خبرگزاری مهر ـ گروه استانها: نخستین سال کاری شورای چهارم را با عنوان رئیس شورا آغاز به کار کرد و حالا در سال آخر شورای چهارم مشهد نیز بازهم عنوان رئیس شورا را از آن خود کرده است.
محمدکمال سرویها همین دوهفته پیش بود که در انتخابات هیئت رئیسه سال چهارم شورای شهر مشهد به عنوان رئیس شورای شهر مشهد انتخاب شد و حالا در سال آخر شورای شهرمی گوید تلاش شورا در این چهارسال بر توجه بیشتر به زیرساخت‌های شهری، شناسایی مشکلات جدی زائران و مجاوران مشهد مقدس و ارائه راه حل برای آنان است.
خبرگزاری مهر اما در آستانه سال چهارم شورای شهر مشهد با محمدکمال سرویها به گفتگو نشسته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
*شورای چهارم از ۱۲ شهریور ماه سال ۹۲ فعالیت خود را آغاز کرده است و جنابعالی نیز درانتخابات اخیر هیئت رئیسه شورا به عنوان رئیس جدید شورا در سال آخر فعالیت شورای چهارم انتخاب شده‌اید. تمرکز کاری شورای چهارم طی مدت زمان گذشته بر روی چه مسائلی بوده و چه چیزهایی دغدغه اعضای شورای چهارم شهر مشهد را تشکیل داده است؟
در یک نگاه کلی، تلاش شورای چهارم بر توجه بیشتر به زیر ساخت‌های شهری، شناسایی مشکلات جدی زائران و مجاوران مشهد مقدس و ارائه راه حل برای آن مشکلات است.
در همین راستا، هر روز جلساتی را با موضوع توسعه و بهبود زیرساخت‌های شهری برگزار کردیم و با دیگر اعضا شورای اسلامی شهر مشهد به این نتیجه رسیدیم که توجه به جمعیت ساکن در حاشیه شهر یکی از حلقه‌های مفقوده مدیریت شهری گذشته است.
همانطور که در دوره قبل در رسانه‌ها و جراید منعکس می‌شد، ساکنان حاشیه شهر را مهمان‌های ناخوانده می‌دانستند که به اطراف شهر آمده‌اند و هرگز به آنها و مشکلاتشان نپرداختند.
در شورای چهارم اگر قرار بود با همین طرز فکر به مدیریت شهر ادامه دهیم، انتهای مهاجرت از روستا به شهر غیر قابل تصور بود در نتیجه باید امکانات شهر به حاشیه منتقل می‌شد تا حریم اصلی شهر برای نگهداری، حفظ نشاط و شادی با کمبود بودجه مواجه نشود.
به عقیده بنده ما هیچ وقت به ماموریت اصلی خودمان یعنی توسعه و بهبود زیرساخت‌های شهری توجه نکرده‌ایم.
*با توجه به رشد روز افزون ساکنان حاشیه شهر و نیاز به امکانات بیشتر، شورای اسلامی شهر چه راهکارهایی برای جلوگیری از افزایش تعداد ساکنان مناطق کم‌برخوردار شهر پیشنهاد کرده است؟ آیا تا به حال توانسته‌اید این راهکارها را عملی کنید؟
آنچه که مسلم است این است که باید در جهت جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها اقدامات جدی انجام داد یعنی در قالب مدیریت جهادی امکاناتی را به سمت روستاها سوق دهیم تا از مهاجرت ساکنان روستاها به شهرها که قسمت اعظم تولیدات کشاورزی و دامی را بر عهده دارند، جلوگیری کنیم تا با سونامی کوچ افراد مواجه نشویم.
نخبگان، معضلات و مشکلات حاشیه شهر را مورد بررسی قرار داده‌اند و راه‌حل‌هایی برای حل این معضلات نیز پیشنهاد کرده‌اند که باید مدیریت شهری به آنها بپردازد.
در شورای چهارم این موضوع، به اولویت و دغدغه تبدیل شد و با تشکل‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و نیروهایی که متولی امر شهرسازی بودند، همانند تشکل‌های حاشیه شهر و ارگان‌های مختلف مانند نیروی انتظامی و سازمان‌های وابسته، مذاکرات جدی انجام شد.
