خبرگزاری مهر، گروه استانها - زهرا بهرامی: اواخر سال ۹۲ بود که از دل جلسات کارشناسی استان گلستان زمزمه‌های ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی در شرق استان به گوش می‌رسید. زمزمه‌هایی که امید می‌رفت جایگزین طرح ناکام منطقه ویژه اقتصادی (شهرک ۱۰۰۰ هکتاری اترک) دولت نهم و دهم شود.
درنهایت آذرماه سال ۹۳ بود که ابتدا اکبر ترکان، مشاور رئیس‌جمهور و دبیر شورای هماهنگی منطقه آزاد، خبر ایجاد منطقه آزاد تجاری در نقطه صفر مرزی (اینچه برون) را رسانه‌ای کرد و یکی دو روز بعد در دیدار عمومی دکتر روحانی با مردم گلستان رئیس‌جمهور وعده داد با ایجاد منطقه آزاد اینچه برون گلستان دالان توسعه کشور می‌شود.
از آذرماه ۹۳ تاکنون فرازوفرودهای بسیاری بر منطقه آزاد تجاری – صنعتی گلستان گذشت و هرچند این لایحه به‌سرعت در شورای عالی مناطق آزاد و هیئت دولت به تصویب رسید اما این لایحه دو بار در سال گذشته به مجلس نهم راه یافت و نمایندگان مجلس مهر تائید بر اجرای این لایحه نزدند.
تا اینکه یک‌بار دیگر در روزهای پایانی تیرماه پس از تغییرات چندین‌باره یک‌فوریت لایحه ۷ منطقه آزاد تجاری – صنعتی و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی با ۱۳۰ رأی موافق، ۱۰۰ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع در مجلس دهم به تصویب رسید و حالا تمام چشم امید گلستانی‌ها به تصویب این لایحه در مجلس هستند تا تمام عقب‌ماندگی‌های صنعتی گلستان در قالب این طرح جبران شود.
حل معضل بیکاری گلستان با ایجاد منطقه آزاد اینچه برون
یک فعال اقتصادی در گفتگو با خبرنگار مهر به مزایای ایجاد منطقه آزاد تجاری در اینچه برون اشاره کرد و گفت: هرچند با رد چندباره لایحه منطقه آزادکار سختی در پیش است اما با توجه معافیت‌ها در مناطق آزاد می‌تواند به رغبت سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای استقرار صنایع در گلستان منجر شود.
علیرضا برزعلی با یادآوری اینکه هم‌اکنون معضل اصلی گلستان، بیکاری است، افزود: با تصویب منطقه آزاد و استقرار صنایع شاهد رونق تولید در استان بوده و می‌توان انتظار داشت در یک دوره چندساله به‌طور مستقیم برای ده‌ها هزار نفر در استان اشتغال ایجاد کرد و توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی در استان و منطقه و کشور را رقم بزند.
وی بابیان اینکه در شرق کشور هیچ منطقه آزاد تجاری وجود ندارد و گلستان درآن‌واحد می‌تواند در چهار پرت هوایی، زمینی، دریایی و ریلی خدمات ارائه کند، ادامه داد: همچنین گلستان ضمن استفاده از ظرفیت فراوری مواد داخل کشور، قابلیت استفاده از مواد خام کشورهای همسایه و صادرات ثانویه رادار است و می‌تواند ترانزیت و ترانشیپ ارزان و امن را داشته باشد.
وی با تأکید بر اینکه اینچه برون و مناطق شمالی استان بهترین شرایط استقرار منطقه آزاد تجاری و صنعتی در استان رادار است، متذکر شد: تأثیرات مثبت ایجاد آن فقط نصیب مناطق محروم شمال استان نخواهد شد بلکه در سطح ملی و منطقه‌ای به‌عنوان دروازه تعامل با جهان تحول در اقتصاد با تأکید بر توسعه پایدار خواهد بود.
