خبرگزاری مهر – گروه استانها: استان کرمان به سرزمین چهارفصل معروف است و به دلیل وجود مرتفع‌ترین و کم ارتفاع‌ترین مناطق جغرافیایی در کرمان گونه‌های مختلف گیاهی در این استان به‌صورت طبیعی رشد می‌کنند.
وجود اقلیم‌های مختلف در استان کرمان شرایط را برای رویش گونه‌های مختلف گیاهان دارویی مهیا کرده است.
اما خشک‌سالی، عدم توجه اقتصادی به این زمینه غنی اقتصادی در بخش کشاورزی نوین، عدم بسته‌بندی و از همه مهم‌تر برداشت‌های بی‌رویه و صادرات فله ای، اما این کلکسیون غنی گیاهی را در معرض نابودی قرار داده است.
در این میان قاچاق گیاهان دارویی کرمان یکی از مخرب‌ترین عواملی است که این داشته طبیعی استان کرمان را با تهدید مواجه می‌کند.
علیرغم هشدارهای مکرر و دستگیری قاچاقچیان و کشف کامیون‌های مملو از گیاهان دارویی اما این نوع قاچاق در استان کرمان آن‌قدر سودآور است که همچنان برداشت‌های غیرقانونی گیاهان دارویی ادامه دارد
علیرغم هشدارهای مکرر و دستگیری قاچاقچیان و کشف کامیون‌های مملو از گیاهان دارویی اما این نوع قاچاق در استان کرمان آن‌قدر سودآور است که همچنان برداشت‌های غیرقانونی گیاهان دارویی ادامه دارد.
بنا بر تحقیقاتی که خبرنگار مهر انجام داده است این گیاهان اکثراً به بندرهای جنوبی کشور قاچاق و درنهایت به کشورهای عربی و یا کشتی‌های چینی منتقل می‌شود.
قیمت هنگفت این گیاهان به دلیل کیفیت مطلوب، موجب شده مشتری‌های قابل‌توجهی در سطح بین‌المللی داشته باشند، نکته جالب و تعجب‌آور این است که علیرغم سودآور بودن صادرات گیاهان دارویی به کشورهای مختلف و وجود بازارهای سودآور اما عملاً صادرات ساماندهی شده‌ای در این خصوص در استان کرمان وجود ندارد.
در بهترین حالت ممکن گیاهان دارویی کرمان به‌صورت فله‌ای به استان‌های دیگر منتقل و سود اندکی را عاید عشایر استان کرمان می‌کند.
در سال‌های اخیر حرکت‌هایی در راستای احداث کارگاه‌های بسته‌بندی و کشت ساماندهی شده برخی از این گیاهان انجام‌شده است اما استان کرمان در این زمینه ابتدای راه است و ثروت عظیمی در این زمینه نهفته است.
در حقیقت به دلیل اعتقاد عمیق مردم کرمان به درمان های سنتی و گیاهان دارویی هم اکنون بزرگترین بازار مصرف گیاهان دارویی استان مردم استان و به ویژه ساکنان شهر کرمان هستند.
برداشت های غیر اصولی و انبوه متوقف شود
رئیس جهاد کشاورزی استان کرمان در گفتگو با مهر اظهار داشت: یکی از اقداماتی که در حال انجام است و موردحمایت قرار می‌گیرد بحث ایجاد بانک ژنتیکی گیاهان دارویی استان کرمان است.
عباس سعیدی افزود: در استان کرمان صدها نوع گیاه دارویی وجود دارد اما مشکل اصلی درزمینهٔ خشک‌سالی و برداشت‌های بی‌رویه است.
وی تصریح کرد: این مشکل موجب شده است برخی از این گیاهان در معرض انقراض جدی قرار گیرند بااین‌وجود سعی شده است که کشت مکانیزه و ساماندهی شده این گیاهان در استان کرمان در دستور کار قرارگرفته است و امیدواریم در این زمینه موفق شویم.
از سرمایه گذاران برای تولید و صادرات گیاهان دارویی حمایت می شود
وی با دعوت از سرمایه‌گذاران افزود: اقلیم‌های مختلف در استان کرمان زمینه را برای تولید این گیاهان فراهم کرده است و به‌سادگی می‌توان با طی مراحل قانونی و بسته‌بندی زمینه صادرات گیاهان دارویی و خلق ثروت به‌خصوص در روستاهای دورافتاده را هم فراهم کنیم.
سعیدی ادامه داد: متأسفانه برداشت‌های غیراصولی و عمده این گیاهان می‌تواند چرخه تولید را با خطر مواجه کند و باید با جدیدت با این مشکل مقابله کنیم.
وی افزود: برای مقابله با خشک‌سالی در استان کرمان اقدامات فراوانی شده که یکی از این اصول کشت جایگزین است و در همین راستا توصیه می‌کنیم کشاورزان به‌جای کشت محصولات آب بر به سمت تولید گیاهان دارویی باارزش ریالی مطلوب گرایش پیدا کنند.
وی گفت: در حال حاضر ۳۰ هکتار زمین کشاورزی در این خصوص در نظر گرفته‌شده است و گیاهان دارویی جایگزین شده اند و این محصولات با توجه به نیاز بازار با استقبال مطلوبی مواجه هستند.
