل این موضوع این است که سیستم GPS حتی در زمانی که گوشی هوشمند کاربر خاموش باشد هنوز قادر به رصد موقعیت جغرافیایی است. دلیل واضح است: برخی از گوشی های هوشمند حتی وقتی خاموش شوند، عملکرد های محدودی را همچنان صورت میدهند. در نتیجه برای از کار انداختن کامل GPS لازم است که باتری گوشی به شل کامل خارج شود.
همچنین برای مواردی که کاربر نخواهد از طریق GPS رصد شود گزینه هایی وجود دارد. یکی از موثرترین آنها قرار دادن گوشی در حالت Airplane Mode است. اما این حالت نیز بر روی همه گوشی های هوشمند جوابگو نیست. این در حالی است که هکرها قادرند حالت Airplane Mode را بر روی گوشی کاربر جعل کنند در حالی که گوشی واقعا بر روی این حالت قرار ندارد.
در واقع کاربرانی که نمیخواهند هرگز توسط GPS رصد شوند باید از حمل کردن هرگونه دستگاهی مجهز به این سیستم یا قادر به ارسال سیگنال های رادیویی مانند بلوتوث یا WiFi پرهیز کنند!
البته این روزها نرم افزارهایی وجود دارد که به شما اجازه میدهد بر روی گوشی هوشمند خود یک مکان یابی مبتنی بر GPS جعلی ایجاد کنید. گزارش های حاکی از این است که اکنون گروه داعش از این ابزارها برای محافظت از خود در برابر شناسایی جغرافیایی استفاده میکنند.
از سوی دیگر موضوع اطلاعاتی که با فعال کردن GPS از روی دستگاه شما خوانده میشود نیز حائز اهمیت است. بیشتر کاربران دقیقا درک درستی از میزان اطلاعات و ماهیت اطلاعاتی که با فعال کردن GPS در اختیار یک نرم افزار قرار میدهند ندارند و لذا لازم است تا قبل از صدور مجوز برای نرم افزارها در راستای دسترسی و کنترل GPS گوشی، به دقت اطلاعاتی که توسط آن نرم افزار خوانده میشود را بررسی کنید.
جهت یابی مبتنی بر GPS همواره دقیق نیست
واقعیت این است که GPS همواره و صد در صد دقیق نیست و میتواند کاربران را در موقعیت های ناخواسته و حتی خطرناک قرار دهد. شواهد زیادی از گم شدن کاربران در استفاده از GPS گزارش شده است که شاید معروف ترین آنها ماجرای سال ۲۰۰۹ در نشنال پارک کلیرفنیا در نوادا باشد که طی آن یک زن به همراه کودک ۶ ساله خود برای ۵ روز گم شدند و قبل از آن که پارکبان ها به کمک آنها برسند کودک شش ساله جان خود را از دست داده بود. دلیل گم شدن این دو نفر اطلاعات اشتباهی بود که از طریق GPS گوشی در مورد جهت یابی به آنها داده شده بود.
قطعا سیستم GPS در این گونه موارد تنها متهم ماجرا نیست اما میتواند منجر به فاجعه هایی اساسی شود. اتکا به اطلاعات GPS میتواند منجر به قدم گذاشتن در مسیر اشتباه و حتی به قیمت از دست دادن جان افراد نیز تمام شود.
GPS میتواند مغز ما را دچار تحول کند
از آنجایی که GPS یک پدیده نوظهور است هنوز دانشمندان و محققان اطلاعات درستی از اثرات آن بر مغز انسان ندارند. اما تحقیقات اخیر نشان میدهد که اتکا به GPS برای مغز انسان به هیچ وجه مناسب و مفید نیست.
بر اساس یک تحقیق در سال ۲۰۰۰ که از سوی محققان بریتانیایی صورت گرفته است، اتکای بسیار زیاد به استفاده از GPS میتواند منجر به مختل شدن بخش «هیپوکامپ» در مغز انسان شود. این بخش در مغز مسئولیت تجزیه و تحلیل و پردازش داده های مربوط به جهت یابی بیرونی و فضایی را بر عهده دارد.
این امر ناشی از آن است که اتکا به GPS قدرت مغز ما برای تصویر سازی از نقشه و جهت یابی را به شدت کاهش میدهد و منجر به آن میشود که به مرور زمان استفاده بیش از حد از GPS باعث کوچک شدن بخش «هیپوکامپ» در مغز شود. این موضوع با مطالعه بر روی مغز ۱۶ راننده تاکسی در لندن مطرح شده است.