خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-جواد حیران نیا: نخستین گزارش دوسالانه «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل متحد درباره «برجام» و تداوم تحریم ها و محرومیت های باقی مانده علیه ایران درحالی به شورای امنیت ارائه شد که به ادعای وی اقدام تهران در آزمایش موشک های بالستیک مغایر روح توافق هسته ای است.
با این حال، بان کی مون از اینکه اقدامات موشکی ایران را ناقض قوانین بین المللی بنامد، اجتناب کرد.
این در حالیست که «جفری فلتمن» معاون وی در امور سیاسی با استناد به همین گزارش تهران را با ادعای ارسال سلاح به شبه نظامیان عراقی، به نقض قوانین بین المللی متهم کرد.
این بخش از گزارش بان کی مون به ضبط محموله تسلیحاتی اشاره دارد که نیروی دریایی آمریکا در دریای عمان تصرف کرده و ادعا می شود که از سوی ایران ارسال است.
در رابطه با آزمایش موشکی ایران، بان کی مون در گزارش خود می نویسد: اگرچه این بر عهده شورای امنیت است که قطعنامه های خود را تاویل و تفسیر کند، من بیم آن را دارم که مبادا این آزمایش های موشکی مغایر با روح سازنده برنامه جامع اقدام مشترک باشد.
اظهار نظر دبیر کل سازمان ملل متحد درباره زیر سوال بردن پایبندی ایران به برجام در حالی صورت گرفت که به نقل از دیگر رسانه های خبری از جمله «رویترز»، آمریکا و روسیه به شدت به آن واکنش نشان داده و وی را به تعدی از حدود خود در ارائه گزارشی متهم کردند که به اجرای قطعنامه شورای امنیت در حمایت از توافق هسته ای ایران مربوط است.
در خصوص آینده برجام و اینکه رئیس جمهوری آتی آمریکا به برجام متعهد خواهند ماند یا خیر، خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور «متیو بان» مشاور وزیر انرژی آمریکا (ارنست مونیز) و استاد دانشگاه هاروارد انجام داده است که در ادامه می آید.
*پیش بینی شما از آینده برجام چیست؟
من معتقد هستم که برجام منافع ملی ایران را تأمین خواهد کرد. این توافق همچنین منافع ملی ایالات متحده آمریکا و سایر کشورهای مذاکره کننده را تأمین خواهد کرد. بر همین اساس است که طرفین این قرارداد به اجرای آن ادامه خواهند داد.
طرفین متعاهد قبلا نیز کمیسیون مشترک و کانالهای ارتباطی برای حل و فصل برخی مسائل و موارد مورد اختلاف ایجاد کرده اند و به این کمیسیون رجوع داشته اند.
*ایران به تمامی تعهدات خود ذیل برجام پایبنده بوده است. اما طرف مقابل در برداشتن تحریمها تعلل کرده است. دلیل این امر چیست؟
ایالات متحده آمریکا آن تحریمهایی که مرتبط با موضوع هسته ای ایران است را برداشته است. اتحادیه اروپا نیز تحریمهای مرتبط با موضوع هسته ای ایران را رفع کرده است. بر همین اساس ایران به میلیاردها دلار از دارایی مسدود شده خود دست یافته است و برای معاملات تجاری دارای مجوز است و اشکالی برای این کار وجود ندارد.
باید توجه داشت که برجام با تحریمهایی که پیش از این در قالب مسائل غیر هسته ای در مورد ایران اعمال شده ارتباطی ندارد. برای نمونه تحریمهایی که در قالب موضوع تروریسم به ایران تحمیل شده مرتبط با برجام نیست.
بر این اساس ایالات متحده آمریکا تحریمهای غیر هسته ای را ادامه خواهد داد. همین موضوع باعث تأثیر بر بانکها جهت سرمایه گذاری و تأمین اعتبار در ایران می شود.
بسیاری از شرکتها نیز تمایل ندارند در ایران سرمایه گذاری بلند مدت داشته باشند. آنها استدلال می کنند که نمی توانند درک دقیقی از قوانین تجاری ایران داشته باشند و این قوانین برای آنها شفاف نیست.
مسائلی دیگری نیز وجود دارد که باعث می شود تحریمهای اعمالی علیه ایران تماما رفع نشوند که موضوع اسرائیل و موضوع زندانیان نیز از جمله آنها عنوان می شود.
برای اینکه ایران از مزایای برجام به طور کامل بهره مند شود اقداماتی از سوی ایران و ایالات متحده آمریکا مورد نیاز است.
از یک سو آمریکا باید به بانکها و شرکتها تصریح کند که با وجود برخی تحریمهای غیر هسته ای آنها می توانند بدون هیچ مشکلی با ایران تعامل داشته باشند. از سوی دیگر ایران نیز باید زمینه لازم را برای سرمایه گذاری و قراردادهای تجاری مهیا سازد. در این صورت خواهد بود که ایران از تمامی مزایای اقتصادی ناشی از برجام بهره خواهد برد.
*با توجه به صحبتهایی که هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ دو نامزد نهایی حزب دموکرات و جمهوری خواه آمریکا در خصوص برجام داشته اند آیا تصور می کنید که رئیس جمهوری آینده آمریکا به برجام متعهد خواهد بود؟
هیلاری کلینتون نامز حزب دموکرات قویاً از برجام حمایت کرده است. من معتقد هستم که کلینتون اجرای برجام را ادامه خواهد داد.
دونالد ترامپ نامزد حزب جمهوری خواه وعده داده که برجام را لغو خواهد کرد اما به هر حال زمانی که او رئیس جمهوری آمریکا شود احتمالات مختلفی ممکن است رخ دهد و ممکن است ترامپ اقدامات دیگری را اتخاذ کند.
*اگر ایالات متحده آمریکا برجام را فسخ کند آیا در این صورت متحدان این کشور، آنرا همراهی خواهند کرد؟
خیر. اگر ایالات متحده آمریکا برجام را فسخ کند و آنرا به صورت یکجانبه اجرا نکند در این صورت منزوی خواهد شد. شرکای آمریکا که در اعمال تحریمها هسته ای علیه ایران با آمریکا هسمو بودند و در مذاکرات نیز برای رفع نگرانی شان در خصوص برنامه هسته ای ایران در کنار آمریکا بودند با اقدام یکجانبه آمریکا همسو نخواهند شد و از اقدام یکجانبه آمریکا حمایت نخواهند کرد.
اما به هر حال برجام منافع ملی ایران را تأمین می کند چرا که در صورت نقض آن تحریمها باز می گردد.