حرکت به سمت توسعه صنعتی و تجاری
در حالی فعالان اقتصادی رونق تولید و کسب‌وکار و حل معضل بیکاری را مهم‌ترین ارمغان منطقه آزاد تجاری برای گلستان می‌دانند، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار گلستان افق دورتر و حرکت گلستان به سمت توسعه صنعتی و تجاری را مدنظر قرار داده و به خبرنگار مهر اظهار کرد: ایجاد منطقه آزاد استان گلستان از مصوبات سفر رئیس‌جمهور دولت تدبیر و امید به گلستان بود که تاکنون دو بار به مجلس نهم رفته و مصوب نشده اما این بار هرچند راه سختی در پیش داریم اما امیدواریم با رایزنی نمایندگان مجلس، استاندار، نماینده ولی‌فقیه در استان و ... این لایحه که یک‌فوریت آن به تصویب رسیده در مجلس دهم مصوب شود.
منطقه آزاد اینچه برون با دسترسی کامل به سه کریدور ریلی، هوایی و دریایی، اتصال به بازارهای جهانی از طریق خط آهن ایران- ترکمنستان، وجود بندر خواجه نفس، فرودگاه گرگان، امکان استقرار صنایع سنگین نظیر شهرک پتروپالایش و متالوژی، پایانه غلات و بندر خشک منحصربه‌فردترین منطقه آزاد کشور است
محمود ربیعی بابیان اینکه مناطق آزاد تجاری با چهار رویکرد جهانی، منطقه‌ای، ملی و محلی ایجاد می‌شوند، اضافه کرد: با توجه به پهنه و آمایش سرزمینی منطقه آزاد در گلستان بهترین شرایط استقرار در شمال کشور رادار است.
وی بابیان اینکه هم‌اکنون ۱۲۳ هزار هکتار برای ایجاد منطقه آزاد اینچه برون پیش‌بینی‌شده و این عدد تا مصوب شدن و تحویل گرفتن نهایی زمین از منابع طبیعی عدد فرضی است، یادآور شد: پایانه غلات، شهرک پنج هزار هکتاری متالوژی، شهرک پنج هزار هکتاری پتروپالایش، بندر خشک و همچنین زون گردشگری از زون‌های دیده‌شده در طرح منطقه آزاد تجاری استان است.
به گفته معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار گلستان تصریح کرد: هم‌اکنون مراحل اجرایی و تأمین زیرساخت‌ها در بندر خشک، شهرک متالوژی و شهرک پتروپالایش آغازشده است.
وی خاطرنشان کرد: امیدواریم با تصویب منطقه اینچه برون حرکت گلستان به سمت توسعه صنعتی و تجاری باوجود سه بندر، ظرفیت هوایی و ریلی و... فراهم شود.
ربیعی ادامه داد: منطقه آزاد اینچه برون با دسترسی کامل به سه کریدور ریلی، هوایی و دریایی، اتصال به بازارهای جهانی از طریق خط آهن ایران- ترکمنستان- قزاقستان و کشورهای حوزه CIS، وجود بندر خواجه نفس، فرودگاه گرگان، امکان استقرار صنایع سنگین نظیر شهرک پتروپالایش و متالوژی، پایانه غلات و بندر خشک شاید بتوان گفت منحصربه‌فردترین منطقه آزاد کشور باشد.
وی اضافه کرد: طرح منطقه آزاد اینچه برون با ظرفیت اشتغال و حرکت در مسیر توسعه اقتصادی، تجاری و صنعتی قطعاً افق روشنی برای توسعه‌یافتگی گلستان به ارمغان خواهد داشت.
تأکید بر برنامه‌ریزی درست و اصولی
در کنار شنیدن مزایای منطقه آزاد تجاری و صنعتی از زبان فعالان اقتصادی، دانستن اینکه آیا واقعاً مناطق اقتصادی می‌توانند تنها به بازاری برای خرده‌فروشی و ارائه برخی کالای بی‌کیفیت وارداتی تبدیل شوند، ما را به سمت کارشناسان مدیریت استراتژیک سوق داد تا نظر آن‌ها را نیز در این خصوص جویا شویم.