مدیریت شهری به صورت معقول در امر حاشیه شهر ورود واز تبعاتش جلوگیری کرد و تلاش می‌کند تا بتواند امکانات حداقلی را برای مردم فراهم آورد زیرا فراهم کردن امکانات حداقلی برای مردم از وظایف حاکمیت است.
اگر مدیریت شهری حاشیه شهر را رها کند، همواره زمین‌خوارهایی وجود دارند که یک قطعه زمین را به قطعات کوچکتر تقسیم کرده و به چندین نفر بفروشند و ساخت وساز را در آن زمین شروع کنند بدین ترتیب حاشیه‌ای در حاشیه مشهد ایجاد می شود.
با امکانات خوب و منطقی که در دوره چهارم شورای اسلامی شهر برای مناطق حاشیه نشین و جمعیت ساکن در این منطقه فراهم شده است، آیا این امکان وجود ندارد که افرادی سودجو به نیت استفاده از امکاناتی که برای حاشیه شهرفراهم می‌شود، به مناطق حاشیه ای شهر ورود کنند به امید اینکه با گذشت چند سال از این امکانات بهره‌مند شوند؟
اگر بدون مطالعه امکانات را به حاشیه شهر سرازیر کنیم، حاشیه در حاشیه شهر به وجود می آید و این موضوع غیر قابل اجتناب است اما اگر حدود شهر در طرح تفصیلی جانمایی، کل حریم شهر مشخص و اراضی سند دار شوند، از رشد بی‌رویه خانه‌سازی به صورت قولنامه‌ای و تصرفی جلوگیری می‌شود.
شناسایی مشاغل مزاحم در شهر و انتقال آنها به نواحی مرزی حریم قانونی شهر یکی از راهکارهای جلوگیری از سوءاستفاده‌ها است.به همین منظور باید قطعه زمینی شناسایی و خریداری و در کنار همه لکه‌های جمعیتی اطراف شهر مشاغل مزاحم ساماندهی و کم کم تحویل صاحبان آن مشاغل شوند در این صورت دیگر ساخت و ساز غیرقانونی در آن محدوده دیده نمی‌شود.
*جایگاه تحقق مطالبات رهبری در حوزه های مختلف مدیریت شهری در شورای چهارم کجاست؟ عملکرد خود را در این زمینه چگونه ارزیابی می کنید؟
در سال جاری اعضا شورای چهارم از شهردار خواستند که در زمینه فعالیت‌های اقتصاد مقاومتی که در سال ۹۵ باید در حوزه کاری مدیریت شهری انجام شود، توضیح دهند و زمان اجرای اقدامات مشخص شود که در صورت عدم تحقق، شهردار موانع جدی درمسیر تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب را بیان کند.
*آیا رسانه‌ها می‌توانند در مسیر تحقق مطالبات رهبرانقلاب و رفع نیازهای زائران و مجاوران به مدیران شهری کمک کند؟ این کمک‌ها در چه سطحی می‌توانند تعریف شوند؟
هر کدام از کمیسیون‌هایی که در شورای اسلامی شهر وجود دارند، یک سری برنامه‌های جدی برای خود تعریف کرده‌اند که رسانه‌ها باید هر چند وقت یکبار برنامه‌های این کمیسیون‌ها را مورد بررسی قرار دهند تا اعضا کمیسیون ها نیز بتوانند خودشان را ارزیابی کنند و به قول‌ها و وعده‌هایی که داده اند، متعهد باشند زیرا اگر در جایگاه پرسش و پاسخ قرار نگیریم، در زندگی کاری دچار محافظه‌کاری می‌شویم و به مسائل چالشی نمی‌پردازیم.
یکی دیگر از فعالیت‌های مهم رسانه‌ای که به مدیریت شهری کمک می‌کند، پیگیری معضلاتی است که بیش از یک سازمان متولی دارد، در این زمینه می‌توان به امر فرهنگ اشاره کرد که سازمان‌های تبلیغات اسلامی، اداره ارشاد، حوزه و دانشگاه، شهرداری و استانداری متولیان این حوزه هستند اما متولی اصلی این قضیه کیست؟
*سازمان‌های مختلف که به طور مشترک متولی یک امرهستند چگونه می‌توانند به مدیریت شهری کمک کنند؟
اگر هر سازمانی از کلیه امکانات خود در جهت رسیدن به هدف مشترک استفاده کند و حس مالکیتی بر آن سازمان و دارایی‌های آن سازمان نداشته باشد و بتواند با دیگر سازمان‌ها تعامل کند، معضلات مدیریت شهری به خوبی قابل حل است. به عنوان مثال اگر سازمانی زمینی در اختیار دارد اما بودجه‌ای برای ساخت و ساز ندارد می‌تواند با تعامل با دیگر سازمان‌های متولی امر ساخت و ساز پروژه مورد نظر را تسریع بخشد.
