خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-پیمان یزدانی: تحولات منطقه و کودتای نافرجام در ترکیه موجب شد تا در روزها و هفته های گذشته شاهد انتقادات فراوان مقامات ترکیه از متحدان استراتژیک و قدیمی خود در واشنگتن و بروکسل باشیم.
میزان انتقادات تا جایی پیش رفت که بعضا برخی مقامات آنکارا بطور مستقیم واشنگتن را به دست داشتن در کودتای ۱۵ جولای متهم کردند و نیز کشورهای اروپایی را به عدم حمایت کافی از ترکیه در برابر کودتاچیان متهم کردند.
از سوی دیگر دیدار «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه با همتای روس خود «ولادیمیر پوتین» در مسکو بعد از ماه ها تنش در روابط مسکو و آنکارا در پی ساقط شدن جنگنده روسیه توسط ترکیه در مرزهای سوریه و بهبود روابط مسکو و آنکارا همگی موجب شده اند تا گمانه زنی هایی در خصوص فاصله گرفتن آنکارا از متحدان قدیمی خود و نزدیکتر شدن به مسکو را به وجود آورد.
فردای روز دیدار روسای جمهور روسیه و ترکیه، رئیس جمهور گرجستان هم که کشورش در پی جنگ در آبخازیا در ۸ سال گذشته تنش های زیادی با مسکو داشته است و نیز از شرکای نزدیک آمریکا و غرب و ترکیه در منطقه است، اعلام داشت حاضر است با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه ملاقات کند.
در همین راستا گفتگویی داشته ایم با «لوان جاگاریان» سفیر جمهوری فدراتیو روسیه در تهران که مشروح آن به این شرح است:
*در روزهای گذشته و در پی دیدار روسای جمهور روسیه و ترکیه بعد از تنش های بسیار در روابط دو کشور، شاهد آن بودیم که رئیس جمهور گرجستان هم از آمادگی خودش برای دیدار با همتای روس خود «ولادیمیر پوتین» خبر داد. ارزیابی شما از اظهارات رئیس جمهور گرجستان چیست؟
ما خیلی متاسفیم که دولت پیشین گرجستان آقای «ساکاشویلی» که الان استاندار اودسای اوکراین است مرتکب اشتباهات زیادی شد. روسیه همواره طرفدار روابط خوب با این همسایه خود بوده است. ما درباه حمله نیروهای مسلح گرجستان به اوستیای جنوبی که ۸ سال پیش رخ داد متاسفیم و الان شاهد آن هستیم که مردم اوستیای جنوبی و آبخازیا در حال آبادانی در کشور خودشان هستند. بعد از به قدرت رسیدن دولت جدید گرجستان یعنی دولت «آرمان گرجستان» آنچه که ما شاهد آن هستیم این است که آقای «ایوانشویلی» که در آن زمان نخست وزیر گرجستان بود تمایل به بهبود روابط دو جانبه با روسیه دارد.
ما از استقبال رئیس جمهور گرجستان برای دیدار با آقای پوتین استقبال می کنیم . ما می دانیم که گرجستان در این منطقه است و اگر این ملاقات انجام شود به نفع هر دو کشور و منطقه خواهد بود. ما مردم گرجستان را دوست داریم و به آنها احترام می گذاریم. ما قبل از اتحاد جماهیر شوری و در آن زمان مردم یک کشور بودیم و گرجی ها همواره نقش مهمی را در روسیه داشته اند. خود من که سفیر روسیه هستم متولد تفلیس پایتخت گرجستان و بزرگ شده آنجا هستم. امیدوارم این به نفع منطقه باشد.
*آیا بعد از مشاهده تحولات منطقه و تجربیات ترکیه و انتقادهای آنکارا از غرب و متحدان غربی اش و از سوی دیگر عملکرد مثبت روسیه در سوریه و منطقه و متعهد بودن روس ها به متحدانشان در منطقه، گرجی ها هم نسبت به حسن نیت ناتو و غرب دلسرد شده اند؟ آیا ممکن است شاهد گردش گرجستان به سوی روسیه باشیم؟
درباره اینکه گرجستان از آمریکا دلسرد شده باشد من نمی توانم در این خصوص قضاوت کنم ظاهر امر این است که گرجستان روابط بسیار خوبی با ناتو دارد و به نظر می رسد آنها در عین حال خواستار داشتن روابط خوب و نرمال با روسیه هم هستند. موقعیت جغرافیایی گرجستان بسیار مهم است ولی بعید به نظر می رسد شاهد گردش کلی گرجستان به سمت روسیه باشیم.
ترکیه و گرجستان قابل مقایسه نیستند. ترکیه با ۸۰ میلیون جمعیت کشور بزرگ و دارای ارتشی قوی و اقتصادی قوی است و این ها این ظرفیت را به ترکیه می دهد که از آمریکا و اروپایی ها انتقاد بکند. من به یاد دارم آقای «امید یاردیم» سفیر سابق ترکیه در مسکو گفت ما دستوراتمان را از آنکارا می گیریم و نه از واشنگتن و بروکسل. ترکیه، ترکیه است. گرجستانی ها هم تمایل دارند که عضو ناتو و غرب شوند ولی مطمئن نیستم که که آیا غربی ها آمادگی پذیرش آنها را داشته باشند به همین اوکراین نگاه کنید امروز نه عضو ناتو است و نه اروپا. سال های سال است این حرف ها وجود دارند اما از حقیقت بسیار دور هستند.
*گرجستان در تلاش برای پیوستن به ناتو است امری که روسیه با آن مخالفت دارد. با توجه به این آیا گرجستان می تواند همزمان روابط خوبی با دو طرف داشته باشد؟
بله این امر شدنی است. اما ما در عین حال از عضویت احتمالی گرجستان در ناتو خوشحال نیستیم چون ناتو به مرزهای روسیه نزدیکتر می شود ولی گفتم از طرف دیگر هم این سوال مطرح است که ایا کشورهای عضو ناتو آمادگی کامل برای عضویت گرجستان در ناتو را دارند یا خیر؟
*آیا نزدیکی ترکیه به روسیه بعد از دیدار اردوغان و پوتین، امنیت انرژی را برای اروپایی ها به خطر خواهد انداخت؟
خیر به هیچ وجه.
*این روزها شاهد تغییر سیاست های ترکیه در منطقه و فاصله گرفتن این کشور از ناتو و غرب و نزدیکتر شدن به روسیه هستیم. اگر روزی ترکیه بخواهد چرخشی استراتژیک در این خصوص داشته باشد، اهرم های فشار غرب بر ترکیه برای ممانعت از این اقدام چه هستند؟
سوال سختی است نمی توان آینده را پیش بینی کرد. ما معتقدیم همکاری های ترکیه و روسیه در زمینه انرژی نه تنها امنیت انرژی اروپا را تهدید نمی کند بلکه امنیت انرژی آنها را تقویت و بیشتر می کند؛ به ویژه برای مناطق جنوبی اروپا. ما پیشتر می خواستیم خط لوله ای از طریق بلغارستان برای این مناطق داشته باشیم اما شورای اروپا بلغارستان را از این مسئله محروم کرد به همین دلیل ما تغییر سیاست دادیم و خط لوله را به سمت ترکیه و از آنجا به یونان و جنوب اروپا متمایل کردیم.
اوکراین دیگر برای ما مسیر مطمئنی برای انتقال انرژی به اروپا نیست. اروپایی ها شرکای اصلی ما هستند و امنیت انرژی آنها برای ما مهم است ما به هیچ وجه نمی خواهیم امنیت انرژی اروپایی ها را به خطر بیاندازیم.