یک کارشناس حوزه اقتصادی بابیان اینکه در ماهیت مناطق آزاد مزیت‌های بسیاری نهفته است و ایجاد رابطه منطقی بین تولید و صادرات، امکان افزایش جذب سرمایه‌گذار در منطقه و ... از مزیت‌های آن است، به خبرنگار مهر گفت: اما با تغییر نگاه کارشناسی و ورود به مباحث سیاسی می‌توان این مزیت‌ها را به چالش کشیده و از جنبه علمی، کارشناسی و اقتصادی خارج کرده و به موضوعی قومی و منطقه‌ای تبدیل کرد.
کامیار عادل افزود: این امر و تبدیل‌شدن مناطق آزاد به مراکز خرده‌فروشی به‌جای محلی برای صادرات کالاهای تولیدی تنها چالش‌هایی است که می‌توان برای مناطق آزاد مطرح کرد که این دو دغدغه نیز در کنار مزایای بسیار آن دیده نخواهد شد.
این دکترای مدیریت استراتژیک اضافه کرد: مناطق آزاد به‌خودی‌خود باعث می‌شود تا بیش از هشت هزار کیلومترمربع از پهنه جغرافیایی کمتر توسعه‌یافته استان، به این واسطه در جریان توسعه قرار گیرد.
وی بابیان اینکه در عرف و تعریف بین‌المللی، منطقه آزاد یک محدوده حراست شده است که در یک نقطه بندری یا خارج از آن تأسیس‌شده و از شمول برخی مقررات جاری کشوری که منطقه در آن قرار دارد، خارج است، تصریح کرد: مناطق آزاد می‌توانند با استفاده از مزیت‌های قانونی خود به توسعه سرزمین اصلی کمک کنند.
به گفته وی نبود تشریفات زائد ارزی واداری و مقررات دست و پاگیر، بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرکی از یک‌سو و آسان‌تر و سریع‌تر بودن فرآیندهای صادرات و واردات و امکان جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فنّاوری از مهم‌ترین مزیت‌های مناطق آزاد تجاری است.
عادل خاطرنشان کرد: به‌این‌ترتیب، منطقه آزاد که در برداشت جدید از آن و در پی تغییر راهبرد واردات به استراتژی صادرات، به‌عنوان منطقه آزاد پردازش صادرات نام‌برده می‌شود، می‌تواند یک عامل مهم انگیزشی و موتور محرکه توسعه صادرات صنعتی به شمار بیاید.
وی متذکر شد: منطقه آزاد تجاری اینچه برون با توجه به معافیت‌ها، قوانین کار، قابلیت‌ها و مزایای خود می‌تواند به قطب قابل‌قبول تجاری در منطقه و کشور تبدیل شود البته به‌شرط برنامه‌ریزی درست و اصولی.
عادل تأکید کرد: اگر منطقه آزاد تجاری واقعی و به‌دوراز کشمکش‌های سیاسی و قومیتی و همچنین سنگ‌اندازی‌های بخش دولتی ایجاد شود می‌تواند رونق اقتصادی در صنعت و تجارت و هم گردشگری ایجاد کرده و زمین حضور توریسم را به همراه داشته باشد البته بازهم با تأکید بر برنامه‌ریزی درست و اصولی و درنهایت رسیدن به یک توسعه پایدار در منطقه.
درهرحال هم‌اکنون لایحه منطقه آزاد تجاری – صنعتی اینچه برون در کنار ۶ منطقه آزاد تجاری و صنعتی و ۱۲ منطقه ویژه اقتصادی چشم‌انتظار آراء منتخبان مردم در مجلس شورای اسلامی هستند تا بارأی مثبت آن‌ها به این لایحه منطقه آزاد اینچه برون مسیر حرکت توسعه صنعتی، تجاری و اقتصادی را هموار کرده و به وعده رئیس دولت تدبیر و امید برای تبدیل گلستان به دالان توسعه کشور جامه عمل بپوشاند.