*مهمترین نقدی که به عملکرد شورای چهارم اسلامی شهر وارد است، صرف انرژی و هزینه زیاد برای پروژه قطار شهری مشهد است. این نقدها را منصفانه می‌دانید یا غرض ورزانه؟
طبق نظر کارشناسان مهمترین زیرساخت شهری و حمل و نقل که می‌تواند به جابجایی مسافر درون شهری کمک کند و اثر گزار باشد، مترو است. مترو از شورای سوم به ما رسید که پر از ایراد بود و مشکلات نیز به دلیل حل نشدن در زمان خودش به شکل بیشتر و بزرگتری بروز کرده بود زیرا بجای صحبت رو در رو، مدیران باهم نامه نگاری می‌کردند که این نامه نگاری‌ها در سیکل اداری می‌افتاد و زمان از دست می‌رفت.
بخاطر بروز مشکلات کوچک، پروژه خط دو قطار شهری با گذشت ۴.۵ سال و تنها با ۱۷ درصد پیشرفت فیزیکی یعنی تهیه نقشه و انجام یک سری کارهای مطالعاتی، متوقف شد و این بدان معناست که شورای چهارم پروژه خط دو قطار شهری را از صفر شروع کرد.
قرارداد خط دو قطار شهری مشهد با اعتبار ۸۱۷ میلیارد تومان بسته شده بود که با ۳.۵ سال تاخیر و به دلیل نوسانات بازار ارز هزینه‌اش به دو هزار میلیارد تومان افزایش یافت.
نقدی که در همین راستا به شورای چهارم وارد است و بسیاری از افراد آن را نقدی منطقی می‌دانند این موضوع است که چرا شورای چهارم زیر بار ۱۲۰۰ میلیارد تومان هزینه اضافه برای تکمیل پروژه خط دو قطار شهری می‌رود.
ما در شورای چهارم شهر مشهد می‌توانستیم ادعا کنیم قرارداد در شورای سوم بسته شده است و برای بررسی بیشتر، پرونده را به دادگاه بفرستیم و بعد از اعلام رای دادگاه با فراخوان، کار را به شرکت دیگری بسپاریم که در این صورت نیز موفقیتی کسب نمی‌کردیم زیرا شرکت‌های خوب و قوی کار نیمه تمام را قبول نمی‌کنند و نکته قابل توجه دیگر این است که در این مدت نیز تفاوت قیمت بیشتری را متحمل می‌شدیم.
با توجه به اینکه ۵۰ درصد پول قطار شهری را دولت و ۵۰ درصد دیگر را شهرداری می‌پردازد، دولت به دلیل دارا بودن سهم ۵۰ درصدی باید زیر قرارداد را امضا کند زیرا در غیر اینصورت پولی در اختیار شهرداری برای تکمیل پروژه قطار شهری قرار نمی‌دهد.
برای به‌روز کردن قرارداد و تغییر مبلغ از۸۱۷ میلیارد تومان به دو هزار میلیارد تومان باید کمیته عالی فنی متشکل از سه نفر با متن قرارداد موافقت می‌کرد و آن را به امضا می‌رساند.
*شورای اسلامی چهارم چه اقداماتی انجام داد تا تاخیر و ضررهای ناشی از آن مجددا تکرار نشود و پروژه به خوبی پیش برود؟
کرج قبل از مشهد اقدام به اصلاح مبانی خط قطار شهری خود کرده است اما این تغییرات هنوز محقق نشده‌اند این درحالی است که ما در سال ۹۲ اصلاح مبانی خط دو قطار شهری را شروع کردیم، یک ماه زمان بررسی تغییرات و اصلاحات به طول انجامید و با کمک وزرا و برکت وجود امام رضا(ع) این تغییرات انجام شد.
