به گزارش خبرنگار مهر، افزایش روزافزون جمعیت و در نتیجه افزایش تقاضا برای کاربرد گیاهان دارویی باعث تولید اقتصادی گیاهان دارویی می شود از این رو ضروری است که در راستای بکارگیری هر چه بیشتر از گیاهان دارویی از علم محققان کشور بهره گرفت تا حداکثر استفاده از صنعت گیاهان دارویی صورت گیرد.
تولید و تجاری سازی بیش از ۶۰۰ محصول دانش بنیان در حیطه داروها و فرآورده های طبیعی انسانی و دامی و راه اندازی ۲۰ سلامتکده طب سنتی در کشور، بیانگر تاکیدات مسئولان و فناوران به حوزه گیاهان دارویی و طب سنتی است.
حوزه گیاهان دارویی در وزارت بهداشت هم مورد توجه قرار گرفته به طوریکه بسته های آموزشی برای آشنا کردن کارکنان شبکه های بهداشت و درمان با طب سنتی، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی آماده شده است؛ زیرا بهره گیری از توان و ظرفیت شبکه های بهداشت و درمان کشور برای ترویج مصرف داروهای گیاهی مهم به نظر می رسد. همچنین اقداماتی مانند افزودن ۲ واحد درسی طب سنتی و مکمل در گروه پزشکی و امتیاز ویژه به همایش های رشته های مختلف پزشکی که به طب سنتی می پردازند، صورت گرفته است.
حمایت مالی از ۱۷۲ طرح فناورانه شرکت های دانش بنیان
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز در حوزه گیاهان دارویی اقداماتی را برای جلب همکاری محققان کشور داشته است.
محمد حسن عصاره، دبیر ستاد توسعه علوم فناوری گیاهان دارویی معاونت علمی و فناوری با بیان اینکه تاکنون از ۱۷۲ طرح فناورانه شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت مالی شده است، اظهار داشت: این حمایت مالی به صورت بلاعوض بوده و حجم آن برابر با ۵۵ میلیارد تومان است.
وی افزود: همچنین از سوی ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی ۲۳۶ طرح فناورانه در مراکز علمی حمایت شده است.
ارتقا تعداد فراورده های طبیعی
عصاره اظهار داشت: تعداد دارو و فرآورده‌های طبیعی در فهرست رسمی وزارت بهداشت از ۱۳۸ قلم در دهه دوم انقلاب به ۹۳۸ قلم در پایان سال ۹۱ و ۱۷۱۳ قلم تا مرداد ۹۵ ارتقا یافته است.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی با بیان اینکه سهم سرانه مصرف داروهای گیاهی و مکمل‌ها از ۱.۵ درصد به ۴ درصد رسیده است، گفت: سطح زیر کشت برخی از گیاهان دارویی در چهار سال اخیر از جمله زعفران، خانواده نعنائیان و چتریان، زرشک و گل محمدی از ۱۲۸ هزار با بیش از ۴۰ درصد رشد به ۱۸۱ هزار هکتار رسیده است.
افزایش سرانه مصرف داروهای گیاهی
به گفته وی، سرانه مصرف داروهای گیاهی نیز از ۳۰ گرم در سال ۸۰ به ۲۴۸ گرم در سال ۹۴ رسیده است.
عصاره تصریح کرد: افزایش ظرفیت اسمی انواع داروهای انسانی و دامی با منشأ گیاهی به صورت قرص، کرم، شربت و کپسول از ۳۰۰ میلیون در سال ۹۲ به ۵۷۰ میلیون عدد در سال ۹۴ ارتقا یافته است.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی ادامه داد: ارتقای ظرفیت اسمی تولید انواع اسانس و عصاره گیاهی از ۱۲۲ هزار تن در سال ۹۲ به میزان ۱۸۳ هزار تن در سطح ۱۸۳ واحد تولیدی و صنعتی در سال ۹۴ رسیده است.
وی با اشاره به توسعه کشت گیاهان نادر گفت: در چندین سال اخیر برداشت این نوع گیاهان کاهش یافته و در شرایط زراعی، توسعه کشت داده شده است؛ این موضوع از اهداف ماست تا بتوانیم از گونه گیاهان نادر حفاظت کنیم.
