خبرگزاری مهر - گروه استانها: برای رسیدن به بزرگترین انارستان متمرکز ایران باید خود را به دست جاده‌ها سپرد تا ۵۰ کیلومتری شهر کوهدشت در استان لرستان؛ جایی که امواج سبز و سرخ باغات انار تو را به خود فرامی‌خواند.
سوار بر پیچ باریک گردنه «سَر آسِن»جاده را پایین می‌رویم و بعد از گذشتن از جاده‌ای باریک، «گراب» را هم پشت سر می‌گذاریم تا پس از چند کیلومتر به تنگه‌ای برسیم که باید آن را دروازه انارستان لرستان نامید، جایی برای لمس زیبایی‌های یاقوت سرخ ایران!
انارستان «زیر تنگ سیاو» در ۵۰ کیلومتری شهرستان کوهدشت با وسعت هزار و ۲۰۰ هکتار یکی از بزرگترین انارستان‌های ایران و به‌نوعی بزرگترین انارستان متمرکز کشور است که در تنگه‌ای سبز قرارگرفته است.
«هوار» انارستان لای دندان‌های تیز کرم «گلوگاه»
اینجا بزرگترین انارستان متمرکز ایران چشم‌ها را به خود خیره کرده است؛ درختان اناری که به مانند یک دریای سرخ و سبز، بی‌کرانه‌اند و نگاه نمی‌تواند خود را به انتهایشان برساند؛ فقط می‌ایستی و خیالت را به دل امواج انارستان می‌سپاری؛ تا دلت از خنکای این‌همه زیبایی اوج بگیرد.
اما وقتی به دل انارستان می‌زنی دیگر خبری از این‌همه زیبایی نیست، آه و ناله باغداران است و انارهایی که آماج حمله آفت‌ها قرارگرفته‌اند تا دسترنج یک‌ساله صاحبان انارستان بر باد برود.
آفت «کرم گلوگاه» در بزرگترین انارستان متمرکز لرستان و ایران موضوع تازه‌ای نیست، مهرماه سال ۱۳۹۴ خبرگزاری مهر به این موضوع پرداخت، اما باوجود وعده‌هایی که سال گذشته در جشنواره انار «زیر تنگ سیاب» از تریبون مسئولان در فضای انارستان پیچید، بازهم «هوار» خاموش انارستان زیر تنگ است که لای دندان‌های تیز کرم گلوگاه بلند شده است، کرمی که به جان باغ‌های انار افتاده و گلوی زندگی انارها را سفت چسبیده تا خون زندگی‌شان را بمکد.
انارهایی که روزگاری حرف اول کیفیت بازار انار ایران را می‌زدند و آن‌چنان زیبا و آبدار بودند که بانام استان‌های دیگر به خارج از کشور صادر می‌شد، حالا کرم گلوگاه، چنان گلوی رشدش را گرفته که در چشم به هم زدنی آن را به اناری گندیده تبدیل می‌کند، اناری که به‌جای چیده شدن در جعبه‌های تولید باید سر از رقص شعله‌های سوزان آتش دربیاورد.
دردآور است وقتی باغدار شب را بهروز گره می‌زند و بوسه آب را با هدایت بیلش پای تک‌تک درختانش برساند، تا پس از یک سال زحمت، حاصل شب نخوابی‌ها و خستگی‌هایش را بالای شاخه‌ها بببند و نفس عمیق رضایتی بر لبخندش بیاویزد اما هجوم کرم گلوگاه تنه سرخ انارش را چون کف دستانش به پینه نشانده است.
پیچیدن بوی ناامیدی در انارستان
یک سال از مرارت باغدار پیر گذشته است و او به‌جای چیدن انارهای سرخ در جعبه‌ها ناچار است نعش پژمرده‌شان را در تابوت جعبه‌ها بگذارد تا به تپه بلند آتش بسپارد، آتشی که انارهای گندیده را می‌سوزاند تا سرایت گندیدگی به دیگر قسمت‌های باغ را پیشگیری کند.
حالا چشم‌های باغدار تنها و تنها به دست تدبیر مسئولانی دوخته‌شده که بیاید و از نزدیک گوش و چشم را به صدای نحیف باغدار و نعش ورم‌کرده اناری نزدیک کند که روی دست اندوهش تلنبار شده است.
