خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- رامین حسین آبادیان: از ماه مِی سال ۲۰۱۴ و پس از پایان مهلت ریاست جمهوری «میشل سلیمان» در لبنان، این کشور با بحران خلأ ریاست جمهوری مواجه است. از آن زمان تاکنون پارلمان لبنان حدود ۴۰ جلسه برای انتخاب رئیس جمهور جدید برگزار کرده که تمامی آنها به دلیل عدم رسیدن تعداد نمایندگان حاضر در جلسه به حد نصاب با ناکامی مواجه شده است. در این مدت «سمیر جعجع» نامزد جریان «۱۴ مارس» به دلیل عدم حضور نمایندگان جریان «۸ مارس» در جلسات انتخاب رئیس جمهور از تصدی پست ریاست جمهوری بازمانده است. از سوی دیگر «میشل عون» نامزد مورد حمایت حزب الله لبنان نیز درست به همین دلیل یعنی عدم حضور نمایندگان جریان مقابل در جلسات تعیین تکلیف پست ریاست جمهوری، موفق به تصدی این پست نشده است.
کشمکش‌های انتخاباتی در لبنان سرانجام با حمایت «سعد الحریری» رئیس جریان المستقبل این کشور از «سلیمان فرنجیه» وارد مرحله جدیدی شد. این اقدام الحریری بلافاصله واکنش «سمیر جعجع» نامزد مورد حمایت جریان ۱۴ مارس را به دنبال داشت. جعجع که اقدام الحریری را نوعی خیانت در حق خود تلقی می کرد، در اقدامی کاملا غیرمنتظره و غیرقابل پیش بینی در جریان یک نشست مطبوعاتی حمایت خود از «میشل عون» رئیس جریان «تغییر و اصلاح» برای تصدی پست ریاست جمهوری لبنان را اعلام کرد.
وی در این نشست خبری تصریح کرد: «بحران خلأ ریاست جمهوری در لبنان بسیار طولانی و نهادهای دولتی تقریبا تعطیل شده اند، از طرفی در شرایطی که منطقه آبستن حوادث مختلف است بحران ریاست جمهوری، لبنان را به شدت تهدید می کند». وی در بخش دیگری از سخنان خود در بیان علت حمایت از میشل عون اظهار داشت: «لبنان در حال حاضر به لبه پرتگاه رسیده است، باید برای نجات آن کاری انجام شود؛ کاری که شاید کسی جرأت انجام دادن آن را نداشته باشد. بر همین اساس، پس از سلسله بررسی ها و رایزنی ها با اعضای حزب نیروهای لبنانی تصمیم به حمایت از آقای عون گرفتیم تا شاید شرایط کشور ثبات بیشتری پیدا کند».
برخی بر این باورند که حمایت «سعد الحریری» از «سلیمان فرنجیه» با هدف ایجاد انشقاق در صفوف جریان ۸ مارس صورت گرفته است. به اعتقاد کارشناسان و تحلیلگران منطقه‌ای الحریری هیچگاه گمان نمی کرد به دنبال استراتژی جدیدی که برگزیده است، با واکنش جدی «سمیر جعجع» مواجه شود. با تمام این‌ها، حزب الله لبنان بر موضع خود مبنی بر حمایت از «میشل عون» به عنوان نامزد اصلی خود برای تصدی پست ریاست جمهوری پافشاری و اعلام کرد که ضمن احترام بسیار زیاد برای «سلیمان فرنجیه» اما این گروه همچنان از عون حمایت می کند.
پس از سلسله تحولات پی در پی در عرصه انتخاب رئیس جمهوری جدید برای لبنان، مذاکرات و گفتگوهای سیاسی میان جریان‌های ۱۴ مارس و ۸ مارس ادامه پیدا کرد. اما به نظر می رسد که این مذاکرات و گفتگوهای سیاسی تاکنون بی نتیجه بوده اند. با این وجود، به نظر می رسد که اخیرا اتفاقات خاصی در گفتگوهای سیاسی میان دو طرف رخ داده است. در همین ارتباط، روزنامه «الأخبار» لبنان در گزارشی اعلام کرده است: «سعد الحریری» رئیس جریان المستقبل لبنان اخیرا نشستی را با برخی اعضای فراکسیون پارلمانی این جریان برگزار کرده است.
در ادامه گزارش این روزنامه آمده است: «الحریری در جریان این نشست درباره نامزدی «میشل عون» (فرد مورد حمایت حزب الله) برای انتخابات ریاست جمهوری سخن گفت». این روزنامه لبنانی تصریح کرده است: «الحریری در جریان سخنان خود درباره میشل عون هیچ سخنی از نارضایتی عربستان سعودی از تأیید نامزدی فرد مورد حمایت حزب الله به میان نیاورد».
الاخبار در ادامه می نویسد: «البته الحریری با هدف مصلحت سیاسی و شخصی و به منظور به دست آوردن بخشی از آنچه که طی سالهای اخیر از دست داده است، به نظر می رسد قصد حمایت از «میشل عون» برای انتخابات ریاست جمهوری لبنان را دارد».
این روزنامه در پایان می نویسد: «برخی از اعضای جریان المستقبل با حمایت از عون مخالفت کردند؛ این در حالی است که نامزد مورد حمایت حزب الله موافقانی را نیز در المستقبل داشت. در هر صورت نشست برگزار شده به نتیجه مشخصی منجر شد».
پر واضح است که «سعد الحریری» رئیس جریان المستقبل لبنان حاضر نیست بدون دریافت هیچگونه امتیازی با طرف مقابل خود یعنی جریان ۸ مارس وارد مذاکره و گفتگو شود. بنابراین اگر وی پیشنهادی مبنی بر حمایت قاطع از ریاست جمهوری «میشل عون» (نامزد مورد حمایت حزب الله) ارائه داده باشد، بدون تردید در قبال آن نیز خواستار دریافت امتیازی نیز شده است.