سعیدی با اشاره به نیاز کم این گیاهان به آب افزود: طرح برنامه‌ریزی‌شده و مدون برای توسعه کشت گیاهان دارویی در استان کرمان تبیین شده است و به تولیدکنندگان این گیاهان نیز تسهیلات مطلوب ارائه می‌شود.
در حال حاضر ۷۰۰ گونه گیاه دارویی نیز در دانشکده داروسازی کرمان نگهداری می‌شود و این دانشگاه و سایر دانشگاه‌های داروسازی کشور مشتری پر و پا قرص این گیاهان در کشور محسوب می‌شود
همچنین در حال حاضر ۷۰۰ گونه گیاه دارویی نیز در دانشکده داروسازی کرمان نگهداری می‌شود و این دانشگاه و سایر دانشگاه‌های داروسازی کشور مشتری پر و پا قرص این گیاهان محسوب می‌شود.
رئیس دانشکده داروسازی استان کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهار داشت: گیاهان دارویی استان کرمان یکی از منابع غنی دارویی در کشور محسوب می‌شود.
امید حیدری افزود: گیاهان دارویی از مهم‌ترین زمینه‌های تولید انواع دارو در کشور محسوب می‌شود و با توجه به وجود ده‌ها کارخانه داروسازی در کشور و دانشکده‌های داروسازی می‌توان به گیاهان دارویی به‌عنوان منبع غنی نگاه کرد.
وی تصریح کرد: دانشکده کرمان رتبه هفتم را در کشور دارا است و از یک مجموعه غنی و کامل گیاهان دارویی برخوردار است.
محمدصادقی ازجمله فعالان برداشت و خریدوفروش گیاهان دارویی در استان کرمان است که به خبرنگار مهر می‌گوید: بحر آسمان و کوه شاه به دلیل ارتفاع بالا و بارش‌های باران ازجمله مراکز اصلی کشت انواع گیاهان دارویی محسوب می‌شود.
همچنین ارتفاعات لاله‌زار و کوه هزار نیز بسیار غنی است و جالب اینکه در هر بخشی از کوهستان بنا به ارتفاع گیاهان خاص و یا خاصیت‌های ویژه دارویی رشد می‌کند که در کمتر منطقه‌ای از کشور شاهد چنین غنای گیاهی هستیم.
صادقی افزود: مهم‌ترین عامل جمع‌آوری گیاهان دارویی روستایی‌ها و عشایر مناطق هستند اما برخی افراد سودجو نیز با اجیر کردن افراد بیکار و پرداخت پولی ناچیز به‌صورت عمده و غیراصولی این گیاهان را برداشت می‌کنند درصورتی‌که این گیاهان برای رشد و نمو در سال‌های بعد هم نیاز به بذر دارند و اگر این گیاهان ریشه‌کن شوند سال بعد رشد نخواهند کرد.
وی اما مهم‌ترین خریدار گیاهان دارویی از عشایر را نیز عطاری‌های استان کرمان دانست و افزود: باوجود غنی بسیار بالای ذخایر گیاهان دارویی در استان کرمان تمام سیستم کشت، برداشت و خریدوفروش گیاهان سنتی است و هیچ برنامه‌ریزی صورت نگرفته است.
وی یکی از مشکلات موجود در مسیر رشد و نم گیاهان دارویی را معدنکاری در بحر آسمان و کوه شاه دانست و افزود: با وجود ممانعت از فعالیت این معادن اما به نظر می رسد عده ای همچنان مترصد فرصت هستند تا از غفلت مسئولان و مردم برای تخریب این ذخایر بزرگ گیاهی استفاده کنند.
اما مراکز کارگاهی بسیار محدودی هم در استان کرمان وجود دارند و اقدام به کار برنامه‌ریزی‌شده در این زمینه می‌کنند.
گامی در راستای توسعه مکانیزه تجارت گیاهان دارویی در کرمان
از آن جمله می‌توان به کارگاه خانم اعتبار و فرزندانش اشاره کرد که با سرمایه‌گذاری خصوصی و بدون حمایت مشخص از سوی دستگاه‌های دولتی در کرمان کار خود را آغاز کرده است.
این کارگاه ۱۳۷ نوع محصول را بسته‌بندی می‌کند و ۳۰ نفر اشتغال مستقیم برای روستاییان استان کرمان ایجاد کرده است اما ازاین‌دست کارگاه‌ها در استان کرمان محدود است.
ارزش افزوده بسته بندی گیاهان دارویی ۱۰ برابر صادرات فله ای است
نکته جالب در این خصوص ایجاد ارزش‌افزوده ۱۰ برابری محصولات گیاهان دارویی پس از بسته بنده در استان کرمان است.
بااین‌وجود بسیاری از گیاهان دارویی کرمان همچنان به‌صورت فله‌ای و در گونی از استان کرمان صادر می‌شود.
یکی از اقداماتی که برای ایجاد بانکی غنی از گیاهان دارویی در استان کرمان انجام شده است کشت ۲۵۰ نوع از این گیاهان در پروژه مرمت باغ تاریخی فتح‌آباد در شهر کرمان است.
در این پروژه نیز سه هکتار از زمین‌های اطراف این باغ با استفاده از این گیاهان کشت و زرع شده است و در کنار جاذبه‌های گردشگری زمینه توسعه کشت و کار این گیاهان هم فراهم شده است.