این روزها بوی یاقوت سرخ لرستان با بوی ناامیدی پرورش‌دهندگان این محصول ناب پیوند خورده است، حمله کرم «گلوگاه»، نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی برای فرآوری انار، ضعف بسته‌بندی، چوب حراج دلالان بر پیکر انار خوش‌رنگ لرستان، نداشتن برند و ارزان‌فروشی این محصول تنها بخشی از مشکلاتی است که انار لرستان را رنج می‌دهد.
یاقوت لرستان کیلویی ۲۵۰ تومان!
این «مهرداد غضنفری» معاون استاندار لرستان و رئیس وقت سازمان جهاد کشاورزی بود که در آبان ماه سال گذشته گفت: به دلیل کمبود صنایع تبدیلی و فرآوری در لرستان در سیلاب کوهدشت حدود ۱۲ هزار تن از انار تولیدی این شهرستان با کیلویی ۲۵۰ تا ۳۰۰ تومان برای تهیه رب انار به دیگر استانها فروخته شد درحالی‌که اگر چنین صنایع تبدیلی در استان وجود داشت بهتر می‌توانستیم مشکل کشاورزان را حل کنیم.
همچنین مهرماه سال گذشته بود که مسئولان در کنار دریای سبز و سرخ انارستان «زیر تنگ» جشنواره انار برگزار کردند و کاسه‌های انارهای دانه شده سرخ چون یاقوت‌های درشت، بین حضار دست‌به‌دست شد تا طعم انار بزرگترین انارستان ایران زیر دندان مسئولان خودی نشان دهد.
همان زمان بود که خبرنگار مهر به میان باغداران رفت تا درد دل آن‌ها را بشنود و بگویند کرم گلوگاه دمار از روزگار انارها درآورده و این چراغ‌های سرخ را یکی‌یکی بر شاخه‌ها به خاموشی واداشته است.
دسترنج باغداران در جیب واسطه‌ها
فرماندار وقت شهرستان کوهدشت در جشنواره انار سال ۱۳۹۴ گفت: متأسفانه نتوانسته‌ایم در بحث اجرای سیستم آبیاری باغ‌ها خوب عمل کنیم و یکی از مشکلات انارستان «زیر تنگ سیاو»، تقسیم آب میان مردم است که در این راستا باید نصب کنتورهای هوشمند آب این منطقه جز اولویت‌ها باشد.
کرم محمدی ادامه داد: در بلندمدت باید یک سد در منطقه پایین‌دست انارستان ایجاد شود که می‌تواند در توسعه باغات آن مؤثر باشد.
محمدی در جشنواره انار «زیر تنگ سیاب» از نداشتن برند انار زیر تنگ گفت و در این زمینه به وزارت خانه جهاد کشاورزی گلایه کرد که چرا انار «زیر تنگ سیاب» بهترین انار کشور است ولی به نام استانها و شهرستان‌های دیگر صادر می‌شود.
وی بیان کرد: یکی از خواسته‌های ما ایجاد تعاونی‌هایی است که بتواند دست واسطه‌ها را از بازار انار این منطقه کوتاه کند چراکه با توجه به ضعف مالی مردم، اگر واسطه‌ها از میان برداشته شود باغداران سود بیشتری خواهند کرد.
امکان توسعه باغات انار لرستان به ۴۰ هزار هکتار
«بهروز بهاروند» مدیر باغبانی جهاد کشاورزی لرستان در این رابطه می‌گوید: سطح باغات انار لرستان بیش از چهار هزار و ۱۰۰ هکتار است که از این سطح بیش از ۳۴ هزار تن انار برداشت می‌شود.
وی افزود: در حال حاضر در شهرستان کوهدشت دو هزار و ۸۶۲ هکتار باغات انار و به‌صورت مجتمع وجود دارد.
متوسط برداشت انار در لرستان حدود ۱۷ تن است که حدود چهار تن بیشتر از متوسط کشوری استمدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان گفت: متوسط برداشت انار در لرستان حدود ۱۷ تن است که حدود چهار تن بیشتر از متوسط کشوری است.