آنگونه که به نظر می رسد رئیس جریان المستقبل طی هفته های اخیر پروژه «ریاست جمهوری برای عون؛ الحریری برای نخست وزیری» را کلید زده است. وی قصد دارد با حمایت از ریاست جمهوری میشل عون، جریان ۸ مارس و در رأس آن حزب الله لبنان را برای پذیرش نخست وزیری خود متقاعد کند. شکست پروژه قبلی سعد الحریری در حمایت از «سلیمان فرنجیه» تأثیر بسزایی در کلید خوردن استراتژی جدید وی داشته است. الحریری پس از مشاهده مواضع سرسختانه حزب الله لبنان در حمایت از میشل عون و ناامیدی از پذیرش نامزدی «سلیمان فرنجیه» توسط این گروه، تصمیم گرفت تا پروژه جدیدی را راه اندازی کند.
با این حال، «سعد الحریری» در استراتژی جدید خود به این نکته توجه نکرده است که بدون حمایت رژیم سعودی نمی تواند هیچ گامی را در لبنان بردارد. به نظر می رسد که رئیس جریان المستقبل با طرح جدید خود تنها تیری را در تاریکی رها کرده است، چراکه خود به خوبی می داند که فارغ از موافقت حزب الله یا مخالفت آن، عربستان سعودی بزرگترین مانع در مسیر عملیاتی شدن این طرح محسوب می شود.
پس از معرفی «سلیمان فرنجیه» به عنوان نامزد مورد حمایت جریان المستقبل برای تصدی پست ریاست جمهوری، این دومین بار است که این جریان، طرحی را بدون هماهنگی با مقامات سعودی به میان می کشد. گویا سعد الحریری برای اقدام خود توجیه خاصی دارد. شواهد نشان می دهد که وی به دنبال حفظ پایگاه جریان المستقبل در لبنان است؛ به ویژه اینکه نتایج انتخابات شوراهای شهر که چندی پیش در این کشور برگزار شد، اقبال ضعیف مردم به این جریان را به منصه ظهور رساند. بر همین اساس، الحریری تمام تلاش خود را پس از این انتخابات به کار بسته تا اندک پایگاه اجتماعی باقی مانده برای المستقبل را با چنگ و دندان حفظ کند.
از سوی دیگر، رئیس جریان المستقبل به این واقعیت پی برده است که عربستان سعودی بیش از آنکه به فکر حمایت از جریان المستقبل و تلاش برای روی کار آمدن آن در لبنان باشد، در اندیشه ضربه وارد کردن بر پیکره حزب الله لبنان به سر می برد. درست به همین دلیل است که طی ماه های اخیر سعودیها را در جریان هیچیک از تصمیماتی که اتخاذ کرده است، قرار نداد.
در حال حاضر محافل جریان ۸ مارس عواملی که منجر به اتخاذ استراتژی جدید «سعد الحریری» رئیس جریان المستقبل لبنان شده است را به دو دسته تقسیم می کنند؛
۱ـ کاهش محبوبیت جریان المستقبل در نزد افکار عمومی لبنان از یک سوی و تمایل «سعد الحریری» برای تصاحب بخشی از قدرت در کشور از سوی دیگر.
۲ـ احتمال وضع استراتژی جدید توسط وی بر اساس دستورالعمل های صادره از سوی مقامات رژیم سعودی با اهدافی که ماهیت آنها هنوز مشخص نشده است.
در هر صورت، بر اساس آنچه که در رسانه های عربی منتشر شده است، محافل وابسته به ۸ مارس تاکنون نه تنها نسبت به طرح جدید سعد الحریری ابراز خوش‌بینی نکرده اند، بلکه مخالفت قاطع خود را نیز با آن اعلام کرده اند. در همین ارتباط روزنامه «الأخبار» لبنان می نویسد: «نبیه بری» رئیس پارلمان لبنان اخیرا با حضور در یکی از محافل سیاسی، طرح «عون ـ الحریری» را «بیهوده» توصیف کرده است.
از سوی دیگر، این روزنامه همچنین در همین خصوص به نقل از یک منبع آگاه در جریان ۸ مارس تصریح کرد: طرح «ریاست جمهوری برای عون؛ نخست وزیری برای الحریری» تمام و مذاکرات دوجانبه در این خصوص متوقف شد.
طی سالهای اخیر این واقعیت به اثبات رسیده که عربستان سعودی از عوامل مهم در بحران خلأ ریاست جمهوری در لبنان محسوب می شود. رژیم سعودی با دخالت های بدون توجیه خود در امور داخلی لبنان و حمایت از برخی جریان های سیاسی خاص در این کشور، موجبات فراهم شدن زمینه بروز بحرانی را فراهم کرده که هیچ چشم اندازی برای حل و فصل آن ـ حداقل در آینده نزدیک ـ دیده نمی شود.
در این میان، «سعد الحریری» رئیس جریان المستقبل لبنان یک بار با حمایت از «سلیمان فرنجیه» و بار دیگر با طرح استراتژی «ریاست جمهوری برای عون و نخست وزیری برای الحریری» به دنبال تحقق منافع شخصی و مصالح سیاسی ـ جناحی است؛ مسأله ای که حزب الله لبنان هوشمندانه آن را دنبال کرده و به لطف همین هوشمندی تاکنون تسلیم باج‌خواهی‌های یک عنصر وابسته به ریاض نشده و در آینده نیز نخواهد شد.