جریمه‌های سنگینی برای قرارگاه خاتم در نظر گرفتیم که اگر در بازه زمانی جدید پروژه با تاخیر مواجه شود، قصور در تاخیرها برعهده قرارگاه خاتم است و در این صورت پروژه خط دو قطار شهری را به شرکت دیگری واگذار می‌کنیم و تمامی جریمه‌های ناشی از تاخیر را قرارگاه خاتم باید بپردازد.
با این رویکرد، عملیات اجرایی خط دو قطار شهری آغاز شد، دولت ۵۰ درصد سهم خود از هزینه پروژه قطار شهری را پرداخت کرد و شهرداری نیز ۵۰ درصد مابقی را تخصیص اعتبار داد، قرار بود این خط در ۳۸ ماه به بهره برداری برسد که خوشبختانه توان این را داریم که تا قبل از موعد مقرر این خط را به بهره برداری برسانیم.
خرداد سال ۹۵ باید ۱۰ واگن برای تست آزمایشی وارد کشور و ناوگان ریلی مشهد مقدس می‌شد که با تلاش همکاران و اعضا شورای شهر و کمیسیون حمل ونقل وترافیک از بهمن ماه سال ۹۴ ، ۳۰ واگن در مسیر انتقال به کشور هستند که در این زمینه از برنامه زمان بندی جلوترهستیم.
*لزوم فراهم کردن زیرساخت برای قطار شهری با توجه به هزینه‌های گزاف و حواشی زیاد آن در چیست؟
اگر مترو درشهرهای پرجمعیتی مثل تهران و مشهد فعال نباشد، درهمان مسیر باید اتوبوس‌ها فعالیت کنند اما با راه‌اندازی خط مترو حدود ۳۰۰ اتوبوس آزاد می‌شود که منجر به کاهش آلودگی هوا و کاهش زمان‌بندی رسیدن به مقصد می‌شود.
*در شورای چهارم بیش از دیگر دوره‌ها شاهد پروژه‌های زیرساختی بوده‌ایم.علت این امر چیست؟
پروژه‌های زیر ساختی را هرمدیریتی قبول نمی‌کند چرا که در زمان انجام پروژه به چشم نمی‌آیند و تاثیر اینگونه پروژه‌ها بعد از بهره‌برداری مشخص می‌شود.
کلنگ خط سه قطار شهری در زمان شورای چهارم زده شده است اما در این دوره به بهره‌برداری نمی‌رسد که در همین مورد نیز می‌توانستیم از این پروژه صرف نظر کنیم و در پروژه‌های دیگری هزینه کنیم اما با بررسی و مطالعات انجام شده در مورد خط سه قطار شهری مشهد، با افتتاح خط سه بار ترافیکی اطراف حرم به شدت کاهش می‌یابد.
شبکه مترویی زمانی اثرگذار خواهد بود که هر چهار خط مترو باهم اجرا شوند و در شورای چهارم تلاش می‌کنیم برای هر چهار خط مترو اقدامات جدی انجام دهیم.
* رسانه چه تاثیری برروند پیشرفت پروژه‌های شهری و بهبود وضعیت شهر داشته باشد؟
رسانه گوش و چشم باز مردم است و باید در همین راستا، کمک به مردم را در اولویت خود قرار دهد و باید قصد و نیتش پیگیری مشکلات مردم و به دنبال آن، بررسی وعده‌های مسئولان در رابطه با رفع مشکلات باشد تا وعده‌ها تحقق یابند. همه باید به دنبال عملی کردن وعده‌هایشان باشند و رسانه باید فضا را با پرسیدن سوالات جدی و شفاف برای مسئولان فراهم کند تا در راه تحقق قولهایشان بهترعمل کنند.
در شرایط فعلی دنیا، یک رسانه می‌تواند سرمنشا ایده‌های جدید در حیطه‌های مختلف باشد و می‌تواند محلی برای بیان انتقادات و اظهار نظرهای دلسوزانه در راستای بهبود وضعیت جامعه و مردم محسوب شوند.
یکی از نکات مهم در فعالیت رسانه‌ای این است که اهالی قلم باید برای پیشبرد اهداف جامعه و عمل به رسالت خود اهل تضارب آرا باشد و از نقد نهراسد.
و خوشحالیم که خبرگزاری مهر با تحولات انجام شده در مسیر مطالبه گری پیش می‌رود.