وی با اعلام اینکه انار تولیدی لرستان به کشورهای ژاپن، روسیه، عراق و کشورهای حوزه خلیج‌فارس صادر می‌شود. یادآور شد: لرستان یکی از استان‌هایی است که درحال‌توسعه باغات انار با توجه به شرایط بسیار مناسب آب‌وهوا و خاک مرغوب است.
بهاروند افزود: با توجه به اشتغال‌زایی در این کشت زمینه توسعه باغات انار تا ۴۰ هزار هکتار می‌تواند فراهم شود.
به گفته مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان حدود ۷۳ درصد انار لرستان در شهرستان کوهدشت تولید می‌شود.
کرم «گلوگاه» به جان انارستان‌ها افتاد
«بهمن فریدونی» رئیس جهاد کشاورزی کوهدشت هم در گفت وگو با خبرنگار مهر، بابیان اینکه تنگ سیاب کوهدشت به‌عنوان یکی از بزرگترین انارستان‌های متمرکز کشور دچار آفت کرم گلوگاه شده است، اظهار داشت: آفت کرم گلوگاه آفتی است که در تمام انارستان‌ها وجود دارد.
وی بیان داشت: باکار مدیریتی صحیح باغ، ما می‌توانیم از طغیان این آفت جلوگیری کنیم.
رئیس جهاد کشاورزی کوهدشت بابیان اینکه باکار مدیریتی صحیح باغ می‌توان خسارت‌های وارده به باغ را به حداقل رساند، گفت: کار مدیریتی شامل جمع‌آوری انارهای آلوده، خروج انارهای آلوده، چال کردن و آتش زدن انارهای آلوده است.
فریدونی اضافه کرد: مبارزه بیولوژیکی مانند استفاده از «زنبور تریکوگراما» یکی دیگر از کارهای مدیریتی صحیح باغ است.
دریای «سرخ و سبز زیر تنگ» در میان امواج وعده‌ها
وی جابجایی آفت به‌وسیله انتقال نهال را باوری ناصحیح دانست و گفت: نهال‌هایی که از هر منطقه وارد شهرستان کوهدشت می‌شود، بحث قرنطینه آن‌ها حتماً رعایت شده و نظارت بر مرحله تولید آن‌ها صورت گرفته است.
میزان خسارات ناشی از آفات و بیماری‌های انار از ۱۰ درصد به بالا و برحسب مناطق و نوع رقم متفاوت استاین سخنان در حالی مطرح می‌شود که زهرا جلیلی مقدم رئیس گروه میوه‌های نیمه گرمسیری معاونت امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی آفات و بیماری‌ها را از مشکلات باغ‌های انار در اکثر استانها عنوان و تصریح کرد: میزان خسارات ناشی از آفات و بیماری‌های انار از ۱۰ درصد به بالا و برحسب مناطق و نوع رقم متفاوت است.
وی کرم گلوگاه انار را از آفت‌های مهم انار دانست و گفت: پاک کردن تاج میوه انار از پرچم‌ها، پوشش میوه با توری، استفاده از کارت تریکو گراما، امحای انارهای آلوده، استفاده از تله‌های نوری و تغذیه بهینه باغ‌ها مهم‌ترین اقدام‌ها برای کنترل این آفت به شمار می‌رود.
حالا درست یک سال از جشنواره انار در مرکز بزرگترین انارستان ایران می‌گذرد و ازیک‌طرف کرم گلوگاه همچنان گلوی باغ را فشرده و رها نکرده و از طرفی با انبوه وعده‌های مسئولانی روبه‌رو هستیم که جشنواره انار را پشت سر جا گذاشتند تا دریای سرخ و سبز زیر تنگ سیاب همچنان در امواج خروشان مشکلات خود غوطه بخورد.
درست یک سال گذشت اما باغ داران زیر تنگ با مشکل کمبود آب، همچنان به کنتورهای هوشمند وعده داده‌شده فکر می‌کنند و اینکه چطور می‌شود یک سد در پایین‌دست انارستان ایجاد شود در حالیکه هنوز سود انارهای سالمشان به جیب واسطه‌ها سرازیر می‌شود.