به گزارش خبرنگار مهر، موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به مناسبت روز خبرنگار نشستی با حضور سید فرید قاسمی روزنامه نگار و پژوهشگر حوزه رسانه برگزار کرد. قاسمی سخنان خود را درباره موضوع اخلاق حرفه ای با بیان اینکه موضوع اخلاق مسئله مناقشه برانگیزی است آغاز کرد و گفت: این مناقشه سابقه ۲۵۰۰ ساله دارد که با پدیدآمدن رسانه روزنامه این مناقشه وارد عرصه روزنامه نگاری هم می شود.
وی در ادامه گفت: گرایش های مختلفی درباره این موضوع مطرح است. از جمله اینکه عده ای حرفه ای گری را با سودhگری یکی دانسته و عده دیگری به دنبال صحت و دقت در این حرفه بوده اند. عده ای معتقد بودند که ما امانت داریم و...سوالاتی مانند اینکه حقوق پدید آورنده چگونه است؟ مطرح شد.
قاسمی افزود: در اینجا مسئله قضاوت در رسانه مطرح است. عده ای معتقد بودند که روزنامه نگاران مراقبان جامعه اند، اما آیا این مراقبان خود مراقبت نمی خواهند؟ در همین دوران بحث فریب و دروغ در رسانه مطرح شد و...همه اینها پرسش هایی بود که مطرح می شد و بعضا به آن ها پاسخ می دادند.
این روزنامه نگار گفت: عده ای معتقد بودند که روزنامه نگار نباید هتاک و فحاش باشد و در همین زمان بحث منافع شخصی و منافع و مقاصد عمومی و ملی را مطرح می کردند که در این دوران اکثرا معتقد به منافع شخص و عده قلیلی هم معتقد به منافع عمومی و ملی بودند.
وی در ادامه با اشاره به تاریخ روزنامه نگاری افزود: در ادامه بحث حریم شخصی و خصوصی پیش آمد. گروهی می گفت انتشار بده و رحمت بخواه، گروه دیگری می گفتند انتشار بده و لعنت بخواه. در این میان نظریه های مختلفی مطرح شد. همچنین در دوره ای بحث مسئولیت اجتماعی در رسانه ها مطرح می شود و در کل همه این موارد موجب شد که رسانه نگاران به یک جمع بندی برسند و اصولی برای خودشان طراحی و پی ریزی کنند. که برخی از این اصول ملی و کشوری بود که از کشوری به کشور دیگر متفاوت بود و حتی برخی از روزنامه نگاران زیر بار اصول کشور خودشان هم نمی رفتند.
قاسمی گفت: حتی گاهی اوقات روزنامه نگاران زیر بار منشور اخلاقی کشوری هم نمی رفتند و خودشان برای خودشان منشور اخلاقی داخلی طراحی می کردند. زمانی که ما منشورهای اخلاقی دنیا را مرور می کنیم با منشورهای متفاوتی برخورد می کنیم که با هم اشتراکاتی مانند منافع عمومی، رازداری و...دارند. اما مرز میان حرفه ای گری و اخلاق مداری مقداری تعارض دارد. این منشورهای اخلاقی به دو زیر مجموعه مستقل و وابسته تقسیم شده اند. در این دوران عده ای هم معتقد بودند که منشور اخلاقی نوشتن وظیفه قانون گذار است و وظیفه ما انجام کار است.
وی افزود: در ایران از آغار مشروطه حدود ۷۰ سال از عمر روزنامه نگاری در ایران می گذشت ما در این مدت تعارض اخلاقی در بین مطبوعات نداریم و به تبع بی اخلاقی صورت نمی گیرد. اولین تعارض در اوایل مشروطه بود که عده ای از ضوابط نانوشته اخلاقی پیروی می کردند و در آن زمان هم این دو گرایش اخلاق مداری و غیر اخلاق مداری را شاهد هستیم. تا انقراض قاجار با فراز و فرودهای سیاسی و به تبع مسائل سیاسی این مسائل اخلاقی پیش آمد.
این روزنامه نگار گفت: از سال ۱۲۹۹ تا پایان ۱۳۰۴ این تعارض به اوج خودش می رسد. از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰ دوره اخلاق مداری با تاکید بر اخلاق ایرانی و به ویژه تاکید بر ایران باستان تعریف می شود. در شهریور ۱۳۲۰ تا مرداد ۳۲ ما با چهار روایت اخلاق روزنامه نگاری درباری، توده ای، ملی و مذهبی مواجه هستیم.
قاسمی در ادامه با اشاره به انتشار اولین نشریه اسلامی در هند و ۴۰ سال بعد از ان یعنی در زمان مظفرالدین شاه در اصفهان گفت: از شهریور ۲۰ تا مرداد ۳۲ دوره فترت ۱۶ ساله ای داریم که با تعدد متنوع نشریات دینی مواجهه هستیم که به نوعی گرایش به اسلام و شیعه دارد. بعد از مرداد ۳۲ بعضی از روایات قبلی کم رنگ و برخی پررنگ می شود. و روایات مذهبی استمرار می یابد. دراولین دوره ۱۳۱۷ مباحث اخلاقی را شاهدیم.
وی در ادامه افزود: از دهه ۳۰ روایت اخلاقی دیگری داریم که بیشتر تدریس منشورهای جهانی در دانشگاه است. ما در این عرصه مترجم هستیم تا اینکه پدیدآورنده باشیم. این روند تا سال ۵۷ ادامه دارد و از سال ۵۷ تا کنون دو کوشش در اخلاق رسانه ای داریم یکی بحث اخلاق روزنامه نگاری است که ترجمه می شود و دوم بحث اخلاق روزنامه نگاران مسلمان است که در این دوره مطرح می شود که تلاش هایی در سال های ۷۵ و همچنین سال ۸۲ در این زمینه شده است که نتیجه آن میثاق نامه روزنامه نگاری نوشته شد که اکثر رسانه ها به این میثاق نامه اعتقاد دارند و همچنین همه علاقه مند به اجرای آن هستند. اما متاسفانه ضمانت اجرایی ندارد.
قاسمی در توضیح ویژگی های این میثاق نامه گفت: در آن میثاق نامه توجه به اقدامات صحیح و دقیق، بحث منصفانه، بحث اینکه خبر خدمت است نه کالای بازرگانی که با این نگاه بسیاری از مسائل مشخص می شود، سخن از مسئولیت اجتماعی و...شده است.
وی در پایان یادآور شد: اگر این میثاق نامه به درستی اجرا شود بسیاری از مسائل روزنامه نگاری برطرف می شود. همچنین بررسی تطبیقی بین نگاه امام موسی صدر و منشورهای اخلاقی داشته باشیم و وجوه اشتراک و افتراق آنها را دریابیم و این وظیفه را نیروهای جوان انجام بدهند تا به وجوه اشتراک منشورهای اخلاقی جهانی با دیدگاه امام موسی صدر پی ببریم.