صادرات ۸۰ میلیون دلاری مواد خام گیاهان دارویی
عصاره با بیان اینکه براورد میزان صادرات مواد خام گیاهان دارویی بستگی به شرایط خشکسالی یا ترسالی دارد، به خبرنگار مهر اظهار داشت: گاهاً ۸۰-۷۰ تا ۱۸۰ میلیون دلار صادرات این نوع مواد خام بوده است اما در حال حاضر کمتر از ۸۰ میلیون دلار است.
وی افزود: صادرات شیرین‌بیان که به صورت خام بوده و از دل زمین بیرون می‌آید، ممنوع شده و این جای خوشحالی است. تاکنون برآورد شده که ۳۵ تا ۴۰ میلیون دلار صادرات فرآورده‌های شیرین‌بیان داشته‌ایم.
وی با بیان اینکه باید فناوری توسعه یابد تا از صادرات مواد خام در عرصه گیاهان دارویی جلوگیری شود، گفت: ما در سال‌های اخیر برای اولین بار توانستیم برخی از فرآورده‌های زعفران را صادر کنیم. این صادرات برابر با هشت میلیون دلار بوده که مقدار کمی است ولی می تواند آغاز خوبی باشد.
به گفته وی، همچنین برآورد شده که ۳۸ تا ۴۰ میلیون دلار در چند سال گذشته اسانس و عرقیات گل‌محمدی نیز صادر شده است.
وی با تاکید بر اینکه رتبه اول جهانی کشت گل‌محمدی به ایران اختصاص دارد، گفت: ما سالانه ۲۰ هزار هکتار تولید گل‌محمدی داریم که بعد از کشور ما، بلغارستان قرار دارد. اما این کشور تنها ۲۰۰۰ هکتار گل‌محمدی کشت می‌کند. بلغارستان بیشتر روی اسانس سرمایه‌گذاری می‌کند ولی ما بر روی تولید گلاب تمرکز داریم.
ایران؛ پنجمین کشور صادرکننده گیاهان دارویی
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی گفت: ایران پنجمین کشور در حوزه صادرکنندگان گیاهان دارویی است که بعد از کشورهای چین، هندوستان، کره و ترکیه قرار گرفته است. این کشورها همه در حوزه خام‌فروشی فعالیت می‌کنند.
وی افزود: ما ۹۴ درصد زعفران دنیا را تولید می‌کنیم و یکی از کشورهای رقیب ما اسپانیا است اما اکنون اسپانیا از رده خارج شده است.
وی با تاکید بر اینکه ما باید از نظام سنتی به صنعتی تغییر مسیر دهیم، گفت: همچنین کشور ما رتبه اول تولید انار را دارد. پیش‌بینی می‌شود در آینده پوست انار از خود انار با ارزش‌تر باشد. به همین دلیل نیاز است که برای بهره مندی از پوست انار برنامه ریزی کرد؛ همچنین ضروری است که در این زمینه نیز سرمایه‌گذاری شود.
برگزاری جشنواره و نمایشگاه گیاهان دارویی
از منظر اهمیت به گیاهان دارویی و در راستای استفاده از محصولات فناورانه در این حوزه هر ساله نمایشگاه و جشنواره ملی گیاهان دارویی توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار می شود. این جشنواره برای سومین بار، از امروز ۱۵ شهریورماه به مدت ۳ روز در مصلی امام خمینی برگزار می شود که در آن بیش از ۲۸۰۰ محصول ارائه خواهد شد. از این تعداد ۴۵۰ محصول از شرکت های دانش بنیان ارائه می شوند.
رونمایی از نقشه راه گیاهان دارویی و طب سنتی
یکی از اقداماتی که همواره ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی پیگیر آن بوده است، تدوین نقشه راه گیاهان دارویی و طب سنتی است. این نقشه راه در شورایعالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده و قرار است امروز در حاشیه سومین جشنواره ملی گیاهان دارویی با حضور معون علمی و فناوری ریاست جمهوری رونمایی شود.